Zware pijnstillers helpen niet tegen rug- en nekpijn: ‘Doen niets meer dan een placebo’
Zware pijnstillers, zoals oxycodon, werken niet bij rug- en nekpijn. Sterker, de opioïden kunnen zelfs schadelijk zijn, omdat ze verslavend zijn én flinke bijwerkingen geven.
Ellen van Gaalen 29-06-23, 00:01
Dat blijkt uit onderzoek van de universiteit van Sydney (Australië) en het Rotterdamse Erasmus MC.
Voor het eerst onderzochten zij de werking van de zware pijnstillers bij zo’n 350 patiënten die sinds kort rug- en nekklachten hadden. De ene groep kreeg een opiaat, de andere een placebopil die er precies hetzelfde uitzag. Na zes weken hadden beide groepen evenveel pijn. En na een jaar waren gebruikers van de opioïden zelfs slechter af: een derde had last van ten minste één bijwerking, zoals misselijkheid of verstopping.
In Nederland gebruiken ongeveer een miljoen mensen sterke pijnstillers. Oorspronkelijk waren de opioïden bedoeld voor mensen die veel pijn hadden door kanker of in hun laatste levensfase waren. Tegenwoordig gebruiken ook veel mensen met chronische pijn of rug- en nekklachten de medicijnen.
De afgelopen jaren probeerden artsen en overheid het gebruik van opiaten al omlaag te krijgen. Maar in 2021 steeg het aantal gebruikers juist. In de Verenigde Staten veroorzaakt met name oxycodon grote problemen, doordat veel mensen eraan verslaafd zijn geraakt.
Terughoudend
Volgens onderzoeker Bart Koes, tevens epidemioloog en hoogleraar huisartsgeneeskunde in het Erasmus MC, kan het aantal gebruikers in Nederland omlaag. Zo’n twee miljoen Nederlanders heeft rug- en nekklachten, een deel daarvan slikt daarvoor zware pijnstillers. ,,Opioïden doen echt niets meer dan een placebo. Onze belangrijkste boodschap is dus dat artsen terughoudend moeten zijn om dergelijke medicijnen voor te schrijven bij deze pijnklachten.”
Het gros van de patiënten krijgt de zware pijnstillers via de huisarts. Maar ook medisch specialisten schrijven de medicijnen nogal eens voor. Patiënten zijn echter meer gebaat bij goede voorlichting, zegt Koes. ,,We adviseren mensen met rug- en nekklachten om hun dagelijkse activiteiten, zoals fietsen, lopen of zwemmen, zoveel mogelijk te continueren en eventueel naar een fysiotherapeut te gaan. Dat geeft veel verlichting.”
De onderzoekers vinden dat de richtlijnen voor het gebruik van opioïden bij pijn aan het bewegingsapparaat aangepast moeten worden. Ze adviseren het gebruik van zware pijnstillers te ontraden. ,,Een huisarts kan ook paracetamol voorschrijven. Ook dat is misschien niet veel effectiever dan een placebo, maar de bijwerkingen zijn in ieder geval gunstiger dan bij opiaten”, zegt Koes.