Stijgende rente
Voorzichtige belegger verloor zelden zoveel geld
De voorzichtige belegger heeft de jongste weken zijn verliezen flink zien oplopen als gevolg van de stijgende rente. Wat te boek stond als ‘veilig’, bleek bijzonder risicovol. Hoe kan dat?
Spaarders die hun appeltje voor de dorst in zogenaamd veilige beleggingsfondsen hebben gestopt – fondsen die vooral bestaan uit obligaties – hebben de jongste weken hun verliezen zien oplopen tot zelden geziene niveaus. De recente forse stijging van de rente heeft die verliezen nog uitgediept.
‘Wie bij de start van dit jaar 100 euro stopte in een overheidsobligatie, heeft inclusief de rentecoupon nu nog maar een waarde van 82,2 euro. Een verlies van 18 procent sinds het jaarbegin. Wie 100 euro in de aandelenmarkt stopte (de Brusselse Bel20), heeft inclusief ontvangen dividenden nog 84,40 euro. Een verlies van 15 à 16 procent. Je verloor tot nu toe dus meer met obligaties dan met aandelen. Het is van in de jaren 90 geleden dat dit nog gebeurde’, zegt Peter Vanden Houte, hoofdeconoom van ING België.
De zware verliezen op de obligatiemarkt treffen vooral gepensioneerden die hun bank vroegen om voorzichtig om te springen met hun spaargeld. Gepensioneerden leven van de opbrengst van dat spaargeld, maar hun kapitaal staat onder druk terwijl ze net dachten beschermd te zijn tegen de stormen op de financiële markten.
Obligaties brachten geen bescherming, maar ellende en verliezen
‘De Mifid-regels, de beleggingsprincipes die de toezichthouders opleggen, bepalen dat wie een risicovermijdend profiel heeft, in obligaties moest beleggen en niet in aandelen. Wie een obligatie van een bedrijf koopt, wordt schuldeiser, wie een aandeel koopt wordt mede-eigenaar. Maar begin dit jaar was de lange rente op overheidsobligaties nog altijd negatief. Als de rente wat zou verhogen, dan betekende dat dat je obligaties in waarde zouden zakken en je geen coupon had om dat verlies te compenseren. Je kon je daar al vragen over stellen’, zegt Vanden Houte.
Twee keer slaag
Een rentestijging doet de waarde van bestaande obligaties zakken. De vuistregel luidt dat je de (resterende) looptijd van je obligatie vermenigvuldigt met het renteverschil om uit te rekenen met hoeveel de waarde van je obligatie is gezakt. Een rentestijging met 250 basispunten bij een looptijd van 7 jaar, is een waardeverlies van 17,5 procent. ‘Mensen denken soms “hoera de rente stijgt, ik zal meer rente krijgen”, maar ze vergeten dat de obligaties (met lagere coupon) die ze al hebben, minder waard worden’, zegt Vanden Houte.
Voorzichtige beleggers hebben ervaren dat ze twee keer slaag kregen. De waarde van hun obligaties zakte, en het beetje aandelen dat in hun fonds zat, ging ook onderuit. ‘Obligaties werden gezien als een buffer tegen een beursmalaise’, zegt Vanden Houte. ‘Als de groeivooruitzichten van de economie verslechterden, daalden de koersen van aandelen en stapten beleggers over in obligaties. Die zagen hun koersen stijgen. Maar de tegengestelde beweging werkt alleen goed bij relatief stabiele inflatiecijfers. Dat was de laatste 20 jaar het geval. In het huidig klimaat van hoge inflatie krijgen aandelen en obligaties allebei klappen en bieden obligaties geen bescherming meer tegen een beursmalaise.’
Het klimaat voor beleggers is somber omdat centrale bankiers aangeven dat ze de rente blijven verhogen tot de inflatie duidelijke tekenen van afkoeling toont. Dat de economie tegelijk onderuit gaat, lijken ze erbij te nemen. ‘Zelfs als de recessie er is, gaat men toch nog doorduwen. Dat was een schok voor de obligatiemarkten.’
Hoelang nog duurt de pijn van de voorzichtige belegger die zogenaamd defensieve fondsen kocht? ‘Zolang de markten niet de indruk hebben dat de centraal bankiers de rente voor de laatste keer verhogen, zal ook de rente op lange termijn nog meestijgen en blijft dat wegen op obligaties en aandelen. Zodra men denkt dat het de laatste renteverhoging betreft, gaan aandelen en obligaties positief reageren. Dat is nog niet voor onmiddellijk, maar gaat nog een paar maanden duren’, meent Vanden Houte.
Toch is er ook goed nieuws voor wie nog niet in de markt zit. De korte rente bedraagt nu 0,75 procent, terwijl Deutsche Bank die eind maart op 2,50 procent ziet staan. De lange rente heeft daar al een flink voorschot op genomen. Er komen dus kansen om obligaties met een coupon van pakweg 3 procent te kopen. Geen feest, maar stilaan een alternatief voor aandelen.
Bron:DS