Het risico voor de belegger AF/KLM zit mn in de verdeeldheid tussen "Parijs" en "Den Haag". Er is namelijk helemaal geen steunprogramma voor de holdingmaatschappij AF/KLM. Het geld van het Franse hulprogramma gaat UITSLUITEND naar Air France en het geld van het Nedelrandse hulpprogramma gaat UITSLUITEND naar KLM. Zowel het FD als de Volkskrant gaan vandaag dieper op die gefragmenteerde actie is. Bij deze het artiekel uit de Volkskrant door Yvonne Hofs en Dion Mebius (is weer eens wat anders dan een Telegraafartiekel van mevr. de Jong):
Nationalisme viert hoogtij in luchtvaart
Het zou een gelegenheid par excellence zijn geweest om eensgezindheid uit te stralen. De binationale actie voor steun aan Air France én KLM liet het tegenovergestelde zien.
YVONNE HOFS, DION MEBIUS
De ministers Bruno Le Maire in Parijs en Wopke Hoekstra in Den Haag gaven vrijdagavond opnieuw het signaal af dat Franse harten alleen kloppen voor Air France en dat Nederland zich louter om KLM bekommert. In een korte gezamenlijke verklaring gaf het ministersduo te kennen dat ze 'dezelfde prioriteiten delen voor Air France-KLM en nauw contact onderhouden met elkaar'. Het broederlijke persbericht kon de nationalistische insteek van het reddingspakket niet verbloemen.
Hoekstra benadrukte tijdens zijn persconferentie dat de Nederlandse staatssteun van 2 tot 4 miljard euro rechtstreeks naar KLM gaat, dus niet ten goede komt aan het moederbedrijf. Le Maire deelde het Franse volk mee dat de 7 miljard euro aan Franse staatsleningen 'alléén bestemd zijn voor dochtermaatschappij Air France'.
Ook de presentatie van de 'gezamenlijke' noodhulp verliep uiterst rommelig. Terwijl Nederlandse journalisten nog onderweg waren naar de persconferentie van Hoekstra en minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) die om 20.45 uur zou beginnen, zat Le Maire al live op de Franse televisie 'zijn' staatssteun te adverteren.
Air France-KLM deed ruim voor aanvang van de Haagse persbijeenkomst een persbericht de deur uit. Daarin bedankt de concerntop de Franse regering uitvoerig. Aan de Nederlandse 'intentie' KLM staatssteun te verlenen maakt het persbericht slechts twee zinnen vuil. De onderlinge afstemming leek ver te zoeken.
Het Franse solisme creëerde het beeld dat de Nederlandse regering voor het blok was gezet. Terwijl Hoekstra nog volop met KLM en de banken in gesprek was over de voorwaarden van de overheidshulp, kon de Franse minister van Financiën zich niet meer inhouden.
Een Haagse bron die weet wat er achter de schermen speelde, bevestigt dit. Alleen had Le Maire volgens deze ingewijde geen andere keus. Hoekstra hintte er vrijdagavond op dat de geldnood bij Air France veel prangender is dan die bij KLM. Daarom krijgt (het grotere) Air France 7 miljard euro staatssteun en KLM maximaal 4 miljard. Air France-topvrouw Anne Couderc zou Le Maire de afgelopen weken duidelijk hebben gemaakt dat Air France op zeer korte termijn geld nodig heeft om te kunnen overleven. KLM heeft meer vet op de botten en kan het een paar maanden langer uitzingen.
Dilemma
Le Maire zou Hoekstra al een paar keer hebben gewaarschuwd dat Frankrijk waarschijnlijk niet kon wachten totdat Hoekstra eruit was met de banken en met KLM-topman Pieter Elbers. Vrijdagochtend belde de Fransman zijn Nederlandse ambtgenoot om hem te vertellen dat de raad van bestuur van Air France-KLM die middag een besluit zou nemen over de Franse staatshulp. Als het luchtvaartconcern akkoord zou gaan met de Franse eisen, zou Le Maire het nieuws diezelfde avond nog naar buiten brengen.
