Het fenomeen bitcoin maakt veel los en zorgt voor scherp verdeelde reacties. De een ziet het als een rood/zwart spelletje in het casino, de ander beschouwt het als serieus alternatief voor het huidige in omloop zijnde fiatgeld.
De legitieme vraag die gesteld kan worden: is bitcoin een bubbel? En valt dit vast te stellen louter aan de hand van de koersvorming? De koersbeweging bij bitcoin is inderdaad hevig. Reden genoeg voor sceptici om alleen al op basis daarvan te veronderstellen dat het een bubbel is en nooit kan dienen als opslag van waarde.
Nu zijn waarde en prijs natuurlijk compleet verschillende dingen. Het begrip waarde kent een groot aantal verschillende betekenissen die vaak door elkaar heen worden gebruikt: marktwaarde, economische waarde, intrinsieke waarde en ga zo maar door. Dit zorgt voor de nodige verwarring, want uitlatingen over de waarde van bitcoin: welke waarde wordt dan bedoeld?
Ook bitcoin heeft een kostprijs
Eeuwenlang was de onderliggende waarde van ons betaalmiddel gelijk aan die van het materiaal waar het van was gemaakt. Tegenwoordig is dit vervangen door een velletje papier. De intrinsieke waarde van ons geld staat gelijk aan de hoeveel geld die het kost om dit geld produceren en ligt daarmee op een fractie van de waarde die het geld vertegenwoordigt.
In het huidige tijdperk is ons betalingssysteem louter nog gebaseerd op vertrouwen. Oftewel: fiatgeld. De tijd dat we met ons (papieren) geld naar de Nederlandse Bank konden gaan om dit om te ruilen voor het equivalent in goud, ligt ook al geruime tijd achter ons.
Bitcoins worden gedolven door miners, die elektriciteit gebruiken en dit leveren aan het blockchain-netwerk. Deze miners zitten dus met onder andere kosten voor het leveren van stroom en dure computerkracht om bepaalde sommen op te kunnen lossen. Wanneer dit niet meer uit kan, stopt men natuurlijk met het delven van bitcoins. Er is dus sowieso sprake van een kostprijs, ergo: intrinsieke waarde.
Vertrouwen als basis
Net als de euro is ook het bitcoin systeem gebaseerd op vertrouwen. Valt dit vertrouwen weg dan kan de prijs van de munt ook ineenstorten. Maar in hoeverre is dit anders dan met onze huidige munt de euro?
Sceptici van bitcoin vinden dat er met zekerheid sprake is van een bitcoin-bubbel. Er is uiteindelijk sprake van een zeepbel als de prijs die betaald wordt voor een product de werkelijke waarde (sterk) overstijgt. Maar ja, wat is dan die zogeheten werkelijke waarde? Dat houden sceptici liever in het midden.
Bij aandelen ligt de koers-winstverhouding normaliter rond de twaalf á veertien keer de winst, maar momenteel ligt dit eerder op twintig keer. De huidige aandelenmarkt bevindt zich nog niet in een bubbel, want: de (hoge) koerswinstverhouding kan gerechtvaardigd zijn als de rente lang laag blijft en de bedrijfswinsten flink (blijven) stijgen.
Vallen en opstaan
Weinig argumenten waarom bitcoin een bubbel is, maar laten we er voor de aardigheid even uitgaan dat bitcoin inderdaad een bubbel is. Is dat dan zo erg? Ten tijde van het internet kon ook niemand dit fenomeen op waarde schatten. Veel bedrijven hadden een koerswinstverhouding die compleet uit het lood geslagen was.
Het overgrote deel van deze bedrijven ging dan uiteindelijk ook failliet. Maar de onderliggende drijfveer – het internet – bleef én kwam zelfs sterker terug. Tegenwoordig kunnen wij ons zelfs geen leven meer voorstellen zonder internet.
Mijn verwachting is niet dat bitcoin altijd zal blijven doorstijgen, dit gaat met vallen en opstaan. Wel zien we nu al dat de blockchain, het onderliggende systeem achter bitcoin, de toekomst zal zijn van ons financiële systeem. Van de snelle ondersteuning bij interbancaire transacties, tot het verkopen van je huis zonder tussenkomst van een notaris.
Is het een munt, is het een belegging?
Je kan het zo gek niet bedenken of de blockchain maakt het mogelijk: sneller, gemakkelijker én zelfs goedkoper. Zo zijn onder andere Shell, ABN Amro, ING en SocGen betrokken bij een initiatief om de blockchaintechnologie toe te passen bij de energiehandel. Zij wél…
Daarnaast is bitcoin volgens een aantal definities beslist geen munt noch een beleggingscategorie met een al dan niet tastbare onderliggende waarde. Doorslaggevende argumenten ontbreken echter. Bitcoin wordt deels al als betaalmiddel geaccepteerd en er wordt tevens ook gehandeld in de cryptomunt. Waarom zou het dan geen beleggingscategorie kunnen zijn?
Maar goed, ook al is bitcoin geen munt en zien velen het niet als een beleggingscategorie: bitcoin is zo veel meer dan de dingen die sceptici er niet in (willen) zien. Welkom in de 21e eeuw!