Ben313 schreef op 4 april 2019 08:46:
De bouw laat door fouten miljarden euro's liggenHet is zo oud is als de weg naar Rome. Waar gebouwd wordt, worden fouten gemaakt. Denk maar aan de te steil gebouwde piramide bij het Egyptische Medoem of de scheve toren van Pisa. Tegenwoordig komen fouten nog steeds voor. In Nederland kosten bouwfouten de branche zelfs jaarlijks zo'n €5 mrd, becijfert ABN Amro in een rapport dat donderdag wordt gepubliceerd.
De aankomst van een van de sluisdeuren voor de nieuwe zeesluis in IJmuiden. Door een ontwerpfout verloren bouwers BAM en VolkerWessels ruim €210 mln op dit project.
De aankomst van een van de sluisdeuren voor de nieuwe zeesluis in IJmuiden. Door een ontwerpfout verloren bouwers BAM en VolkerWessels ruim €210 mln op dit project.Foto: Rijkswaterstaat
Het gaat zelden zo spectaculair mis als in bovenstaande historische voorbeelden of recentelijk bij de zeesluis in IJmuiden, waar een ontwerpfout een verlies van ruim €210 mln veroorzaakte. Maar vrijwel ieder nieuwbouwhuis vertoont gebreken bij oplevering. Projecten worden bijvoorbeeld te laat opgeleverd en regelmatig wordt er op de bouwplaats wat bijgeschaafd omdat de werkelijkheid niet klopt met de tekening. In de bouw heten deze missers faalkosten en ze zijn een hardnekkig en kostbaar fenomeen.
Jaarlijks zo'n €5 mrd aan faalkosten
ABN Amro raamt de faalkosten in de Nederlandse bouw op 5% op een brancheomzet van €100 mrd. Dat is een fors bedrag voor een sector met flinterdunne marges. Ter vergelijking: volgens vakblad Cobouw kwam de gemiddelde marge bij de vijftig grootste bouwers in 2017 uit op 2,7%.
Opzet onderzoek
Aan het onderzoek hebben 151 relaties van de bank deelgenomen. De respondenten bekleden in de meeste gevallen een eindverantwoordelijke functie binnen hun bedrijf. De meeste bedrijven zijn actief als hoofdaannemer of als onderaannemer. Daarnaast deden adviseurs, projectontwikkelaars, installateurs, leveranciers, producenten en enkele experts mee aan de enquête.
Zo'n 57% van de deelnemers aan het onderzoek schat de faalkosten op minder dan 5%. Een groep van 39% zegt kosten van 5% of meer te hebben en van alle deelnemers meent zelfs 9% dat de faalkosten 8% of meer bedragen. Vanwege deze verdeling is de bank uitgegaan van 5% aan faalkosten voor de hele Nederlandse bouwbranche.
Hoewel faalkosten een enorm stuk van het potentiële rendement in de bouw opeten is er relatief weinig onderzoek naar gedaan. ABN Amro maakte naast de eigen enquête gebruik van twee rapporten van PwC en McKinsey en van een promotieonderzoek. Volgens Petran van Heel van ABN Amro zou het gezien de financiële effecten van faalkosten goed zijn als er meer onderzoek volgt.
'Hieruit blijkt dat het reduceren van de faalkosten de winstmarge bij bouwbedrijven flink kan verhogen', aldus sector bankier Petran van Heel van ABN Amro, die het onderzoek samen met econoom Madeline Buijs en analist Casper Wolf uitvoerde. Dat de economie er nu beter voor staat dan enkele jaren geleden, maakte voor de faalkosten amper uit, constateert Van Heel.
Hoogconjunctuur leidt niet per se tot minder tegenvallers
Werden er in de crisis fouten gemaakt omdat bouwers vanwege de overcapaciteit tegen een te lage prijs en te lage ontwerpkwaliteit inschreven, nu leidt met name tijdsdruk tot fouten. Door de haast gaat het mis bij het ontwerp, de werkvoorbereiding of tijdens de werkzaamheden op de bouwplaats. Daardoor zijn de faalkosten maar beperkt afgenomen.
'Dat vond ik een van de meest opvallende uitkomsten van het onderzoek', zegt Van Heel. 'De fase van de conjunctuur heeft niet zo veel invloed op de faalkosten. Daarnaast is het best opmerkelijk dat er in de sector een bepaalde mate van acceptatie lijkt te zijn, ondanks de hoge kosten.'
Van de respondenten gaf zelfs 26% aan dat het terugdringen van faalkosten nu geen thema is binnen hun bedrijf. Volgens Van Heel kan de hoogconjunctuur hier een rol spelen. Het vinden van personeel en materieel weegt nu zwaarder omdat er anders helemaal niet kan worden gebouwd.
Effect digitalisering nog beperkt
De faalkosten zijn ook niet teruggedrongen door de digitalisering waar bouwers de afgelopen jaren sterk op inzetten. Door een project volledig en compleet uit te werken in een zogenoemd Bouwwerk Informatie Model (BIM) komen potentiële bouwfouten in principe al in de ontwerpfase naar voren. 'We maken het voor we het maken', zoals ze bij Nederlands grootste bouwconcern BAM plegen te zeggen. Consumenten kunnen op de iPad hun woningen samenstellen, zodat klant en bouwer elkaar veel minder snel verkeerd begrijpen.
'Die digitalisering heeft wel voor iets meer efficiëntie gezorgd, maar de faalkosten blijven nog steeds significant', zegt Van Heel daarover. Volgens hem kan dat verschillende oorzaken hebben. Mogelijk benutten de bouwers en hun partners nog niet alle voordelen, zoals beter ontwerpen, plannen en communiceren.
Van Heel: 'Het zou ook kunnen dat er door digitalisering meer mogelijkheden zijn om moeilijkere gebouwen te maken. Oude faalkosten worden wellicht vervangen door andere problemen, omdat de nieuwe bouwtechnische grenzen worden verkend. Een parallel is er te zien bij de ontwikkeling van steeds veiliger auto's. Die hebben niet per se geleid tot minder verkeersslachtoffers, omdat mensen zich beter beschermd voelen en vervolgens meer risico nemen.'