Voor iedere mening een professor, maar op het gevaar af voor een Trump aanhanger te worden aan gezien toch even deze longread ter relativering. Professor Doctor Erik Bezemer een econoom schrijft vanuit een sociaal economisch perspectief het volgende.
door Dirk Bezemer 26-10-2016
'Het World Economic Forum plaatst de VS op de twaalfde plek als het om de kwaliteit van infrastructuur gaat, achter landen als Spanje, Nederland en de Verenigde Arabische Emiraten. Europa en China geven negen procent van het bbp uit aan infrastructuur; de VS slechts 2,4 procent.’
Je zou denken dat dit uit een rapport van de Amerikaanse federale overheid komt, of misschien uit een onderzoek van de transportsector. Het komt echter uit Crippled America van Donald Trump. In onze media is dit niet te vinden, omdat Trump in het frame van de blunderende onbenul is gezet. Vrijwel alle journalisten praten dat na. Niemand leest zijn boek.
Wij Europeanen zien alleen de foute man en niet de goede ideeën. We vinden Obama fantastisch: bescheiden, intellectueel, durft zijn emoties te tonen, literair, met verantwoorde en bevlogen speeches, sterk moreel kompas, sportief, slank, leuke krulletjes, een geweldige vrouw en schattige dochtertjes. Het houdt niet op. Intussen is hij een zwakke president die weinig voor elkaar gekregen heeft. Trump is een nare dikke man met een fout kapsel, een bekrompen wereldbeeld, wars van kunst of literatuur, met een eng mensbeeld. Zijn toespraken zijn simplistische tirades vol bloopers, hij heeft een Barbie-familie van ja-knikkers. Maar hij legt de vinger feilloos op de zere plek: Amerika brokkelt af waar je bijstaat.
Trump weet zijn plannen effectief neer te zetten door op simpele tegenstellingen te wijzen. Wat vindt hij van het Marslandingsprogramma, werd hem gevraagd. Geweldig, was zijn antwoord. Maar voordat we bruggen naar Mars gaan bouwen, moeten we misschien eerst zorgen dat de bruggen over de Mississippi niet instorten. En hij noemt er meteen de cijfers bij. Moody’s heeft berekend dat voor iedere dollar die in infrastructuur geïnvesteerd wordt, er $1,44 naar de economie terugvloeien. ‘Het geld is er – we moeten het alleen nog op de goede plek krijgen’, schrijft Trump.
De VS hebben geen gebrek aan geld, wel aan visie
Het enge is dat hij gewoon gelijk heeft. De Verenigde Staten hebben geen gebrek aan geld, wel aan visie. Onder de kosmopoliet Obama zijn Amerika’s vliegvelden verouderd, de elektriciteit valt uit, de bruggen storten in. Trump benoemt dit. Onder de progressieve Obama zijn de banken met megasubsidies gered en hebben de rijken gecasht. De middenklasse verarmde, de armen werden uit hun huis gezet. Trump spreekt die mensen en belooft ze banen en stabiliteit, door een grootscheeps investeringsprogramma dat geen wereldvreemde belofte hoeft te zijn. Het is in ieder geval een belofte en een plan waar Hillary niet aan kan tippen – als ze dat al wilde. Hillary leeft nog in de bubbel van de globaliseringsutopie en heeft geen aanwijsbare overtuiging. Ze keerde zich bijvoorbeeld pas in juni tegen TTIP toen overduidelijk werd dat de steun ervoor weg was, met dank aan Trump.
We hebben te maken met een foute man met goede ideeën. De prolurk die racistische tirades combineert met concrete plannen om de economie er weer bovenop te krijgen. Je moet er niet aan denken dat zo’n figuur president van Amerika wordt. Zijn succes bestaat bij de gratie van een verdeelde omgeving, waarin alleen hij een samenhangend plan heeft. Allemaal parallellen met Weimar in de vroege jaren dertig natuurlijk. Politieke verdeeldheid, bestuurlijk onvermogen, economische achteruitgang – totdat er iemand op het toneel verschijnt die wél de koppen tegen elkaar kan slaan en de neuzen dezelfde richting op krijgt.
In Amerika zal Trump het niet meer worden. Daar was hij dan weer te onhandig voor. Hij heeft zichzelf de das omgedaan met scabreuze praatjes in een bus. Wel wrang voor de Republikeinen: ze hebben de kiezer decennialang voorgehouden dat uiterlijk fatsoen en family values belangrijker zijn dan de haperende economie en groeiende ongelijkheid. Daar plukt hun voorman Trump nu de zure vruchten van. De kiezers rekenen hem af op zijn schunnige taal, niet op zijn economische plannen. Gelukkig maar. Hillary, de meest gewantrouwde vrouw van de Verenigde Staten, bleef altijd keurig en wordt vrijwel zeker president.
Dat geeft gematigd Amerika nog vier jaar om met goede ideeën te komen en die uit te voeren. Want dertig jaar neoliberaal beleid en progressieve praatjes zonder daadkracht hebben de weg vrijgemaakt voor foute mannen met goede plannen. Zonder echte verandering staat over vier jaar de volgende in de coulissen klaar.