Megasluis bij IJmuiden kan gevaar zijn voor tunnels Noordzeekanaal
Grotere schepen en meer vracht voor de Amsterdamse haven – dat was de reden voor de aanleg van een nieuwe zeesluis bij IJmuiden. Nu blijkt dat zulke brede en diep stekende schepen voor gevaarlijke situaties zorgen.
Herman Stil29 oktober 2020, 12:08
Beeld Port of Amsterdam
Met een lengte van 500 meter, breedte van 70 en diepte van 18 meter wordt de nieuwe zeesluis bij IJmuiden, die begin 2022 in gebruik wordt genomen, de grootste ter wereld. Door die omvang zouden niet alleen méér, maar ook grotere schepen naar Amsterdam kunnen komen. Nu blijkt dat in 2,5 procent van de gevallen – dat wil zeggen: bij zeker 200 grote schepen – gevaarlijke situaties ontstaan op en onder het Noordzeekanaal.
Dat staat in een rapport van maritiem onderzoeksbureau Marin, in opdracht van Rijkswaterstaat. Zowel de kans op scheepsbotsingen als op aanvaringen met de weg- en spoortunnels onder het kanaal neemt onaanvaardbaar toe. Daarnaast kunnen grote schepen de beschermende deklaag van de tunnels ‘wegzuigen’, waardoor de kans op lekkages groter wordt.
Vanwege die risico’s blijkt al sinds juli van dit jaar een nieuw regime te gelden op het Noordzeekanaal: schepen met een diepgang van meer dan 8 meter mogen niet sneller dan 12 kilometer per uur varen. Voor diep stekende schepen, tot 13,75 meter, geldt maximaal 6 tot 8 kilometer per uur, afhankelijk van de diepgang.
Hoge kosten
Daarnaast blijken schepen breder dan 52,5 meter elkaar op het bochtige kanaal niet zonder meer te kunnen passeren, zeker niet bij sterke wind. Zulke schepen moeten nu veel eerder verplicht door ten minste twee sleepboten worden begeleid.
De maatregelen beperken de capaciteit van het kanaal, de sluis en de Amsterdamse haven flink, terwijl de nieuwe sluis juist was bedoeld om de overslag in de havens ‘achter de sluis’ fors op te voeren: van 88 miljoen ton vorig jaar tot 125 miljoen ton.
Rijkswaterstaat heeft tot de zomer van 2021 de tijd gekregen om oplossingen te zoeken, waarbij onder meer wordt gekeken naar betere bescherming van de tunnels. Daarmee kunnen hoge kosten zijn gemoeid. Dat is een tegenvaller voor Rijkswaterstaat, die volhoudt dat ‘de nieuwe sluis geen problemen oplevert voor de tunnels onder het kanaal’. Definitieve maatregelen moeten zijn ingevoerd voordat de nieuwe sluis in januari 2022 opengaat.
Schadepost
Amsterdam vecht al meer dan 20 jaar voor een nieuwe sluis. De hoofdstad kreeg in 2012 haar zin, op voorwaarde dat Amsterdam maximaal 105 miljoen meebetaalt. Het gemeentebestuur bedong daarbij dat alle risico’s voor het rijk zijn. Drie jaar geleden bleek het bedrag door ‘slim aanbesteden’ fors lager uit te vallen; Amsterdam betaalt 46,5 miljoen euro.
Sindsdien raakte de bouw 27 maanden vertraagd, wat aannemers Volker Wessels en BAM op een schadepost van 200 miljoen euro is komen te staan. Het rijk moet door de tegenvallers al 64 miljoen extra bijdragen, bovenop de ruim 565 miljoen die al was toegezegd.