Met dank aan Seadoc & Haas (klinkt als een duister advocatenbureau :)
Een spuitje met corona-antistoffen kan deze herfst al klaar zijn. Hoe werkt dit medicijn?
Een vrouw doneert plasma met corona-antistoffen bij bloedbank Sanquin. Een medicijn met gedoneerde antistoffen moet deze herfst klaar zijn.Beeld Reuters
Een vaccin is er nog niet, maar een tijdelijk wapen tegen corona komt dichterbij. Daarvoor heeft bloedbank Sanquin de antistoffen van nog achtduizend ex-coronapatiënten nodig.
Jasmijn Missler27 juli 2020, 14:16
Een coronavaccin laat nog op zich wachten, maar een spuitje met antistoffen zou deze herfst al klaar kunnen zijn. Dat zegt Hans Zaaijer, hoogleraar bloedoverdraagbare infecties aan de Universiteit van Amsterdam en arts-microbioloog bij Sanquin. Voor zo’n injectie haalt de bloedbank antistoffen uit het bloed van ex-coronapatiënten. Om aan deze opdracht van het ministerie van volksgezondheid te voldoen, zijn in totaal 16.000 donoren nodig. Hoe werkt het middel, en wie is ermee geholpen? Zeven vragen en antwoorden.
1. Hoe werkt het middel?
“Het is iets anders dan een vaccin. Bij een vaccinatie krijg je een verzwakte ziektekiem toegediend, zodat je immuunsysteem een geheugen kan opbouwen. Als je hetzelfde beest tegenkomt, maakt je lichaam zodoende weer antistoffen aan om het virus te bevechten. Dit medicijn is een zogenaamd passief vaccin: je krijgt andermans antistoffen ingespoten, maar je lichaam leert niet die zelf te maken. Je leent dus eigenlijk iemands harnas tegen corona. Dat helpt alleen preventief of in een heel vroeg stadium, dus uiterlijk de week waarin de eerste klachten opspelen.”
2. Antistoffen nemen na verloop van tijd af, blijkt uit eerder onderzoek van Sanquin. Kunt u de donoren op tijd vinden?
“Hoe langer geleden het is dat je ziek was, hoe minder antistoffen je overhebt. Daarom geldt: hoe sneller je doneert, hoe beter. Iedereen die bij ons binnenloopt, krijgt bovendien een antistoftest, om te kijken of je inderdaad voldoende antistoffen hebt. Wanneer iemand die ingespoten krijgt, is diegene tot twee maanden bewapend tegen het virus. Na twee maanden zou je je bij wijze van spreken dus opnieuw moeten laten inenten om beschermd te blijven.”
3. Voor wie is het middel bedoeld?
“Het medicijn is in de eerste plaats bedoeld voor kwetsbare groepen, zoals kankerpatiënten en ouderen. Mensen die bijvoorbeeld een chemokuur krijgen of pillen slikken in voorbereiding op een niertransplantatie hebben als gevolg van hun medicatie een verlamd immuunsysteem. Dan is je lichaam eigenlijk blind en doof voor het virus. Deze groep heeft daarom ook geen baat bij een vaccin, maar wel bij een antistoffenspuitje. Het is ook denkbaar dat we het middel toedienen bij bewoners en zorgpersoneel van een verpleeghuis bij een lokale uitbraak, bijvoorbeeld. Zo hebben ouderen vaak ook een verzwakte afweer. Het middel is in elk geval niet voor jan en alleman bedoeld. Daarvoor hebben we er niet genoeg van.”
4. Wanneer is het spuitje klaar?
“De eerste productielijn start binnen een week en met de herfst moet het klaar zijn. Dat is expres, omdat we in het najaar een verhoogd risico lopen op besmetting. Nu is het lekker weer en hebben mensen sociale contacten vaker buiten. Zodra het kouder wordt, zitten mensen binnen op elkaar en heeft het virus vrij spel.”
5. U wilt totaal 30.000 kilo bloedplasma verzamelen van 16.000 donoren. Hoe vordert het?
“We zitten nu op de helft. Er zijn dus nog achtduizend donoren nodig die het coronavirus hebben doorgemaakt. Zij moeten daarvoor vier tot zes keer plasma doneren. Dat is overigens iets anders dan bloed prikken: je geeft echt alleen maar vloeistof, want de bloedcellen krijg je door hetzelfde buisje weer terug. Daardoor kun je het vaker doen en ben je achteraf minder vermoeid.”
6. Wanneer is iemand geschikt om plasma te doneren?
“Iemand moet corona hebben gehad en nu weer gezond zijn. Tot voor kort werkten we alleen met positief geteste mensen via de GGD. Dat hoeft nu niet meer: als je denkt dat je het virus hebt doorgemaakt, kun je enkele vragen op de website van Sanquin invullen. Als daaruit blijkt dat het Covid-19 zou kunnen zijn, ben je van harte welkom. Het maakt daarbij niet uit of je heftige of milde klachten hebt gehad. Wel merken we dat mensen die zware symptomen hadden, vaak ook meer antistoffen aanmaken.”
7. Gaat u de benodigde achtduizend donors halen?
“Daar heb ik het volste vertrouwen in. Maar ik hoop dat mensen niet te lang wachten met doneren. De grote uitbraak is maanden geleden, wat betekent dat de antistoffen nu wegzakken. Het treurige is dat het aantal besmettingen in Nederland weer oploopt. Dat betekent mogelijk een nieuwe toestroom van donors. Maar dat is een meevaller die wij liever niet hebben.”
Lees ook:
Ook bij Nederlanders nemen de antistoffen af
Het aantal Nederlanders met antistoffen tegen het coronavirus in hun bloed daalt. In de laatste meting had 4,1 procent van de onderzochte Nederlanders nog antistoffen, eerder was dat 5,4 procent, blijkt uit onderzoek van bloedbank Sanquin.
In zeven vragen meer duidelijkheid over de nieuwe corona traceer-app
Het kabinet bekijkt of een app die bijhoudt wie met wie contact heeft gehad, kan helpen om het coronavirus onder de duim te krijgen. Zeven vragen over wat dat betekent.
Het nieuwe coronavirus
Rusland claimt eerste vaccin tegen corona, ‘een Spoetnikmoment’
Sluitingen en boetes voor cafés om besmettingen en niet naleven coronaregels
Coronavaccin kan hoofdpijndossier worden door de vele bijwerkingen
Meer over
gezondheid ziekten medische behandeling Covid-19 GGD Hans Zaaijer Nederland Sanquin Het nieuwe coronavirus Jasmijn Missler
binnenland
Coronamaatregelen
Bergen op Zoom weert Belgen vanwege corona. ‘U bent meer dan welkom, maar nu even niet’