PAMFLET VAN EEN OPTIMIST
Naar een moderne economie: een Groen Rechtse toepassing op energie
In welke tijd we ook leven, hoe de wereld er ook uit ziet, de mens ziet zich altijd geconfronteerd met bedreigingen. De pessimisten onder ons zullen het negatieve benoemen, de ondergang voorzien en oproepen tot een teruggang in de tijd.
In welke tijd we ook leven, hoe de wereld er ook ziet, de mens ziet zich altijd geconfronteerd met kansen. De optimisten onder ons zullen het positieve benoemen, de vooruitgang omhelzen en oproepen de tijd vooruit te blijven.
Afhankelijk van energie
Over 20 jaar is de wereldwijde vraag naar energie met ongeveer 50% toegenomen. Dat komt grotendeels door de ontwikkeling van Azië: in China en India wordt een toename van meer dan een miljard auto’s verwacht. Over iets meer dan 20 jaar zal de productie van makkelijk winbare olie met 50% zijn afgenomen. De verwachting is dat in 2025 de vraag naar energie het aanbod zal overstijgen.
Aangezien een groot deel van de Westerse wereld drijft op fossiele brandstoffen als olie, gas en steenkool zal deze toenemende schaarste zijn weerslag hebben op de geopolitieke verhoudingen in de wereld. Maar ook op de welvaart van individuele burgers. Diegene die de olietoevoer in handen heeft, bepaalt. Diegene met steenkool
in de grond, beslist. De voorbode daarvan zagen we afgelopen jaar toen Rusland met de gashendel in de hand haar buurlanden de eigen wil oplegde.
Voor Nederland is dit een reëel probleem. Aangezien onze gasbel op zijn laatste benen loopt, zijn wij op termijn voor onze energie geheel afhankelijk van landen als China, Rusland en Iran. Het lijkt mij niet verstandig om ons politiek uit te leveren aan dit soort regimes. Zelfs als de vrije Westerse wereld onze energietoevoer zou kunnen garanderen, dan nog is het niet te vermijden dat de energieprijzen voor Nederlanders flink gaan stijgen. Iedereen weet: schaarste maakt duur. Een tekort aan energiebronnen is niet de enige bedreiging. Op langere termijn gaat ook het wassende water een rol van betekenis spelen. Het klimaat verandert, dat deed
het vroeger en dat zal het over drie eeuwen ook doen. Of de klimaatverandering door de mens wordt aangewakkerd en hoe groot de gevolgen zijn, is niet met zekerheid te zeggen. Wat we wel weten is dat het water stijgt.
Wat doet de pessimist?
De pessimist maakt een film, doet daarin een hoop discutabele aannames en voorspelt dat de mensheid overmorgen door woeste watermassa’s uit het bed wordt gespoeld. Met het wereldwijd promoten van de film verdient de pessimist veel airmiles en de nodige dollars, dat dan weer wel. Andere pessimisten zien de film,
geraken in een depressie en zien nog maar één oplossing: de mens is schuldig, hij zal boeten. Een ongefundeerde klimaathysterie is het gevolg.
Op alle bangmakerij volgt de opdracht tot consuminderen. Genieten wordt verboden, op alles wat het leven leuk maakt komt een belastingheffing. Economische groei is niet langer de motor van onze welvaart, maar de spil van het kwaad. Of consuminderen wel of geen effect heeft doet er niet toe, als wij ons schuldgevoel maar afkopen…het is net ontwikkelingssamenwerking.
‘Groen’ staat tegenwoordig gelijk aan: betalen, betalen en betalen. Betalen, zonder dat het tot resultaten leidt. Zo was er eens een bestuur in Amsterdam dat oude auto’s wilde weren. Hoe idealistisch, zo’n maatregel voor een paar duizend auto’s terwijl er in Azië zoals gezegd een dikke miljard auto’s bijkomen. En er was eens een centrumlinks kabinet in ons land dat allerlei milieubelastingen, zoals de vliegtaks en verpakkingstaks, invoerde. Het resultaat? Er werd niet minder gevlogen. Er werd niet minder verpakt. Er werd door de burger wel meer betaald. En er werd door de burger meer gereden naar bijvoorbeeld Brussel of Düsseldorf…om daar het vliegtuig te nemen.
