Zweefbom de zoveelste ’gamechanger’? ’Dit biedt meer mogelijkheden voor Kiev’
Door SILVAN SCHOONHOVEN
Updated Gisteren, 20:12
Gisteren, 20:10
in BINNENLAND
In de strijd tegen de Russen moeten de Oekraïners alle creativiteit uit de kast halen. Zeker nu de voorraden slinken. Een minizweefbom die op een raket wordt gemonteerd is dé nieuwe belofte op het slagveld. Laat Nederland nou net specialist zijn op dit terrein. Vijf vragen.
1 Wat is dit voor wapen?
Vorig jaar huiverden de Russen voor artillerieraketten zoals de Himars. Raketten uit deze snel verplaatsbare lanceerinstallaties troffen doel na doel, waardoor de Oekraïners flink wat terrein konden terugpakken. Probleem: de bodem komt in zicht van de rakettenvoorraad.
De Zweedse firma Saab bedacht een slimme oplossing. Ze namen een klein type vliegtuigbom, monteerden die op een ander type raket en voilà: een nieuw systeem was geboren om de Russen op grote afstand van katoen te geven. Je schiet hem af vanuit een Himars-lanceerinstallatie, op grote hoogte komt de bom los van de raket, hij klapt zijn vleugels open en vliegt dan in een lange zweefbaan naar zijn doel, geholpen door GPS. Deze zogenoemde Ground Launched Small Diametre Bomb (GLSDB, hoe dan ook een hele mond vol) wordt geroemd als een nieuwe troef tegen de Russische invasiemacht.
2 Dat hebben we eerder gehoord. Is dit de zoveelste ’gamechanger’?
Die vreselijke term valt te pas en te onpas in deze oorlog. Maar in dit geval zit er wel wat in. De zweefbom is klein (19 centimeter in doorsnee), licht (119 kilo) en goedkoop (slechts 40.000 euro). „Het interessante is dat dit systeem zeer nauwkeurig is en daardoor ondanks een beperkte explosieve lading toch een groot effect kan bereiken”, zegt Peter Wijninga van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, expert op het gebied van defensie. Een ander voordeel is dat er nog een aanzienlijke voorraad van is. „Amerikanen hebben voor de oorlogen in Afghanistan en Syrië grote voorraden laten aanleggen en een deel daarvan is niet gebruikt. Dat hij op een M-26 raket kan worden gemonteerd die door de Himars kan worden afgevuurd, betekent een enorme uitbreiding van de mogelijkheden.”
3 Amerika was toch huiverig om langeafstandsartillerie leveren?
Klopt, de VS deinzen tot nu toe terug voor de levering aan Oekraïne van artillerieraketten voor de lange afstand (de zogenoemde ATACMS). Die hebben een bereik tot 300 kilometer, vier keer zo ver als de reguliere raketten voor de Himars, en dus in staat om Rusland te bereiken. Vandaar de huiver bij de Amerikanen, die niet zitten te wachten op escalatie. „Maar dat punt zijn we een beetje voorbij”, zegt Wijninga. „Oekraïne heeft al aanvallen uitgevoerd in Rusland met drones, 600 kilometer ver.” Voor de Amerikanen is levering van de ATACMS nog een brug te ver. „Misschien is de kleine-diameter-bom, met een bereik van zo’n 150 kilometer, een compromis.”
4 Hoe reageren de Russen?
Geïrriteerd. „Dit is buitengewoon gevaarlijk”, zei Kremlin-woordvoerder Peskov eerder over de levering van wapens die Russisch territorium kunnen bereiken. „Het betekent dat het conflict naar een geheel nieuw niveau wordt getild, wat natuurlijk niet veel goeds voorspelt vanuit het oogpunt van wereldwijde en pan-Europese veiligheid.”
5 Gaat Nederland hier een rol in spelen?
Zo’n gek idee is dat niet. Nederlandse F-16-vliegers hebben in de strijd tegen het IS-kalifaat in Irak veel ervaring opgedaan met de kleine-diameter-bom. „Nederland was de eerste niet-Amerikaanse gebruiker van dit systeem”, zegt Peter Wijninga. Net als andere landen is Nederland voortdurend bezig om te kijken op welke manier het Oekraïne kan helpen. Of Oekraïne op dit vlak iets van ons verlangt, is moeilijk te zeggen. Nederland is net als andere landen niet scheutig met informatie over wat ze in huis hebben en wat ze gaan leveren. „We hebben deze bommen veel gebruikt”, zegt Wijninga, „maar ik weet niet hoe groot de voorraad is. Wel dat Nederland in maart of april al bestellingen naar voren heeft gehaald bij leveranciers. Dus het zou kunnen.” Een woordvoerder zegt dat het ministerie van Defensie geen mededelingen doet over voorraden of wapenleveranties.