Onrust op beurs blijft’
AMSTERDAM - We kunnen maar beter wennen aan de onrust die de afgelopen zomer op de beurs rondspookte. Door hoge waarderingen en hoge schulden wereldwijd is de kans groot dat de turbulentie terugkeert.
Daarvoor waarschuwt Claudio Borio, hoofdeconoom van de Bank of International Settlements (Bis). „Met de uitzonderlijk lage rente en opgeblazen balansen van de centrale banken is er maar weinig over in het medicijnenkastje om de patiënt weer op te lappen”, zei Borio zondag bij de publicatie van het kwartaalrapport.
De in Basel gevestigde Bis wordt ook wel de ’centrale bank der centrale banken’ genoemd, en adviseert centrale banken hoe ze het best hun doel van monetaire en financiële stabiliteit kunnen bereiken.
Daarbij heeft het Zwitserse instituut regelmatig kritiek geuit op het het ruime monetaire beleid dat sinds de crisis is gevoerd, waarbij centrale banken voor miljarden aan obligaties kochten om de economie te stimuleren. Daar komen de opgeblazen balansen vandaan, waar Borio zich zorgen over maakt. Kritiek die centrale bankiers serieus nemen overigens. Van het Amsterdamse Frederiksplein tot aan de centrale banken in de VS en Japan, Bis-rapporten worden er gretig gelezen.
Borio zag markten in het afgelopen kwartaal uiteen zijn gaan lopen. „Gemiddeld presteerden de markten goed. Maar dat gemiddelde zegt maar weinig.” Onderling liepen landen steeds meer uit elkaar. Opkomende markten stonden, in landen zoals China, Turkije en Argentinië, onder toenemende druk. Tegelijkertijd versnelde de economie in de Verenigde Staten juist.
Dat de voormalige groeilanden onder druk kwamen, lag aan een combinatie van factoren: zorgen over de handelsruzie tussen de VS en China, tekenen dat de Chinese economie afzwakte en een krapper beleid van de Amerikaanse centrale bank.
Die goed draaiende Amerikaanse economie zorgde ervoor dat de dollar ook steeds sterker werd. Daardoor werden de problemen in opkomende landen nog groter. Op zoek naar rendement haalden veel beleggers hun geld daar weg en stalden dat weer in de VS.
Borio is er niet gerust op dat we het einde van die onrust al achter ons ligt. Sinds de financiële crisis is de hoeveelheid dollarschulden van opkomende landen (minus de financiële sector) meer dan verdubbeld naar een slordige $3,7 biljoen. Hoe sterker de dollar, hoe zwaarder die wegen.
Beleggers die verrast werden door de beursbewegingen het afgelopen kwartaal, hebben niet goed opgelet. In het jaarverslag van de Bis werden de groeiende verschillen tussen landen een symptoom van onderliggende problemen genoemd. Borio: „Het onevenwichtige herstel na de wereldwijde crisis heeft centrale banken te zwaar belast.” Volgens de monetair econoom is hun lagerentebeleid niet zonder bijwerking, deels in de vorm van steeds hogere schulden.
„Hoe het nu verder moet, is moeilijk te zeggen”, sombert Borio. Hij omschrijft de ontwikkelde markten, zoals in de VS en Europa, als overgewaardeerd met te ruime financiële condities. Bovendien hebben centrale banken nauwelijks middelen om de economie opnieuw leven in te blazen. Wat Borio betreft, moeten we ons opmaken voor een langdurige en wilde rit om hier weer uit te komen.