Kan aanleg van gigantisch zeewierveld klimaatopwarming afremmen? "Een gigaton CO2 per jaar uit atmosfeer halen"
5 uur geleden
Kan de aanleg van een zeewierveld dat twee keer de oppervlakte heeft van België de klimaatopwarming helpen afremmen? Het project van de Britse zakenman John Auckland nadert de uitvoeringsfase en hij gelooft erin: "We kunnen er per jaar tot een miljard ton CO2 mee uit de lucht halen." Critici hebben nog vragen, en wijzen op de risico's voor het marien milieu. "We moeten nog zien of alles gaat lukken zoals gepland, maar het is wel goed dat er ambitieus over dit soort projecten wordt nagedacht."
Een medewerker van Seafields meet de diepte van de sargassum-zeewierbedden in zee.
© SEAFIELDS
Het concept?
Stel je een zeewierkwekerij voor met een oppervlakte van 55.000 vierkante kilometer, bijna twee keer de hele oppervlakte van ons land, ergens in de Zuid-Atlantische Oceaan, tussen Zuid-Amerika en Afrika. Elk jaar neemt het zeewier (sargassum) een gigaton CO2 uit de atmosfeer waarna het op de oceaanbodem belandt, waar dat CO2 dan permanent wordt vastgehouden en opgeslagen. Dat is, eenvoudig uitgelegd, het plan van Auckland en de organisatie Seafields Solutions Limited die erachter zit.
De voorbereidingen zijn al een hele tijd bezig en volgend jaar zou er ook in volle oceaan getest worden. Als alles goed verloopt, zou de hele kwekerij tegen 2026 operationeel moeten zijn. Maar is het zo simpel als het klinkt?
Vanwaar dit initiatief?
We stoten al jaren meer broeikasgassen uit dan goed is om de klimaatopwarming afdoende af te remmen en de opwarming tot anderhalve of zelfs 2 graden te houden, zoals het klimaatakkoord van Parijs voorschrijft. Omdat de uitstoot niet snel genoeg daalt, wordt ook gewerkt aan manieren om CO2 actief uit de lucht te plukken en dan op te slaan, carbon capture and storage (CCS).
Tot nu toe bleken die ofwel te duur, ofwel technisch niet haalbaar ofwel niet inzetbaar op een schaal die voldoende groot is. De mensheid stoot door de verbranding van fossiele brandstoffen jaarlijks naar schatting ruim 40 miljard ton (gigaton) CO2 per jaar uit. In het beste geval zou dit nieuwe project daar dus 2,5 procent van kunnen compenseren.
John Auckland doet het niet enkel uit klimaatidealisme: hij is ook een zakenman en heeft ook het financiële plaatje in het achterhoofd. Bedrijven moeten minder CO2 uitstoten en als dat niet lukt, kunnen ze zogenoemde carbon credits kopen bij spelers die in hun plaats CO2 uitsparen. Dat kan het project heel lucratief maken, als je rekent a rato van 100 euro per ton CO2.
Kan aanleg van gigantisch zeewierveld klimaatopwarming afremmen? "Een gigaton CO2 per jaar uit atmosfeer halen"
© SEAFIELDS
Waarom op die plek in de oceaan?
De kwekerij zou er komen in een gebied dat omgeven is door stromingen die het als het ware afsluiten, ringvormige zeestromingen aan het oceaanoppervlak. En dat is belangrijk, want zo zou het zeewier de plek niet kunnen verlaten - denk ook aan de grote plastic soep in de noordelijke Grote Oceaan. Het plastic afval raakt er niet weg en hoopt er zich op, omdat het niet meer wordt weggevoerd door stromingen.
Sargassum groeit en bloeit nu al op veel plaatsen waar het niet gewenst is, en zorgt op bepaalde stranden in de Caraïben voor overlast. Dat zou bij deze kwekerij dus niet geval zijn, claimt professor Victor Smetacek, een marien bioloog en een van de drijvende krachten achter het project - Seafields noemt hem haar "wetenschappelijke stichter".
© VRTNWS
Bovendien is de zone een zogenoemd marien "woestijngebied" omdat er aan de oppervlakte weinig leven is, legt Smetacek uit. De zon brandt heel hard op de zee in in deze tropische regio waardoor het water er zout is. Het project zou er dus weinig ander zeeleven in de weg staan. Het water aan de oppervlakte draait rondjes boven koelere waters die wel rijk zijn aan voedingsstoffen. Die zouden dan met grote buizen verbonden worden met het zeewier. "Je moet de verbinding maken met diepere waters door middel van buizen. Als je het naar boven trekt waar het opwarmt, zal het systeem vanzelf aan de gang blijven en zich in stand houden" beweert Smetacek.
Auckland is overtuigd dat dit een perfecte plaats is: "De stromingen zorgen ervoor dat het zeewier niet ontsnapt. Als we het goed aanpakken, zal het alleen daar groeien. En als er zeewier ontsnapt, dan zal het sowieso afsterven of stoppen met groeien", vertelt hij aan de BBC.
Hoe wordt het CO2 wordt opgeslagen?
Volgens Smetacek zou de hele kwekerij, eens het project op kruissnelheid is, een gigaton CO2 uit de atmosfeer kunnen halen per jaar. Het potentieel is enorm, zegt hij: "Algen groeien snel. Ze kunnen hun biomassa elke 10 dagen verdubbelen. En je kan het makkelijk oogsten."
"Sargassum is een van de beste opties om klimaatverandering aan te pakken", schrijft Seafields zelf. "Het heeft een goede verhouding koolstof-voedingstoffen, verdubbelt elke twee weken in omvang en kan bijna ongeremd groeien."
Er zou dus 2 tot 2,5 procent van de jaarlijkse CO2-uitstoot uit de lucht kunnen worden gehaald, wat heel veel is voor zo'n soort project. Het percentage ligt in de lijn van de geschatte uitstoot van pakweg de hele luchtvaartsector, of de scheepvaart. Het kan dus wel degelijk een substantieel verschil maken, tenminste als het werkt zoals verhoopt.
Maar daarmee is de kous nog niet af. Want de CO2 die de algen hebben opgenomen, mag niet opnieuw naar de atmosfeer ontsnappen door natuurlijke processen zoals rotting. Daarvoor zou het geoogste zeewier naar de diepe oceaanbodem moeten worden gestuurd. Daar kan het dan honderden of duizenden jaren verankerd op de zeebodem blijven.