PvdA-lid: Nivelleringsoperatie slordig uitgedacht
door Wouter van Bergen en Jurry Brand
AMSTERDAM - Voor de welvaart in Nederland is de nivelleringsoperatie zoals de formateurs die hebben bekokstoofd zeker geen feest, vinden gezaghebbende economen. „Nivelleren betekent feitelijk een straf op inspanning”, zegt UvA-hoogleraar en PvdA-lid Sweder van Wijnbergen over het plan. „Als het al effect op de economie heeft, dan is dat meestal negatief.” De Tilburgse hoogleraar en directeur van onderzoeksbureau Ecorys, Marcel Canoy, ziet met name problemen met de inkomensafhankelijke zorgpremie.
Vroeger ging de economie over economische groei, de omvang van de taart, en de politiek over het verdelen ervan”, zegt Canoy. „Maar zo werkt het niet, omdat het een op het ander inspeelt. Als je op een domme manier nivelleert en alle prikkels eruit sloopt, wordt de taart kleiner. Nivelleer je helemaal niet, dan krijg je tweedeling tussen have’s en have-nots, maatschappelijke onrust en werkloosheid.”
Dat het herverdelen van inkomen voor de economie zijn prijs heeft, staat volgens Van Wijnbergen echter vast. „Het werkt verstorend op de economie. Bij nivellering draait het om de afweging tussen de vraag hoe je het inkomen wil verdelen en de vraag welke prijs je daarvoor wil betalen.” Hoe groot de schade zal zijn, is volgens Van Wijnbergen niet zomaar te zeggen. De belangrijkste negatieve effecten zitten hem volgens de hoogleraar in een verminderd aantal uren dat mensen gaan werken, en op langere termijn een afname van de bereidheid van mensen om te investeren in scholing.
„Door nivellering wordt het minder de moeite waard. Dat mensen minder uren zullen maken zul je met name terugzien bij vrouwen, die vaak in deeltijd werken en ook te maken krijgen met bezuinigingen op de kinderopvang, en bij zzp’ers. Die groepen hebben de keuze om meer of minder uren te werken. Op de lange termijn heeft het werkgelegenheidseffecten als je mensen ontmoedigt meer te verdienen.”