€d_Modus Vivendi schreef op 22 februari 2020 10:18:
Rob van Wingerden, ceo BAM over een moeilijk jaar en zijn vertrek: ‘Het is goed, ik ben oké.’
bouwbreed
Rob van Wingerden, ceo BAM over een moeilijk jaar en zijn vertrek: ‘Het is goed, ik ben oké.’
Foto: Eran Oppenheimer
BAM behaalde een benauwde winst in het laatste volle jaar dat Rob van Wingerden aan het roer stond. De topman had liever met hogere winstmarges het “mooie” BAM willen achterlaten. “De meeste projecten gaan goed, maar gaan er steeds een paar fout en die verpesten dan wel het hele feestje.”
De afscheidsinterviews komen later, probeerde Rob van Wingerden nog. Maar het groepje journalisten dat uitgenodigd was voor een toelichting op de jaarcijfers van BAM bleef er toch bij stilstaan: Van Wingerdens plotselinge vertrek, nadat hij een half jaar geleden had aangegeven dat hij eigenlijk nog wel een termijn zou willen blijven. Hij wil best wat vertellen, maar niet alles. Er was het gesprek met de raad van commissarissen. “Op een gegeven moment komt de vraag: wat doen we?” De conclusie was: een nieuwe strategische agenda krijgt een nieuwe leider.
“Het is goed, ik ben oké. Het is soms wel eens goed dat iemand het overneemt. Maar het zal wennen zijn.” Van Wingerden werkte 32 jaar bij BAM, van werkvoorbereider tot ceo. In de woningbouw, utiliteitsbouw, de infra en de bagger. Veel orange-groener kan een BAM’er niet worden. Hij heeft nog veel energie, is fit. Lacht: “De kans dat ik ga golfen of achter de geraniums beland is klein.”
Graag weer terug naar het onderwerp, wenkte hij. BAM en de jaarcijfers. “Ik ben nog niet weg.”
Rob van Wingerden kreeg BAM niet van de hobbelige weg
Rob van Wingerden kreeg BAM niet van de hobbelige weg
Lees het portret van de vertrekkende topman
Ook kleinere infraprojecten in de problemen
Die jaarcijfers vielen tegen. Onder de streep bleef er 11,8 miljoen euro over. Op een omzet van 7,2 miljard euro is dat een nettomarge van slechts 0,16 procent. De brutomarge kwam uit op 1,0 procent. “Ik had liever gewild dat we tussen de 2 en 4 procent waren uitgekomen.” Dat was de ambitie van de strategische agenda.
Die marge blijft laag omdat veel projecten niet lopen zoals het hoort. De Nederlandse infra heeft het zwaar. De zeesluis in IJmuiden heeft tot nu toe een verlies van 111 miljoen euro opgeleverd. Maar ook verschillende andere Nederlandse infraprojecten, zowel grote als kleinere, hebben te maken hebben met kostenoverschrijdingen. In totaal was het verlies in de Nederlandse infratak 17,5 miljoen euro in 2019. BAM heeft al ingegrepen. Volgens Van Wingerden is de hele top van de infradivisie de afgelopen jaren vervangen.
Rampzalige sluisproject in Duitsland
Ook in Duitsland en bij BAM International moest het management weg. In Duitsland werd maar liefst een verlies van 57,5 miljoen euro geleden met bouw- en vastgoedprojecten. Een groot deel hiervan komt op het conto van een sluisproject in het Noord-Duitse Brunsbüttel. Dat project verloopt desastreus. De opdracht werd ruim vijf jaar geleden aangenomen voor 346 miljoen euro; de kosten dreigen nu op te lopen naar 1 miljard euro. Van Wingerden zei dat met de opdrachtgever gedeeltelijk geschikt is.
Bij BAM International ging er vorig jaar ook van alles fout. Er wordt nog steeds geruzied met de opdrachtgever van het Museum van de toekomst in Dubai. Wie draait erop voor de meerkosten die zijn ontstaan door een later toegevoegd wensenlijstje van de sjeik? BAM heeft 21,4 miljoen euro aan verliesvoorziening opgenomen.
