nieuws
Projectdirecteur Rijnstraat 8: ‘Dat nooit meer, dacht ik na dat ongeval’
bouwbreed
Projectdirecteur Rijnstraat 8: ‘Dat nooit meer, dacht ik na dat ongeval’
Foto; Cynthia van Dijke
Alle protocollen, campagnes, regeltjes en veiligheidsplannen ten spijt: een veiligere bouw draait om bewustwording en gedrag. Daar was iedereen het over eens tijdens het Cobouw Café in Veghel over veiligheid. “Maar het begint bij transparantie. Het is toch ongelofelijk dat er nauwelijks informatie is over dodelijke ongevallen. Hoe kunnen we er dan van leren?”
Allemaal weten ze hoe het soms in de praktijk gaat. Even snel een klus doen, ook al is het risicovol. Of erger: de verplichte voorzorgsmaatregelen achterwege laten, want we hebben het zo vaak zo gedaan en het gaat altijd goed.
Een aantal fragmenten die Cobouw-presentatoren Joost Zwaga en Thomas van Belzen lieten zien uit ‘Jongens van de Bouw’ maken die praktijk nog eens goed duidelijk. In deze documentaire volgt filmmaker Geertjan Lassche twee jaar lang een aantal bouwvakkers van Heijmans die onder hoge werkdruk werken aan de bouw van woontoren Cobana in Rotterdam.
Buikpijn van beelden
De fragmenten tonen niet-aangelijnde werknemers en onveilig hijsen. Herkenbare situaties, constateert Fries Heinis, algemeen directeur van Bouwend Nederland. “Hier krijg ik buikpijn van, maar het is uitstekend dat Heijmans dit heeft toegelaten. Je toont je heel kwetsbaar, dat moet je maar durven. Het is wel een noodzakelijke voorwaarde.”
Bart Smolders Heijmans: “Ik verbaas me erover dat er zo weinig bekend is over dodelijke ongevallen.” Foto: Cynthia van Dijke
Onderzoek naar ongevallen toont volgens Heinis aan dat het inderdaad vaak aankomt op gedrag. Daarom neemt Bouwend Nederland initiatieven als een uniforme meld-app. “Een hulpmiddel, niet de oplossing”, aldus Heinis. “Er is niet één oplossing. Laat duizend bloemen bloeien.”
Triest ongeval in Den Haag
De ‘Jongens van de Bouw’ uit de documentaire haalden veilig de eindstreep van hun project, maar dat het geregeld misgaat, bewijst het aantal dodelijke slachtoffers in de sector dat de afgelopen jaren rond de twintig blijft steken.
Regiodirecteur Fred de Jonge van BAM kent de trieste praktijk uit eigen ervaring. De Jonge maakte, toen nog als projectdirecteur, in 2016 het hijsongeval mee in Den Haag waar bij renovatie van het oude VROM-gebouw een voorbijganger om het leven kwam.
De vrouw werd getroffen door vallende steigeronderdelen die buiten de bouwplaats terechtkwamen. De Jonge: “Dat heeft heel wat met mij gedaan. Ik heb mij voorgenomen: dat nooit meer.” De impact van zo’n ongeval wordt onderschat, vindt hij. Ook een paar jaar later raakt hij nog steeds aangedaan als hij erover vertelt.
Guus en Hein
Veiligheid stond bij BAM al hoog op de agenda, maar sinds drie jaar zet het bouwbedrijf Hein en Guus in om de veiligheid te vergroten. De twee stripfiguurtjes zijn ooit ontsproten aan de fantasie van organisatiepsycholoog Jules Heijneman en spelen in op gedragsverandering. Hein en Guus vertegenwoordigen twee innerlijke stemmen, waarin Hein de verstandige is en Guus staat voor de ‘excuus-Guus’, die voortdurend probeert recht te praten wat eigenlijk krom is.
Wie zijn Guus en Hein?
Wie zijn Guus en Hein?
Hoe veroveren zij de bouw?
Waarom ze nodig zijn? “Regels maken duidelijk wat goed en fout is. Veel interessanter is wat voor keuzes mensen maken. We willen hen ervan bewust maken dat ze elke dag keuzes maken”, zegt Heijneman. Het duo maakt herkenbare dilemma’s en werksituaties makkelijker bespreekbaar en voorkomt dat gesprekken over veiligheid uitmonden in heftige confrontaties.
Bouwvakkers hebben nog nooit gehoord van Governance Code
Dat sommige bouwvakkers bij BAM Hein en Guus kinderachtig vinden – “dat is het niet” – doet voor De Jonge niets af aan het succes van de stripfiguren. Het werkt wel, hebben ze bij BAM gemerkt. “Onze bouwvakkers hebben nog nooit van de Governance Code gehoord, maar wel van Guus en Hein.”
Bouwend Nederland heeft Hein en Guus inmiddels ook omarmd en gaat de twee mannen actief gebruiken om de bouw veiliger te maken. De komende maanden zijn er in hele land veiligheidsbijeenkomsten met Hein en Guus in de hoofdrol, zodat de campagne ook toegankelijk wordt voor het midden- en kleinbedrijf.
Voorkomen van ongevallen en vergroten van de veiligheid begint voor Anneke Witte, directeur van Bewuste Bouwers, allereerst bij bewustwording. “Hoe betrokken ben je bij de veiligheid van je collega’s en je omgeving en wat kun je doen om ze te beschermen?”