Willem vermeend en Rick van der Ploeg
Vijf Amerikaanse techgiganten zijn de baas over het Europese internet. Europese landen, waaronder Nederland, moeten gaan bouwen aan een nieuwe toekomst gerichte economie waar Europa zelf de baas is.
De nieuwe economie wordt gekenmerkt door slimme technologie in combinatie met een groene economie. Volgens de economen moet de EU nu volop gaan inzetten op een schone waterstof economie. Daar ligt de toekomst. Rutte 3 moet in de EU aansluiten bij waterstofkoploper Duitsland en samen in de EU de kar gaan trekken.
Ons leven en werken wordt steeds meer beheerst door het internet en vooral door ons mobieltje. Op allerlei terreinen zien we een onstuitbare opmars van de onlinewereld, waarbij smartphones een cruciale rolspelen. Ze zijn inmiddels onmisbaar bij werk, ondernemerschap en onderwijs, maar spelen daarnaast een steeds belangrijkere rol op alle denkbare gebieden, zoals communicatie, de zorg, het verkeer en vervoer en entertainment.
Tot voor kort was er wereldwijd veel enthousiasme over de zogenoemde smartphone economie en werden vooral de (economische) voordelen bejubeld. De afgelopen jaren zien we een kentering en verschijnen er steeds meer publicaties waarin de schaduwkanten aan de orde worden gesteld. Daarbij gaat het ondermeer om de negatieve gevolgen voor de werkdruk, om sociale verschraling en inbreuk op de privacy.
De verschrikkelijke vijf
Maar deze serieuze nadelen vallen in het niet bij de groeiende economische machtspositie van de bazen van de interneteconomie. Vijf Amerikaanse tech giganten, Alphabet (Google), Apple, Facebook, Amazon en Microsoft zijn de heersers over de smartphone economie. Ze worden inmiddels aangeduid als The Frightful Five en worden in steeds meer landen niet alleen door het lokale bedrijfsleven, maar ook door regeringen om hun ongekende economische slagkracht en rijkdom gevreesd.
Europa is inmiddels wakker geworden en heeft met verbijstering moeten vaststellen dat de Amerikaanse tech reuzen de baas zijn over de interneteconomie van de EU en zelfs hun eigen belastingklimaat weten te bepalen. Het Europese bedrijfsleven heeft treurig vastgesteld dat ze binnen de EU de slag om het internet en de onlinewereld heeft verloren. Hier en daar wordt nog wat gesputterd over de opbouw van een eigen Europees internet, maar dat zijn achterhoedegevechten. Dat geldt niet voor de moedige pogingen van de Europese Commissie om de marktmacht van de vijf reuzen in te perken en ze meer belasting te laten betalen.
Het speelveld veranderen
Maar met deze pogingen kunnen de EU-landen niet bereiken dat ze weer baas over de eigen economieën worden. Ze moeten het speelveld veranderen en daarbij zien wij maar één echte oplossing. De regeringsleider van de EU moeten snel aan de slag met de opbouw van een nieuwe economie, een duurzame economie die slim en groen is. In deze toekomstgerichte groene economie kunnen EU-lidstaten en Europese bedrijven er zelf voor zorgen dat ze met slimme en groene investeringen een dominante positie verwerven. Bij slim spelen nieuwe technologieën zoals kunstmatige intelligentie, het internet of things,3d-printen, energie-arme productieprocessen en technologie waarmee de rendementen van duurzame energie sterk kunnen toenemen, een hoofdrol. Wij hebben al eerder geschreven dat onze aardbol alleen kan worden gered met zogenoemde doorbraak technologie, ook wel aangeduid als smart green tech. Daarmee kan de energie-transitie van fossiel naar duurzaam worden versneld.
Versnelling uitvoering Parijs
Bij het realiseren van de groene Europese economie zou de EU moeten starten met een versnelde uitvoering van het wereldwijde klimaatakkoord van Parijs. December 2015 hebben 195 landen en de EU in de Franse hoofdstad afgesproken dat rond 2200 de opwarming van de aarde t.o.v. 1990 ruim onder 2 graden Celsius moet blijven. De wereldwijde investeringen om dit te realiseren worden op ruim 13 biljoen dollar geraamd. In Nederland gaat het om ongeveer 200 miljard euro. Tegenover deze ‘kostenpost’ staan aanzienlijke voordelen, zoals een gezonde leefomgeving, maar ook een groene economische groei, kansen op extra omzet voor ons bedrijfsleven en nieuwe banen.
Waterstofeconomie
Met de grootschalige inzet van nieuwe, verbeterde technologie kan de energietransitie van fossiel naar duurzaam worden versneld door volop in te zetten op het gebruik van schone waterstof. Technische knelpunten en hoge kosten die tot voor kort barrières opwierpen voor dit gebruik, bijvoorbeeld als brandstof voor verkeer en vervoer en andere sectoren zoals de chemische sector, zijn voor een belangrijk deel opgelost. Mits voor een voldoende schaalgrootte wordt gekozen, maken deze ontwikkelingen het mogelijk de overgang van een fossiele economie naar een schone waterstofeconomie aanzienlijk te versnellen.
Het valt ons op dat binnen de kringen van beleidsmakers, maar ook in ons bedrijfsleven, nog gedacht wordt dat vanwege de ‘oude’ knelpunten waterstof geen optie is. Die opvatting is echter gebaseerd op ervaringen uit het verleden en deze zijn inmiddels ingehaald door innovatieve technische ontwikkelingen. Daarnaast zal de kostprijs van schone waterstof aanzienlijk dalen door bij de productie (elektrolyse) gebruik te maken van overtollige duurzame energie. Zo kan bij windparken in de Noordzee voor de opslag van waterstof gebruik worden gemaakt van lege gasvelden op de Noordzee, of door deze via bestaande gasleidingen naar het vaste land te transporteren. Het elektrolyseproces kan daar plaatsvinden dicht bij de bron. Voor opslag en vervoer kan deze waterstof ook worden omgezet in ammoniak.
Elektrische voertuigen met brandstofcel (waterstof)
In de auto-industrie zien we recent een onverwachte ontwikkeling. De kans is groot dat elektrische auto’s die op batterijen rijden het moeten afleggen tegen auto’s die op brandstofcellen rijden. Volgens een wereldwijde enquête onder 800 topfunctionarissen in de auto-industrie is dit de meest kansrijke vorm van elektrisch vervoer op de lange termijn. Ruim 60% van de ondervraagden gaat ervan uit dat het batterijtijdperk een tussenfase is. Zeker in Europa waar meer dan 90% van de batterijen moet worden ingevoerd. Voertuigen voorzien van brandstofcellen zijn veel kansrijker. Zo heeft dit soort elektrische auto’s geen last van het ‘meeslepen’ van zware accupakketten en de beperkte oplaadcapaciteit. Deze experts menen ook dat de oorspronkelijk technische knelpunten bij waterstofauto’s, zoals een veilige waterstofopslag en dure niet optimaal werkende brandstofcellen, nu al min of meer zijn opgelost.
Om het gebruik van waterstofauto’s te stimuleren, hebben de Europese Commissie en het Europese bedrijfsleven een gezamenlijke organisatie opgezet om de ontwikkeling van dergelijke auto’s te promoten.
Voor Rutte 3 luidt onze boodschap: “Ga snel aan de slag met de opbouw van een schone waterstofeconomie en sluit aan bij Duitsland dat in de EU nu koploper is”.