Alleen stevig onderhandelen over medicijnen is niet voldoende
Alleen maar stevig onderhandelen over de prijzen van nieuwe dure geneesmiddelen is niet voldoende om de medicijnen in de toekomst betaalbaar en toegankelijk te houden voor Nederlandse patiënten. De overheid moet ook kritischer kijken naar doelmatiger gebruik van de middelen, een verscherping van het patentrecht is nodig en het toelatingstraject voor geneesmiddelen kan korter.
3D Pharmaceutical Business (Euro Symbol) - Blue
3D Pharmaceutical Business (Euro Symbol) - BlueGetty Images/iStockphoto
Dat zijn enkele van de suggesties die maandag in de Thorbeckezaal in de Tweede Kamer werden geopperd tijdens een hoorzitting over de farmaceutische industrie. Doel van de hoorzitting was om de problematiek rondom dure geneesmiddelen in kaart te brengen en te zoeken naar manieren om de medicijnen in de toekomst betaalbaar te houden. Volgens critici zijn de almaar stijgende prijzen van geneesmiddelen vooral te wijten aan de hoge winsten die de farmaceutische industrie nastreeft. Maar andere betrokkenen vinden dat er niet zo makkelijk één boosdoener aan te wijzen is.
Lees ook
Farmabedrijf dreigt Nederland rug toe te keren
Centraal registratiesysteem
Door goed te registreren bij welke patiënten een middel werkt, valt volgens ziekenhuizen bijvoorbeeld nog een flinke winst te behalen. Ook kan bij bepaalde groepen patiënten de dosering van een medicijn omlaag. Maar nu wordt dat in veel gevallen pas tijdens de behandeling duidelijk, dus is het belangrijk om daar een centraal registratiesysteem voor te ontwikkelen, aldus onder andere Ernst Kuipers, voorzitter van de branchevereniging voor academische centra en bestuursvoorzitter van het Erasmus. Op die manier kunnen ziekenhuizen ervaringen met elkaar delen en vooraf beter inschatten of een middel voor een bepaalde patiënt wel geschikt is.
Ook een verscherping van het patentrecht wordt als mogelijke oplossing geopperd. Volgens critici maakt de farmaceutische industrie misbruik van het huidige uitgebreide patentrecht door de periode van hun alleenrecht onnodig lang te verlengen. En hoewel de aanpassing van deze wetgeving in Europees verband moet gebeuren, en daardoor dus lang kan duren, zijn er wel degelijk knoppen waar in Nederland aan gedraaid kan worden.
‘Je kunt eisen stellen aan de transparantie van kosten voor onderzoek en ontwikkelingen'’• Jurist Ellen 't Hoen
'Je kunt eisen stellen aan de transparantie van kosten voor onderzoek en ontwikkelingen', zei Ellen 't Hoen, jurist en deskundige op het gebied van patentrecht. 'Zo maak je ook openbaar of een verlenging van het patent inderdaad te rechtvaardigen is. Want dat is vaak gebaseerd op het idee dat de bedrijven hun onderzoekskosten nog niet terugverdiend hebben.'
Lange ontwikkeltraject
Daarnaast wordt het lange ontwikkeltraject genoemd als een belangrijke kostenpost voor nieuwe geneesmiddelen. Het kan vele jaren duren voordat een medicijn alle onderzoeksfasen heeft doorlopen en het ook daadwerkelijk op de markt gebracht kan worden. ‘Met de prijsonderhandelingen verander je niks aan dit systeem’, zei Hans Büller van de stichting Fair Medicine, die zelf medicijnen produceert. 'Dan krijg je alleen maar armpje drukken. Je moet je afvragen of dat lange ontwikkeltraject nog wel van deze tijd is en of je niet een aantal fasen kunt schrappen.'
Lees ook
Het interview met Henk Nijboer, initiatiefnemer van de hoorzitting in de Tweede Kamer: 'Gewoon schofterig hoe de farmaceutische industrie zich gedraagt'
Ook Paul Korte, algemeen directeur van Janssen (onderdeel van Johnson & Johnson) vindt dat de 'eenzijdige focus' op de prijs van medicijnen in Nederland geen recht doet aan de complexheid van de discussie. Zijn collega Sonja Willems, bij Janssen eindverantwoordelijk voor de Benelux, zei maandag nog in een interview met het FD dat het bedrijf het volkomen gehad heeft met de felle Nederlandse kritiek op de hoge prijzen van medicijnen. Janssen overweegt zelfs zich terug te trekken uit de onderhandelingen in Nederland over de prijzen van medicijnen.
'De discussie zit vol met emoties, het raakt ons allemaal', zei Korte daarover tijdens de hoorzitting. 'Willems kijkt op afstand naar wat er in Nederland gebeurt en ziet daarbij ook de grote verschillen die er zijn met andere landen, zoals België, waar intensief met de farmaceutische industrie wordt samengewerkt. Het is belangrijk de dialoog te blijven voeren met wederzijds respect en begrip.'
Op 22 november debatteert de Tweede Kamer verder over het onderwerp.