Hoekstra stond toen voor een dilemma. Als hij zijn eigen aankondiging zou uitstellen totdat hij een akkoord had met KLM, zou dat de indruk wekken dat het kabinet KLM liet spartelen terwijl de Fransen hun eigen vliegmaatschappij genereus tegemoetkwamen. Anderzijds: het alvast aankondigen van staatssteun terwijl de onderhandelingen nog liepen, zou de onderhandelingspositie van het kabinet verzwakken. Hoekstra koos toch voor de eerste optie. Door de precieze hoogte van de staatssteun in het midden te laten, hoopt hij manoeuvreerruimte over te houden aan de onderhandelingstafel.
Overdag stelden de medewerkers van Hoekstra en Van Nieuwenhuizen alvast de Kamerbrief op, en de Frans-Nederlandse persverklaring. Omdat Air France-KLM beursgenoteerd is, mocht het nieuws pas na het sluiten van de beurzen openbaar worden gemaakt. Tussen zes en zeven uur 's avonds lichtte Hoekstra de vaste Kamercommissie voor Financiën vertrouwelijk in. Na afloop van dat overleg, om tien over zeven, zag hij dat hij een telefoontje van Le Maire had gemist. Toen Hoekstra terugbelde, kreeg hij te horen dat Air France-KLM de Franse voorwaarden zojuist had aanvaard.
Hoekstra en Van Nieuwenhuizen moesten toen in allerijl een persconferentie beleggen, maar logistiek gezien kon dat niet binnen een uur. Le Maire wilde zijn eigen bekendmaking blijkbaar niet uitstellen om die parallel te laten lopen met de Nederlandse, waarschijnlijk omdat hij dan zijn primetime-moment in het Franse avondjournaal moest laten schieten. Ook qua mediastrategie was het dus ieder voor zich.
Schulden
Bij KLM zijn ze er niet rouwig om dat de staatssteun voor KLM en Air France strikt gescheiden blijft, vertelt een bron bij de luchtvaartmaatschappij. Gezamenlijke staatssteun betekent gezamenlijke schulden en KLM is wars van schuldendeling met het veel wankeler Air France. KLM is er al jaren beducht voor dat de door Fransen gedomineerde concerntop de Nederlandse poot laat opdraaien voor de problemen aan Franse kant.
De Franse en Nederlandse regering zijn het ook al niet eens over de voorwaarden die ze aan de staatssteun stellen. Le Maire zei dat Air France-KLM 'de groenste luchtvaartmaatschappij ter wereld moet worden' en 'zijn rentabiliteit fors moet verbeteren', maar Frankrijk heeft geen harde criteria aan die eisen verbonden. Elke luchtvloot wordt mettertijd vanzelf 'groener', omdat elke nieuwe generatie vliegtuigen zuiniger en stiller is dan de vorige. En Air France probeert al heel lang winstgevender te worden, maar elk saneringsplan loopt tot dusver spaak op het verzet van de Franse vakbonden.
Het Nederlandse kabinet stelt, mede onder druk van de Tweede Kamer, concretere eisen aan KLM. Hoekstra wil dat het KLM-personeel een loonoffer brengt in ruil voor de redding met belastinggeld. De grootverdieners, zoals de piloten en het management, zouden meer salaris moeten inleveren dan het lagere personeel.
Ook willen kabinet en Kamer een verbod op bonussen, winstdelings- en dividenduitkeringen totdat de staatsleningen zijn terugbetaald. Geen onverwachte eis, na kritiek op het plan dat vorige week naar buiten kwam om het bonusplafond van topman Elbers te verhogen. Onder grote druk van onder meer Hoekstra trok KLM het voorstel schielijk in. Om de geluidshinder te beperken zou KLM daarnaast akkoord moeten gaan met een vermindering van het aantal nachtvluchten op Schiphol. Hoekstra hoopt hierover binnen een maand overeenstemming te bereiken.
Met de miljardensteun is de toekomst van Air France-KLM voorlopig gegarandeerd, maar veel hangt af van de duur en de zwaarte van de luchtvaartcrisis. Niet uit te sluiten is dat in elk geval de Franse poot nogmaals bij de staat moet aankloppen. Dan komt ook hernationalisatie om de hoek kijken. Op dat moment zal blijken hoe toegewijd Frankrijk en Nederland zijn aan hun gedeelde luchtvaartproject - een huwelijk dat wellicht weinig liefde kent, maar waarin de echtgenoten elkaar harder nodig hebben dan ze zouden willen.