EU heeft nu de oorlog die onontbeerlijk is bij het smeden van een Europese eenheid
Door LEON DE WINTER
COLUMNS in de telegraaf.
De prominente econoom Jeffrey Sachs is hoogleraar aan Columbia University in New York en behoort tot de linkervleugel van het Amerikaanse academische establishment. Vorige week publiceerde hij op de Amerikaanse website Common Dreams een artikel over de oorlog in Oekraïne. Sachs schreef: „De oorlog was geprovoceerd door de U.S. op de manier waarop leidende diplomaten decennialang geanticipeerd hadden ter voorbereiding van de oorlog, de oorlog (…) moet nu worden gestopt door onderhandelingen.”
Sachs noemt als een van de hoofdprovocaties „de rol van de U.S. bij het installeren van een anti-Russisch regiem in Oekraïne met de gewelddadige verwijdering van de pro-Russische president van Oekraïne Viktor Janoekovytsj in februari 2014. De hete oorlog in Oekraïne begon negen jaar geleden met de coup tegen Janoekovytsj, en niet in februari 2022 zoals de Amerikaanse regering, de NAVO en de leiders van de G7 ons willen doen geloven.”
Ik ben geen fan van Sachs, maar die provocaties zijn historische feiten. Sachs ontkent niet dat Rusland een beestachtige aanval heeft ingezet. Maar hij sluit zijn ogen niet voor wat Amerika heeft uitgelokt.
China
Wat is het belang voor Amerika? Sachs laat China ongenoemd, maar zonder de gevolgen van de globalisering valt Amerika’s inzet niet te begrijpen. De industrieën waar de traditionele arbeidersklassen bestaanszekerheid en zelfrespect hadden gevonden werden naar Azië verplaatst. Wie de Amerikaanse ’fly-over’ staten bezoekt, ziet de ruïnes van wat ooit bloeiende dorpen en stadjes waren. Het linkse en rechtse establishment behoorde tot de winnaars, net als China, dat intensieve en vuile industrieën had overgenomen. Dankzij de globalisering kan China, ooit vernederd en nu krachtig, de rol van primaire wereldmacht opeisen. O ironie.
In Amerika, geleid door een mix van politici, oligarchen, Big Tech-bedrijven, de Deep State en wargames-spelende thinktanks, wordt de Grote Kladderadatsch al geruime tijd als onvermijdelijk gezien. Verwacht wordt dat het eerste geweld zal losbranden op de Pacific, met als aanleiding een Chinese aanval op Taiwan en Vietnam. Dat China’s wereldambities het dramatische bijeffect zijn van de door Amerikaanse elites geëxploiteerde globalisering, leidt niet tot introspectie. Dezelfde Amerikaanse groepen die ervan geprofiteerd hebben, bereiden zich nu voor op de confrontatie.
Rusland is bij dit alles een obstakel. Met de uitbreiding van de NAVO beoogde Amerika de gevaren van een Russisch-Chinese alliantie te verzwakken. Een mogelijke oorlog met Oekraïne zou Rusland tot een langdurige uitputtingsslag verleiden, en Poetin trapte in de val. Luidruchtig voorspelden Joe Biden en inlichtingendiensten als de CIA dat Rusland in 72 uur triomferend in Kiev zou staan; die voorspellingen klonken als uitnodigingen. Ook Poetin geloofde in de snelle val van Kiev, mede gevoed door foute rapporten over de staat van zijn legers. Oekraïense eenheden waren door westerse landen voorbereid en vingen de eerste geweldsgolven op. Oekraïne vecht voor ons, zeggen onze leiders, en dat klopt: zoals eerder de productie van pollepels, tv’s en veel van wat we bij Blokker en Mediamarkt aantreffen zijn ge-outsourced naar lagelonenlanden, zo hebben Amerika en de EU een oorlog ge-outsourced naar een land dat Biden en Von der Leijen vrijwaart van de aanblik van bodybags - de gesneuvelden komen niet uit Boston of Berlijn.
Eenheid
Sachs gaat niet in op het nut van de Oekraïense oorlog voor de EU. Ik heb de volgende (ik geef toe: cynische) blik: de EU heeft nu de oorlog die onontbeerlijk is bij het smeden van een Europese eenheid. Die eenheid bestond tot nu toe alleen op papier. De Brusselse elites weten dat natiestaten ontstaan in vuur, met bloedvergieten, in radeloze opstand tegen een wrede vijand. Maar hoe krijg je een oorlog zonder ruïnes? Die schone oorlog heeft de EU nu. Een directe oorlog met gesneuvelde jongens uit Breda of Bordeaux had in Europa tot gigantische weerstand geleid; maar we zijn erin geslaagd een oorlog te outsourcen. Dat kost een paar centen, maar je krijgt geen bodybags terug. Met de bijkomende crises kan Brussel heerlijk uit de voeten: de energiecrisis, grondstoffencrisis, klimaatcrisis, viruscrisis, migratiecrisis, een mogelijk EU-leger, noem ze op, ze kunnen nu worden gekneed in de gloed van het vuur in de Donbas.
Het valt me telkens op hoe westerse leiders stralen wanneer ze Zelenski ontmoeten; hij voert voor hen de ideale oorlog. Maar Zelenski, uitgeput en droef, wekt de indruk dat hij weet dat Oekraïne niet meer dan een pion is in een dramatische geostrategische schaakpartij. De EU heeft de natievormende oorlog onder de slogan ’Europese waarden’, en Amerika kan Rusland neutraliseren voordat De Clash met China begint.
Ik vrees dat Sachs’ roep om onderhandelingen voorlopig geen gehoor krijgt, ook al verloopt de oorlog chaotisch en is de strategie om Rusland te isoleren mislukt. Een wapenstilstand zou de agenda’s frustreren, dus blijven levens geofferd worden terwijl geen partij kan winnen of verliezen. Op een dag zijn de zonen op die Oekraïne kan offeren, en dan? Wie van ons laat zijn zoon sterven voor de Krim?
Poetin is een smerige schurk, en steeds dringender vraag ik me af: wat zijn wij?