WEEKSLOT: AEX +1,9%; focus van Spanje naar Griekenland
Door Andre Sterk
Van DOW JONES NIEUWSDIENST
AMSTERDAM (Dow Jones)--Week 24 bracht de markten in eerste instantie de opluchting waar al weken naar gesnakt werd en ook al dagen op werd gespeculeerd: Spanje stelde zaterdag van plan te zijn hulp bij Europa aan te vragen ter ondersteuning van zijn bankensector tegen 3% tot 4% rente, afhankelijk van de omstandigheden.
Vooral maandag was de reactie er nog naar. De AEX dikte, samen met andere indices stevig aan, maar al snel sloeg de twijfel toe. De vraag was of de aan te vragen steun van EUR100 miljard wel afdoende zou zijn, en de markten waren daar nog lang niet zeker van.
De Spaanse rente liep dan ook juist op. Bovendien waren er nog tal van ingredienten die de markten niet positief stemden. Zo zou de Europese steun aan Spanje de banken van het land tot grote bezuinigingen nopen. Naast Spanje werd nu ook Hongarije genoemd als nooddruftig land. Er zou EUR15 miljard nodig zijn, aan te vragen bij het Internationaal Monetair Fonds om het ratio van de vreemde valutaschuld tegenover de schuld uitgedrukt in forinten te verlagen, zo meldde een Hongaarse topambtenaar zondagavond in een televisie-interview met de commerciele Hongaarse zender HirTV. Daarnaast verklaarde de Chinese minister van handel Chen Deming maandag te verwachten dat de tweede helft van 2012 gepaard zal gaan met uitdagende handelsomstandigheden.
En er lag nog meer in verschiet, zoals verkiezingen in Griekenland en een akkoord dat nog in Duitsland gesloten moest worden over het begrotingspact.
Maandag sloot de AEX 0,1% lager op 291,39 bij een hoogste dagnotering op 297,15 punten.
Dinsdag werd de Spaanse kwestie nog eens stevig herkauwd. De lange rente van het land liep verder op. Fitch had maandag aan het eind van de dag twee grote Spaanse banken in rating verlaagd en zou daar dinsdag nog eens achttien verlagingen voor kleinere Spaanse banken aan toevoegen.
De AEX bleef in het oordeel van veel marktvorsers goed liggen, terwijl de onzekerheden in de eurozone na het weekend niet waren verminderd. Dit kwam tot uitdrukking in de lange rente van Spanje, maar de Italiaanse, die weer fier boven de 6% uitkwam, toch geen prettige ontwikkeling tegen de achtergrond van de omvangrijke veilingen die woensdag, met kortlopend papier, en donderdag op de agenda stonden.
De downgrades van Fitch zorgden aan het eind van de dag toch nog even kort voor een felle terugval, die overigens geheel werd gepareerd. Wall Street trok zich namelijk niet zoveel aan van de Europese onzekerheden en liep verder op. Tegen 17.00 uur ging de AEX daarin mee.
De index sloot dinsdag op 292,01 punten, een winst van 0,2%. TomTom was na een 'kaartendeal' met Apple, de grote winnaar met een plus van 16,2%.
Woensdag, overigens weer een dag zonder belangrijke macrodata, stond in het teken van de reeds genoemde Italiaanse veilingen. Daar was genoeg belangstelling voor, maar de vergoeding was aan de maat en dat impliceerde een opwaartse druk voor de vergoeding voor obligaties met een langere looptijd die donderdag werden geveild.
Het werd een saaie dag met als enige opwinding de per saldo tegenvallende detailhandelsverkopen van de VS over mei. Na publicatie daarvan zakte de AEX kort onder het slot van dinsdag, maar nadat Wall Street opliep, werkte de AEX het verlies vrijwel geheel weg om met een verlies van 0,1% te sluiten op 291,60 punten.
Moody's verlaagde woensdagavond de kredietstatus voor Spanje, nadat het land aankondigde een steun van EUR100 miljard bij Europa te zullen aanvragen. Ook de wat minder bekende kredietbeoordelaar Egan-Jones verlaagde de kredietwaardigheidsbeoordeling voor Spanje.