Het wordt tijd voor een andere kijk op de wereld. Het wordt tijd voor de Groen Rechtse agenda: een agenda gericht op de economie van de toekomst. Groen Rechts is een manier van denken. Eén die uitgaat van kansen en de vaststelling dat economie en milieu niet tegengesteld zijn. Groen Rechts gaat over energie, water, leefomgeving en natuur. Maar, Groen Rechts gaat bovenal over een moderne economie die oplossingen creëert in plaats van problemen uitvergroot.
Dit pamflet geeft antwoord op de meest urgente bedreiging: het voor onze energie afhankelijk worden van de Poetins en Ayatollahs van deze wereld. Dit pamflet geeft een optimistische kijk op hoe de energierekening betaalbaar blijft en de tank vol.
Het denken van een optimist
De keuze voor een moderne economie betekent een revolutie in het denken.
Steenkool was in de 19e eeuw de motor van de economie, olie had die rol in de 20e eeuw. Voor de moderne economie in de 21e eeuw zijn nieuwe energievormen nodig. Wetenschappelijke vooruitgang en innovatie vanuit het bedrijfsleven gaan daar voor zorgen. De rol van de staat, is die van de aanjager: het stimuleren van een economie gebaseerd op kennis. De staat niet meer als benepen bovenmeester die met allerlei heffingen wat rommelt in de marge, maar de staat die groot denkt: die visie uitstraalt.
In dit perspectief liggen grote kansen voor Nederland. Ons land heeft bewezen te kunnen innoveren. Ons bedrijfsleven en de technische universiteiten bewijzen dagelijks tot nieuwe toepassingen in staat te zijn. Niet de lage lonen, maar onze inventiviteit houdt ons door de jaren heen in de wereldtop, zie bijvoorbeeld baggeraars als Boskalis en Van Oord, die eilanden aanleggen in het Midden-Oosten.
Maar zie ook al die kleinere Willie Wortels. Denk aan de ontwikkeling van een katalysator voor de efficiëntere productie van schone brandstoffen door de Universiteit van Amsterdam, overgenomen door een Nederlandse
katalysatorfabrikant. Of de Universiteit Utrecht, die samen met de Universiteit Wageningen werkt aan de ontwikkeling van een tarwe-ras dat beter tegen droogte bestand is. Een belangrijke bijdrage leveren aan dergelijke innovatieve, technologische onderzoeksprojecten, dat is de kracht van Nederland. Die kracht
moeten we gaan inzetten op energiegebied. Nederlandse technische studenten rijden ieder jaar vooraan in de race voor auto’s op zonne-energie. Het zou mooi zijn als het hen lukt de auto’s op waterstof of elektriciteit door te ontwikkelen tot modellen, die betaalbaar zijn voor iedereen, zodat deze auto’s een normaal verschijnsel op straat
worden (in de Silicon Valley verloopt de technische ontwikkeling op dit vlak razendsnel). Als dat lukt maakt het niet uit hoeveel Aziaten hun rijbewijs halen.
Slagen wij er in de Nederlandse economie om te vormen in een moderne, innovatieve economie, dan hebben we goud in handen. Dan leidt ‘groen’ tot energiezekerheid én economische groei.
Wat is er nodig om een moderne economie te krijgen die energiezekerheid biedt?
In de eerste plaats uitmuntend onderwijs. Het onderwijs kan en moet beter dan nu het geval is. Vooral in het hoger onderwijs worden studenten te weinig uitgedaagd. Jongeren die alfa-studies studeren krijgen in veel gevallen maar tien uur college in de week. Die cultuur van middelmatigheid in het onderwijs moet plaatsmaken voor die van willen excelleren. Ook het technisch onderzoek kan kwalitatief beter, die ambitie moeten we hebben. Hier speelt ook een ander probleem, namelijk een gebrek aan toepassingen in de praktijk. De afstand tussen universiteit en bedrijfsleven is te groot, waardoor veel hoogwaardige kennis onnodig