Een groener bestuur moet de winstgevendheid van ExxonMobil veiligstellen
Een petrochemische installatie waar ExxonMobil een belang in heeft van 50%. En kleine investeerder heeft drie bestuurders benoemd weten te krijgen, die aandringen op vergroening van het enorme olieconcern.
Een petrochemische installatie waar ExxonMobil een belang in heeft van 50%. En kleine investeerder heeft drie bestuurders benoemd weten te krijgen, die aandringen op vergroening van het enorme olieconcern. Foto: Eddie Seal/Bloomberg
Is dit hoe verandering van kapitalisme eruit ziet? De vraag werd deze week gesteld door een presentator van de Amerikaanse zakenzender CNBC. Hij sprak over ExxonMobil, waar 'activistische' belegger Engine No. 1 donderdag een derde zetel in de twaalfkoppige raad van bestuur had 'gewonnen'. Een vlieg die een olifant — mogelijk — dwingt om van koers te veranderen: het zijn taferelen die enkele jaren geleden ondenkbaar waren.
Engine No. 1 is een hedgefonds, gevestigd in San Francisco, waar volgens LinkedIn 19 man werken. Het heeft een verwaarloosbare positie van 0,02% van de aandelen van ExxonMobil — het grootste oliebedrijf van de VS met een beurswaarde is $260 mrd. Vorig jaar kwam de omzet uit op net geen $180 mrd. Exxon is wereldwijd actief en een household name in de Verenigde Staten.
Koers veranderen
Maar Engine No. 1 vindt vooral dat de focus op olie en gas een 'existentieel risico' vormt voor het bedrijf. Overheden willen de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Daarnaast wil Engine No. 1 bezuinigen en de beloningen voor het management herzien. Het hedgefonds kocht aandelen, smeedde een alliantie met enkele grote pensioenfondsen en kreeg zo aanvankelijk twee, en uiteindelijk drie bestuurders benoemd.
‘Het zijn geen kleine jongens die nu verkozen zijn als bestuursleden', zegt Arjan Ruijs, specialist in duurzame beleggingen bij Actiam. Toch is het volgens hem lastig om in te schatten hoeveel invloed ze gaan hebben. 'De wereldwijde aanwezigheid van Exxon en het aantal stakeholders van dergelijke organisaties is zo groot, dat het niet eenvoudig is om de ingezette koers te veranderen.'
Stranded assets
Actiam uit Utrecht heeft een beheerd vermogen van ruim €57 mrd. Het belegt niet in ExxonMobil. 'Amerikaanse olie- en gasbedrijven lopen duidelijk achter bij Europese oliegiganten', zegt Ruijs. 'Ze zijn nog nauwelijks bezig met hernieuwbare energie dus ik vind het ook niet raar dat de huidige aandeelhouders hier een risico in zien qua bijvoorbeeld stranded assets en dalende koersen.'
Deze stranded assets zijn bezittingen die nu nog veel waard zijn op de balans, zoals een groot olieveld, maar die straks waardeloos blijken wanneer er niet meer geboord gaat of mag worden naar die olie. De discussie over 'gestrand bezit' woedt steeds nadrukkelijker. 'Klimaatrisico is beleggingsrisico', stelde topman Larry Fink van BlackRock, 's werelds grootste vermogensbeheerder, anderhalf jaar geleden voor het eerst om het daarna meermaals te herhalen. 'In de nabije toekomst, en dat is sneller dan de meeste mensen verwachten, zal er een duidelijke andere verdeling zijn van het kapitaal.' Lees: meer beleggingen in groen.
Wereldverbeteraar
Dat is ook wat Engine No. 1 propageert. Het hedgefonds is geen wereldverbeteraar, oprichter Chris James is een grote belegger in technologiefondsen. Een van de nieuwe bestuurders van Exxon is Gregory Goff, een voormalige topman van olieconcern Marathon Petroleum.
Engine No. 1 streeft naar 'waardecreatie op de lange termijn' en wil daarbij 'gebruik maken van de kracht van het kapitalisme', zo staat op hun site. Een van de redenen om zich te roeren bij Exxon, is dat deze oliemoloch de afgelopen tien jaar zwaar is achtergebleven op de beurs, zo meldt het fonds in presentaties. Op vragen van het FD aan Engine No. 1, kwam geen antwoord.
Verdienmodel
Veel partijen die voor de benoeming van de drie bestuurders stemden, hadden niet eens morele bezwaren tegen klimaatverandering als beweegreden. 'Ze zijn simpelweg bang dat het verdienmodel van ExxonMobil op lange termijn niet meer houdbaar is', zegt Errol Keyner, adjunct-directeur van de beleggersvereniging VEB. 'Beleggers gaan ervan uit dat het door regulering steeds lastiger, duurder of zelfs onmogelijk wordt om olie op te pompen.'
Daarmee Engine No. 1 is een variant op Follow This, het Nederlandse initiatief dat Shell wil aanzetten tot een groenere koers. Zes jaar geleden kreeg Follow This, dat niet tegen Shell is maar wel wil dat het bedrijf sneller vergroent, 3% van de aandeelhouders achter zich. Afgelopen aandeelhoudersvergadering was dat 30%. En dat was nog voordat de rechter oordeelde dat Shell zijn CO2 uitstoot fors moet reduceren.
Extra impuls
‘Ik vermoed wel dat we dergelijke ontwikkelingen meer en meer gaan zien', zegt Ruijs. 'Steeds meer beleggers zien de risico’s van klimaatverandering en ook de kansen, als je voorop loopt. Zeker nu echt grote partijen als BlackRock, Vanguard en State Street mee gaan doen, kan er een extra impuls vanuit de financiële sector komen.'
Is dit hoe verandering van kapitalisme eruit ziet?, was de vraag die gesteld werd op CNBC. De facto was die vraag retorisch.