Zeven miljoen ton lithium in de grond, dat moet Tsjechië veel moois brengen
Groen
Ekke Overbeek– 12:11, 26 maart 2018
© Wikimedia commons
Onder de wit besneeuwde bergen van Tsjechië, nabij een afgedankte tinmijn, ligt grijs goud: zeven miljoen ton lithium, de grootste voorraad in Europa. Een aangename verrassing voor burgemeester Petr Pipal, die de mijn tien jaar geleden aankocht namens zijn bergdorpje.
U krijgt 5 artikelen van Trouw cadeau. Dit is nummer 4 .
Onbeperkt onze artikelen lezen? Digitaal Basis € 2.50 per week.
"We konden niet weten dat twee jaar later dat bedrijf zou aankloppen", zegt de burgemeester van Cinovec zichtbaar tevreden in het gemeentehuis van Dubi, een stadje aan de grens met Duitsland. 'Dat bedrijf' heet Geomet, dochter van het Australische European Metals. De Australiërs vermoedden dat het Ertsgebergte, dat al sinds de middeleeuwen zijn naam eer aan doet, lithium zou kunnen herbergen.
In 2012 kochten ze Geomet en begonnen met proefboringen. "Een recent afgeronde studie laat zien dat Cinovec de goedkoopste producent van lithium uit hard gesteente kan worden", meldt het bedrijf. Burgemeester Pipal telt zijn zegeningen. "Geomet heeft de oude mijnschacht nodig voor ventilatie. Die kunnen ze van ons huren of kopen." Extra inkomsten voor de gemeente dus, bovenop de lokale belasting die de gemeentebegroting naar schatting met 20 procent verruimt.
De tekst loopt door onder de kaart.
© L&F
Praag heeft ook wel oren naar extra geld. Premier Andrej Babiš voerde verkiezingscampagne met de leuze dat lithium staatseigendom moet worden. Volgens Pipal zijn de belastinginkomsten echter niet het belangrijkste. "Als het lukt om lithium te verwerken tot eindproducten, kan Tsjechië een grote speler worden op het gebied van accu's."
Ook nog: een uitvinding
De ontdekking van het lithium valt samen met een andere Tsjechische vondst. Uitvinder Jan Prochazka bedacht een manier om lithium-ion batterijen efficiënter te maken. In Praag rolden in december de eerste exemplaren van de HE3DA-batterij van de band. Het is een prototype, zegt Jakub Gajdušek in het hoofdkwartier van HE3DA. "De meeste batterijen die worden bedacht komen nooit van de tekentafel."
Bij de stad Havirov in het oostpuntje van het land verrijst voor 180 miljoen euro een fabriek waar binnen een jaar grootschalige productie moet beginnen. Onlangs ondertekende HE3DA een overeenkomst met Geomet voor de afname van lithium uit Cinovec. Als verkoopmanager brengt Gajdušek de vraag in kaart. "De verkoop is nog niet begonnen, de fabriek is in aanbouw, maar we krijgen al volop mails waarin klanten zeggen hoeveel ze willen hebben."
Vooral netwerkbeheerders en producenten van groene energie staan in de rij. "Onze batterijen zijn heel geschikt om pieken en dalen op te vangen", legt Gajdušek uit. De Tsjechen richten zich in eerste instantie op die markt. Voor hun batterij geldt: hoe groter, hoe efficiënter. Het geheim van de smid is dat de batterij bestaat uit samengeperste platen met een speciale nanostructuur. Gajdušek laat een staafje zien, een batterijcel uit China. "In een gewone batterij zitten duizenden van dit soort cellen met daartussen ruimte voor koeling. Onze batterij perst meer energie samen in dezelfde ruimte." Bovendien hoef je niet al die cellen met elkaar te verbinden. "Bedrading is al gauw 50 procent van de kosten."
Recycling geen probleem
En er is nog iets. Gajdušek neemt een gasbrander en zet de blauwe vlam op iets wat eruit ziet als een gewoon velletje papier. Er gebeurt niets. Het is een separator die de laagjes in de batterij van elkaar scheidt. "Onze batterijen zijn 100 procent veilig", zegt hij. Om zijn opmerking kracht bij te zetten zet hij de vlam op een gewone separator, die binnen enkele seconden verschroeit.
Batterijcellen zijn rolletjes van op elkaar gelijmde laagjes, die moeilijk van elkaar te scheiden zijn als de batterij is opgebruikt. Met de Tsjechische batterij is recycling geen probleem, zegt Gajdušek. Je schroeft de platen los en klaar is Kees. "Bijna al het materiaal kan worden hergebruikt."
Lees ook:
De vondst van lithium in Tsjechië is goed nieuws voor Europa dat nu niet langer afhankelijk is van China.