BAM boekt krappe winst
BAM boekt krappe winst
Nederlandse infratak heeft het moeilijk
Geen riskante projecten
BAM geeft al jaren hoog op van het zogeheten “stage gate tendering”-proces dat ervoor moet zorgen dat het orderboek niet gevuld worden met te riskante projecten. Bij rampzalige ontwerpfout van de zeesluis in IJmuiden, erkende Van Wingerden twee jaar geleden dat die poortjes op het moment dat de zeesluis binnengehaald werd nog in de kinderschoenen stonden.
Maar ook de projecten in Duitsland en Dubai en problematische infraprojecten in Nederland konden de poortjes zonder veel hinder passeren, erkende Van Wingerden vrijdag. Het controlesysteem is nog steeds niet af. “Het wordt elke dag beter.”
“Het is ook een beetje de sector”, stipte Van Wingerden de hardleersheid van de bouw aan. “De meeste projecten gaan goed, maar gaan er steeds een paar fout en die verpesten dan wel het hele feestje. Het gaat erom dat te voorkomen.”
Andere mensen nodig
De controlepoortjes waren vier jaar geleden in het leven geroepen om bij de selectie van grote projecten niet de mist in te gaan. Langzamerhand worden ze ook gebruikt in de uitvoeringsfase van grote projecten en ook bij het aannemen van kleinere projecten, zei Van Wingerden.
Met alleen controlepoortjes ben je er niet, moet BAM het afgelopen jaar hebben gedacht toen er toch steeds weer nieuwe verliesprojecten opdoken. BAM had ook ander management nodig. Van Wingerden: “Als mensen met hun oude gedrag een nieuw stuk gereedschap gebruiken, is dat geen goede combinatie”, zegt Van Wingerden. “Bij een nieuwe performance-cultuur is het nodig dat mensen veranderen. Als mensen niet veranderen, heb je andere mensen nodig”, verklaarde hij de schoonmaak aan de top van de divisies.
Eigen ding doen
De cultuurverandering zit hem trouwens niet alleen in gedrag aan de poort. Het gaat ook over het beter benutten van kennis in het concern, legde hij uit. “Van project naar project hobbelen is gewoon niet duurzaam. De vraag is: hoe krijg je de kennis die in een bepaald deel van het bedrijf naar iemand anders die het nodig heeft in het andere deel van het bedrijf? Dat is lastig”, erkende hij. “Projectmensen zijn mensen die erg hun eigen ding willen doen.”
“Vergelijk het met het verkopen van een iPhone. Als je in één jaar tien iPhones verkoopt met drie euro winst per stuk, heb je in totaal dertig euro verdiend. Maar als een van die iPhones tijdens het productieproces een storing vertoont en de reparatie kost dertig euro, houd je aan het eind van het jaar weinig over. Hoe kun je die drie euro meer maken en die dertig euro minder? Dat kan je door kennis beter te benutten.”
Buitenlandse bouwers stoten hun neus
Grote projecten binnenhalen die het feest kunnen verstieren zijn geschiedenis, besloot BAM net als veel andere grote bouwers ruim een jaar geleden. “We doen sowieso geen projecten meer boven de 150 miljoen euro en sowieso geen projecten waarbij de risico-rendementsverhouding niet goed is.”
Buitenlandse partijen mogen het wat hem betreft allemaal proberen. “Het gaat hen ook niet lukken natuurlijk. Ze krijgen te maken met dezelfde contractvorm. Ze zullen erachter komen dat het niet werkt en dan gaan ze weer weg.”
Terug naar de resultaten. Hoewel die dus tegenvallen, gelooft Van Wingerden er heilig in dat BAM op goede weg is. “Ik kan uit betrouwbare bron vertellen dat onderliggend voortgang wordt gemaakt. Op termijn ben ik ervan overtuigd dat het een keer zijn pay off gaat hebben”, doelt hij op de aanpassingen aan de organisatie en de keuze voor nieuwe product-marktcombinaties. “Daarmee hebben we wel een fundamentele verandering in het bedrijf neergezet die echt wel toekomstbestendig is.”
Stikstofstorm
BAM heeft in 2020 weinig last van stikstof en PFAS. Maar in 2021 mogelijk wel, zegt Rob van Wingerden. “Dat de vergunningen stoppen, daar krijg je meer dan een jaar later last van. Het is een stilte voor de storm.”
Eerste publicatie door Marc Doodeman op 21 feb 2020