Al lange tijd is de rente kunstmatig laag. Die kan nog maar één kant op. Omhoog. Vermogensbeheerders van centrale banken meldden onlangs dat zij zich zorgen maken over de impact die een hogere rente kan hebben op het rendementvan hun portefeuilles. Obligaties worden vaak opgenomen in een portefeuille om risico te spreiden. Maar deze beleggingen zijn wel gevoelig voor rentebewegingen. In dit artikel kijken we daarom naar het renterisico bij obligaties.
Wat is renterisico?
De definitie van AFM: Renterisico is het risico dat de waarde van beleggingen daalt als de marktrente stijgt. Een stijgende rente kan tot minder consumptie leiden en hogere rentelasten bij een onderneming. Dit kan de winst van ondernemingen onder druk zetten. Een renteverhoging kan daarom een negatieve invloed hebben op de waarde van aandelen, obligaties en beleggingsfondsen die in aandelen en obligaties beleggen.
Rentegevoeligheid van obligaties
Een obligatie is een lening waarvoor u een vooraf afgesproken vaste rentevergoedingontvangt. Rabobank gaf bijvoorbeeld onlangs certificaten uit met een looptijd van 3 jaar tegen een rente van 4,125%. U leent dan uw geld voor die periode uit aan de Rabobank en ontvangt daarvoor een periodieke rentevergoeding. Na afloop krijgt u uw inleg weer terug. Naast het kredietrisico - of de uitgevende partij wel aan rentebetalingen en aflossing kan voldoen - speelt het renterisico ook een rol bij deze beleggingen.
De rente die u krijgt voor de lening staat (meestal) vast en is gerelateerd aan de marktrente op het moment van uitgifte. Deze rente kan veranderen in de loop van de tijd en dat kan de koers van een obligatie weer beïnvloeden, zowel positief als negatief. Het is dus niet zo dat een obligatie ook net zoveel zal opleveren als de vaste rentevergoeding. Het effectief rendement is afhankelijk van de prijs die u betaalt voor de obligatie.
Koers en rente bewegen tegengesteld
Obligatiekoersen bewegen in tegengestelde richting als de rente. Daalt de rente, dan stijgen juist de obligatieprijzen. Door de dalende rente hebben portefeuilles met veel obligaties in de afgelopen jaren bovengemiddeld goede rendementen behaald. In een zeer defensief profiel - gemiddeld 90% obligaties - lag het gemiddelde rendement rond de 3,4% (periode 2011 -2017).
Bij een renteverhoging worden lopende obligaties in de regel minder waard, omdat nieuw uitgegeven obligaties hogere rentevergoedingen opleveren en sparen ook een aantrekkelijk alternatief wordt. Met de huidige lage rente’s is dit een actueel scenario. Veel partijen verwachten daarom de komende jaren een lager rendement op obligaties. Zo geeft Robeco bijvoorbeeld aan dat zij de komende 5 jaar circa -2,5% rendement op staatsobligaties verwachten.
Kortere looptijd, minder gevoelig
De ene obligatie is gevoeliger voor een rentestijging dan de andere. De looptijd speelt daarbij een rol. Als een obligatie afloopt, dan krijgt u als belegger uw inleg terug. Hierbij is wel van belang dat het bedrijf in staat is om de lening af te lossen (kredietrisico). Naarmate de vervaldatum van een obligatie dichterbij komt neemt de rentegevoeligheid af. Een 2-jaars obligatie heeft dus een lagere rentegevoeligheid dan 10-jaars schuldpapier dat net uitgegeven is. De combinatie van coupon en looptijd wordt ‘duration’ genoemd. Dat is een maatstaf voor het renterisico van een obligatie. Hoe langer de duration, des te gevoeliger de koers van die obligatie is voor een verandering van de rentestand. Hieronder ziet een aantal voorbeelden van obligaties en hun rentegevoeligheid.
Type Rentegevoeligheid Voorbeeld*
Perpetuele obligatie Zeer hoog Aegon 1,51% achtergestelde perpetuele obligatie
Staatslening 10 jaar Hoog Nederlandse staatsleningtegen 0,78%
Staatslening 3 jaar Laag Nederlandse staatsleningtegen -0,51%
Lening variabele coupon Zeer laag Rabo Variabele Coupon Obligatie 9 (gekoppeld aan euribor, minimale coupon 3,20%)
Data: per 30 april 2018
Wat kunt u doen om het renterisico te beperken?
Bij stijgende rente hebben langlopende obligaties (met name staatsobligaties) het vaak het zwaarst te verduren. In eerste instantie zal een hogere rente leiden tot dalende obligatiekoersen, maar alle leningen die daarna worden uitgegeven zullen juist een hogere rente hebben. Naast spreiding is periodiek beleggen een belangrijke tip als u zich zorgen maakt over een stijgende rente. U legt bijvoorbeeld iedere maand een vast bedrag in. Of de markt nu stijgt of daalt, u investeert altijd hetzelfde bedrag. Hierdoor krijgt u een gemiddelde koopkoers en bent u minder gevoelig voor rente- en koersschommelingen. Belegt u via een vermogensbeheerder, dan zorgt deze voor spreiding. Vraag hem naar de maatregelen die getroffen zijn.
Vergelijk!
Op wwww.beleggingsmatch.nl kunt u eenvoudig alle geschikte brokers en vermogensbeheerdersvergelijken. Twijfelt u over wat voor u de beste vermogensbeheerder of beste broker is? Wij helpen u graag verder met een advies op maat.