Een vermogensbeheerder verzuchtte woensdagavond dat de AEX maar niet loskomt van het 291-niveau. En zo was het ook donderdag. De opening was lager, waarna het grote wachten op de uitkomst van de lange veiling aan Italiaanse staatsobligaties kon beginnen. Moody's verklaarde verder dat er een "aanzienlijk hogere kans is dat Spanje meer financiele hulp nodig heeft".
Spanje zal de toegezegde noodhulp van EUR100 miljard mogelijk uit het tijdelijke noodfonds van de eurozone, de European Financial Stability Facility (EFSF) ontvangen, wanneer het permanente fonds, het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) niet tijdig wordt geratificeerd, zei de Spaanse vice-minister van financien Fernando Jimenez Latorre halverwege de week. Het ESM is nog niet door iedere lidstaat geratificeerd en daarmee is het nog niet geheel duidelijk waar die EUR100 miljard nou vandaan moet komen. In Nederland moet de Eerste Kamer nog een akkoord geven. In Duitsland zal de ratificatie naar verwachting spoedig plaatsvinden. Op 1 juli moet het noodfonds in werking treden.
Donderdag kwam de AEX weer niet los van de 291 punten. In de zesmaandsgrafiek liet de index vanaf, globaal, begin juni een heel mooie, horizontale streep zien. Marktvorsers verwachtten dat pas na de verkiezingsuitslag in Griekenland, waar aanstaande zondag 17 juni parlementsverkiezingen worden gehouden, de markten weer in beweging komen.
Er stond al snel een klein verlies op de borden in reactie op de verliezen in Azie en op Wall Street. De gehele dag bleef de index onder invloed van oplopende rentestanden in Spanje en Italie. Italie veilde een flinke pluk obligaties waar voldoende interesse voor bestond, maar waar Italie ook weer meer voor moest betalen dan bij een vorige vergelijkbare veiling. "En als je toch voor bijna niks geld kan lenen bij de Europese Centrale Bank, zeg je als bank geen nee tegen een vergoeding van tegen de 6%", becommentarieerde een marktvorser de veiling.
Om 14.30 kwam er een dubbele teleurstelling de markt in: de wekelijkse steunaanvragen uit de VS stegen onverwacht, terwijl het cijfer voor het aantal aanvragen voor de week ervoor ook opwaarts werd bijgesteld. Daar reageerde de index even negatief op, maar de ingeleverde winst werd weer teruggehaald, in de redenering van sommige marktcommentatoren, omdat de optie-expiratie van deze week een notering boven de 290 punten vroeg.
De AEX sloot donderdag uiteindelijk af met een winst van 0,1% op 291,98 punten.
In de loop van de avond liep Wall Street verder op, terwijl de obligatiemarkten in de VS juist wat nerveus werden, omdat de geruchten over QE3 weer aanloeiden, al dan niet in gecoordineerd verband. Klaarblijkelijk zocht voormalig obligatiegeld even een heenkomen naar de aandelenmarkten.
Donderdagavond verlaagde kredietbeoordelaar Egan-Jones de rating van Frankrijk naar BBB+ van A-, vanwege verwachtingen dat het land onder meer financieringsdruk komt te staan.
Vrijdagmorgen bracht Moody's downgrades voor een vijftal Nederlandse banken naar buiten, maar die verlagingen bleken ter kennisgeving te worden aangenomen. De AEX opende hoger op grond van de winst op Wall Street. Gedurende de dag nam de stijging een vlucht die werd toegeschreven aan de groeiende verwachting dat de verkiezingen in Griekenland een gunstige uitslag opleveren. "Wellicht dat de eurosceptische zijde van het Griekse politieke spectrum wint, maar dan moet er ook nog een coalitie worden gevormd en die is cruciaal, omdat die uiteindelijk bepalend is voor het beleid ten aanzien van de bezuinigingsplannen en het is allerminst zeker dat er een euro-averse coalitie komt", aldus een vermogensbeheerder.