Hollanders vinden schat aan koper in Noorwegen: ’Er ontstaat enorm tekort’
Door THEO BESTEMAN
08 dec. 2022
in FINANCIEEL
AMSTERDAM - Paniek in de koperwereld. Glencore, ’s werelds grootste handelaar in grondstoffen, voorziet een ’groot tekort’ van het industriële metaal. Een klein Nederlands fonds lijkt daarvan te profiteren.
Douwe van Hees en Peter Vermeulen staan in noordelijk Noorwegen voor hun mijn in Frostmoen aan de Saltfjorden. „We zijn maanden bezig geweest. De boringen in ertslagen hier hebben significante hoeveelheden koper aangetoond”, zegt Van Hees, medeoprichter van private-equityfonds Plethora.
In lange dunne boorhulzen glinstert steen met koper. Zij zijn niet de enigen in Europa die boren. Zulke vondsten moeten de „verrassend lege voorraadkast van Europa” in crisistijd helpen vullen. Het fonds is sinds 2008 actief in mijnbouw en verwacht binnen twee jaar de eerste tekorten van koper.
Het Zwitserse Glencore bevestigt wat marktanalisten al maanden vrezen: lege kades en loodsen. Voorheen rekenden handelshuizen op de mijnbouwers en koperleveranciers die bij tekorten, zij het vaak vertraagd om hun prijs wat op te duwen, alsnog veel koper op de markt brachten. „Deze keer wordt het anders”, aldus ceo Gary Nagle van Glencore, dat vorig jaar ruim €200 miljard omzet boekte als spil in die grondstoffenhandel.
Gat
Jaarlijks gaat er wereldwijd 20 miljoen ton koper doorheen, aldus onderzoeker S&P Global. Bij een presentatie deze week meldde Nagle tot 2030 een gat tussen vraag en aanbod van 50 miljoen ton als de wereld de klimaatdoelstellingen wil halen. S&P Global komt op 53 miljoen ton tekort.
„Er ontstaat een enorm tekort aan koper, maar de prijs weerspiegelt dat nog niet”, aldus Nagle. Mijnbouwers kunnen zulke tekorten niet eventjes inlopen. Een mijn bouwen vergt minimaal zes jaar. De investeringen die de hele sector in de pijplijn heeft, zijn veel te gering om aan de vraag te voldoen.
Op Nagle’s woorden wordt gelet: Glencore is behalve een dominante koperhandelaar ook de grootste mijnbouwer.
Naast het herstel van China, dat donderdag bevestigde coronamaatregelen te beperken, ziet Nagle veel orders voor koper uit de jonge sector van zonnecel- en windparkenbouwers voor groenere energie. Zij hebben voor de bedrading en vooral de zware kabels naar schakelstations veel van het basismetaal nodig, dat tot de meest efficiënte geleiders van warmte en elektriciteit behoort.
Goede geleider
Met 2030 als eerste stap in de race om in 2050 zonder uitstoot van CO2 te kunnen produceren, lopen die orders alleen maar op. Dankzij het koper in kabels gaat relatief weinig stroom en warmte verloren. „De ontwikkeling van mijnen blijft enorm achter om de duurzaamheidsdoelen te kunnen bereiken”, aldus de analisten van marktconsultant Wood Mackenzie.
Volgens een studie van consultant Ernst & Young en branchevereniging Eurelectric telt Europa tegen 2025 130 miljoen elektrische auto’s. In iedere auto zit 85 kilo koper. Voor dit aantal batterijauto’s zijn ook nog 65 miljoen opladers nodig. Laadstations vergen volgens de Copper Alliance voor de kleinste lader 0,7 kg koper, tot 8 kilo voor een snellader van 200 kilowatt.
Koper geldt daarnaast als kanarie in de kolenmijn: het rode metaal wordt breed gebruikt. Bouwers van elektrische auto’s, aannemers, elektriciteits- en elektronicabedrijven kijken al jaren bezorgd naar het aanbod en de prijs van het basismetaal. De koperprijs is ook voor economen een goede baken in crisis gebleken: zij voorspelde opvallend vaak de omslag in de wereldeconomie.
Voorraden weg
Zakenbank Goldman Sachs verhoogde vanwege alle tekorten zijn prijsverwachting voor koper naar $9500 over drie maanden, tegen $8450 per ton nu. En naar $11.000 over een jaar. „Voorraden zijn vrijwel volledig verdwenen”, stelt zijn analist Nicholas Snowdon.
Nagle doet er niet moeilijk over: voordat Glencore zijn eigen koper op de markt brengt, en zijn maximumcapaciteit met nog eens 60% vergroot, „willen we eerst dat tekort zien.” Het steekt al wel $5,6 miljard in nieuwbouw in Argentinië.
„Om aan de verwachte vraag te voldoen, is er een keer in de twee jaar een nieuwe mijn nodig ter grootte van de grootste kopermijn ter wereld”, zegt Vermeulen van Plethora.
„Dit is de achtertuin van nieuwe batterijfabrieken”, wijst Vermeulen naar de regio in Noorwegen, verwijzend naar bouwplannen van Scandinavische en Duitse autobouwers, die van fossiel naar elektrisch rijden overstappen. Plethora is een fonds, met dit volatiele jaar een aderlating van 11%, waarin een vijftigtal vooral ondernemers en familiebedrijven geld steekt. Sinds de oprichting van zijn nieuwste beleggingsfonds in 2018 kregen deelnemers 16% per jaar aan rendement. De bredere HUI-mijnbouwindex met bedrijven verloor ieder jaar 8%.
’Loop weg’
„Wij hebben ook fouten gemaakt aanvankelijk. De beste les voor goed rendement is meteen weglopen als eerste tests niets opleveren. Je kosten lopen anders snel op”, zegt Van Hees. „Een enkele boring kost €100.000.”
Mijnbouwers zien behalve inflatie en voorraadtekort nu ook ’grondstoffen-nationalisme’: door de oorlog in Oekraïne eisen alle Europese regeringen dat ’s lands voorraden van cruciale grondstoffen worden opgebouwd of aangevuld. De EU tuigde daartoe de Critical Materials Act op, die meer zoektochten mogelijk maken.
„Het lokale tekort in landen leidt tot een enorme vraag naar mijnbouw, in gebieden die voorheen niet interessant gevonden werden. De metalen kwamen toch wel, uit Afrika, Canada of Latijns-Amerika”, zegt Vermeulen. „Die situatie is drastisch veranderd door de Russische oorlog in Oekraïne en de tekorten.”
Plethora, met €20 miljoen in dit fonds, kreeg de vergunningen voor exploratie in Noorwegen. „Voor grondstoffen die batterijauto’s helpen zoals kobalt, lithium en koper snapt de bevolking hier heel goed dat je wel moet gaan winnen. Er is geen verzet. Noren zien de noodzaak.”