28-04-2017
Interview met Jan Eggink uit Boerderij Vandaag
Redacteur Jan Cees Bron van Reed Business interviewde Jan Eggink over het bedrijf ForFarmers en Coöperatie FromFarmers. Dit artikel is gepubliceerd in Boerderij Vandaag en op de website van de Boerderij en kunt u nu ook hier lezen:
‘ForFarmers geen gewoon beursgenoteerd bedrijf’
Coöperatie FromFarmers zet dit jaar een laatste stuk vermogen op naam van leden. Uiteindelijk heeft de coöperatie nog 17,5% van de aandelen in ForFarmers. Toch blijft de coöperatie de controle uitoefenen.
In mei 2016 ging ForFarmers naar de beurs. Een unicum: bedrijven die dichtbij de primaire sector zitten, zijn vrijwel altijd coöperatief of in particuliere handen. Het Achterhoekse bedrijf was in de jaren ervoor uitgegroeid tot een multinational met grote bedrijven in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en België. In 2016 noteerde ForFarmers, dat mengvoer maakt en akkerbouwbenodigdheden verkoopt, een omzet van €2,1 miljard en een nettowinst van €53 miljoen. ForFarmers wordt op de achtergrond nog wel aangestuurd door de coöperatie waaruit het voortkwam.
Coöperatie FromFarmers eigenaar van bedrijf ForFarmers
In 2007 sloeg ForFarmers een radicaal andere weg in: het bedrijf werd gesplitst van de coöperatie. De Coöperatie FromFarmers was voortaan eigenaar van het bedrijf ForFarmers. Het vermogen van de onderneming werd vanaf dat moment in tranches op naam van de leden gezet. Op dat moment was het vermogen circa € 130 miljoen waard. De waarde van het vermogen zou in de sterke groei-jaren die volgden, snel toenemen. In 2017 wordt het laatste stuk vermogen op naam gezet. Een beperkt deel van het vermogen blijft bij de coöperatie, om de boerenzeggenschap over het bedrijf te bewaken. Met de laatste ‘tranche’ dit jaar daalt het belang van de coöperatie in het bedrijf van 20,8% ultimo 2016 tot circa 17,5%. De koers zweeft tussen €7,50 en €8. Dat betekent dat het vermogen van het minderheidsbelang al meer waard is dan het 100% belang in 2007.
Oog voor bedrijfsresultaten én voor belang boer
De coöperatie blijft actief op twee fronten: als grootaandeelhouder – circa 60% van de aandelen zitten bij de coöperatie en haar leden – met naast oog voor bedrijfseconomische resultaten ook oog voor het belang van de boer. Daarnaast blijft de coöperatie leden belonen voor lidmaatschap. FromFarmers ontvangt jaarlijks dividend van ForFarmers; ten minste zolang het bedrijf winst boekt. Het dividend komt bij leden die voer bij ForFarmers kopen via zogeheten ‘voerequivalenten’ weer terug. Precies zoals dat vóór de beursgang ook ging met het resultaat van ForFarmers, zij het dat toen het hele dividend en nu een gedeelte naar de leden van de coöperatie gaat. De zeggenschap over het bedrijf wordt nu gedeeld met andere aandeelhouders. Maar volgens Jan Eggink, voorzitter van de Raad van Commissarissen, blijft FromFarmers haar stempel op het bedrijf drukken.
Eggink merkt dat in de markt het verschil tussen ForFarmers en FromFarmers niet altijd duidelijk is. Bij het invoeren van een contributie voor de coöperatie, wordt het bedrijf er in de markt op aangekeken. Het bedrijf krijgt bovendien volgens Eggink onterecht het verwijt het predicaat van een gewoon beursgenoteerd, dus winst-belust bedrijf opgeplakt.
Zeggenschap versus cash
De beursgang was het einde van een zoektocht om de juiste balans tussen zeggenschap, marktconformiteit en waarde te vinden. “Het aantal boeren krimpt. Als je als coöperatie niets doet, is het door een grote groep boeren opgebouwde vermogen uiteindelijk in handen van een kleine groep. Hoe eerlijk is dat? Ik wil niet zeggen dat het fout is, maar ook daar kun je kritiek op hebben.” De beursgang betekende dat trouwe leden die hun vermogensstukken hadden vastgehouden, in één klap tonnen konden ophalen. Soms bedrijven die financieel in zwaar weer zaten. Tegenover deze ‘opbrengst’ staat een prijs: het inleveren van zeggenschap. Maar volgens Eggink wordt het boerenbelang binnen ForFarmers door FromFarmers goed bewaakt. Bij de beursgang is afgesproken dat als de coöperatie en haar leden 20% van de aandelen hebben, de coöperatie het laatste woord heeft over grote strategische beslissingen van het bedrijf, zoals het wijzigen van statuten, het doen van grote investeringen en overnames. Als de coöperatie zelf straks 17,5% van de aandelen heeft, moet het 2,5% mobiliseren onder de leden om voldoende stemrecht uit te oefenen om doorslaggevend te zijn.
Het bedrijf wordt aangestuurd door boeren en niet de Zuidas, en is dus gericht op de lange termijn.
Dat het bedrijf wordt aangestuurd door boeren en niet de Zuidas, en dus is gericht op de lange termijn, betekent ook dat het bedrijf beleggers aantrekt die gaan voor een vast dividend, en niet speculatief inkopen om bij een koersstijging snel te verkopen. Boeren reageerden wel negatief op de 19% salarisverhoging voor de directie. Eggink: “Je hoort dan snel over een verband met de beursgang, maar het gaat om een compensatie voor de levensloopregeling. Het nettosalaris bleef nagenoeg gelijk.” Het blijft een hoop geld, geeft Eggink toe, maar het is volgens hem wel marktconform. “Maar als het rendement van ForFarmers er naar is, heb ik daar geen moeite mee. En laten we eerlijk zijn: hoeveel coöperaties publiceren wat de directie verdient, al dan niet op individuele basis?”
Moderne coöperatie
De coöperatie wordt ondertussen wel gemoderniseerd. De twee bestuurders van de coöperatie, Eggink en Vincent Hulshof, zitten tevens in de Raad van Commissarissen (RvC) van ForFarmers. Zo kan de coöperatie zo ook direct het bedrijf controleren en meepraten over strategische beslissingen. Tegelijk is een dubbelrol onwenselijk. Daarom wordt het coöperatiebestuur uitgebreid naar vijf leden. Een meerderheid van de leden is straks dus geen lid van de RvC van ForFarmers. Daarmee lijkt de coöperatie nog niet af. De coöperatie is in de praktijk nog deels vervlochten met het bedrijf. Er wordt op het hoofdkantoor van de onderneming vergaderd, de woordvoering van de coöperatie en het bedrijf ligt in dezelfde handen. Als de coöperatie-bestuurders worden geïnterviewd, wordt de tekst ook binnen het bedrijf ter controle voorgelegd.