Daklozen
Het idee achter de plannen van de woningbouwalliantie is dat woningbouw dé sleutel is om de aanstaande economische crisis te bezweren. ,,Er ontstaat ontzettend veel lokale economische activiteit”, zei Jan Fokkema namens de projectontwikkelaars. ,,Elke verhuizing levert een nieuwe verhuizing op en mensen moeten dat huis inrichten. Het is goed voor de werkgelegenheid en veel van de investeringen vloeien via grondinkomsten en belastingen terug naar de staatskas.”
Het aantal daklozen is in tien jaar tijd verdubbeld. Het grondrecht van wonen komt in gevaar
Cindy van de Velde, Vereniging Eigen Huis
Vereniging Eigen Huis benadrukte dat de plannen niet alleen over geld gaan. ,,Het is ook een sociaal vraagstuk. Het aantal daklozen is in tien jaar tijd verdubbeld, we hebben nog nooit zo weinig starters op de woningmarkt gehad. Het grondrecht van wonen komt in gevaar”, aldus Eigen Huis-bestuurder Cindy van de Velde. Paul Depla voegde daar aan toe dat ook kwaliteit gewaarborgd moet worden. Dat wil zeggen duurzaam bouwen, met oog voor leefbaarheid en ‘aantrekkelijkheid van steden’. De alliantie beschrijft het in het pleidooi opgewekt: de woonwijken van de toekomst zijn een ‘toonbeeld van milieuvriendelijkheid en duurzaamheid, energieneutraal, voorbereid op een ander klimaat en aangesloten op het openbaar vervoer en goede fietsroutes’.
Stikstof
De eensgezindheid onder de bouwers kon niet verhullen dat er ook een olifant in de kamer stond: de stikstofregels. Deze voorkomen nu al ruim een jaar dat nieuwe projecten van de grond komen, waarmee natuurgebieden worden beschermd. Het einde van de problematiek is nog niet in zicht. Jan Fokkema van NEPROM (branchevereniging projectontwikkelaars) bekende dat daar grote zorgen over zijn. ,,Er is nog niet één project ‘tot leven gewekt’ dat op grond van de stikstofeisen stil is komen te liggen, ondanks dat we onder meer 100 kilometer per uur zijn gaan rijden op de snelweg.”
Het heeft volgens Fokkema te maken met de stikstofbanken waar provincies mee werken. Stikstof die vrijvalt, bijvoorbeeld omdat er een varkensboer wordt uitgekocht, komt als het ware in een bank terecht zodat provincies de toegestane stikstofuitstoot kunnen herverdelen onder de bouwprojecten die een vergunning nodig hebben. ,,Dat systeem werkt nog niet helemaal goed omdat infrastructuur een blijvend negatief effect heeft op de natuur en woningbouw vooral tijdelijk, bij de aanleg. Dat verschil is administratief ingewikkeld."
Het systeem werkt nog niet helemaal goed omdat infrastructuur een blijvend negatief effect heeft op de natuur en woningbouw vooral tijdelijk
Jan Fokkema, NEPROM projectontwikkelaars
Shoppen
In Nederland zijn ingrijpende maatregelen genomen om ruimte te creëren voor nieuwe stikstofuitstoot, waaronder het verlagen van de maximale snelheid op wegen.
In Nederland zijn ingrijpende maatregelen genomen om ruimte te creëren voor nieuwe stikstofuitstoot, waaronder het verlagen van de maximale snelheid op wegen. © ANP
Bovendien ontstaan er ongewenste situaties als er wordt ‘geshopt’ door projectontwikkelaars in de ontstane ruimte, merkte de Provincie Gelderland vorige week op. Zo kan het zijn dat voor de aanleg van een grote woonwijk in de Randstad stikstofruimte op de Veluwe nodig is. Gelders gedeputeerde Peter Drenth zegt dat initiatiefnemers uit het hele land shoppen op de Veluwe voor stikstof. ,,Om ongecontroleerd en ongericht wegkopen van stikstofruimte bij boeren op de Veluwe voor te zijn, is een maatwerkaanpak nodig", vindt hij. Die aanpak zou moeten zorgen voor een eerlijke verdeling van de stikstofruimte.
De gekozen methodiek heeft ook een cynisch gevolg op het verduurzamen van woningen, merkt Jasper Blanken van bouwbedrijf BAM op. ,,Wij renoveren 1500 woningen per jaar en zijn nu geneigd om daarvoor projecten uit te kiezen die ver van beschermde natuurgebieden liggen, zodat we niet met stikstofregels te maken krijgen. Maar eigenlijk zou het juist goed zijn als we oude woningen rond natuur aanpakken, aangezien daarmee op de lange termijn de stikstofuitstoot achteruit gaat. Wat ons betreft moet er iets worden bedacht waardoor we de tijdelijke uitstoot kunnen wegstrepen tegen het verbeteren van de luchtkwaliteit op de lange termijn.”
Drempelwaarde
De sleutel tot een oplossing zou de zogenoemde drempelwaarde zijn. ,,We komen er niet omheen om bij projecten die slechts tijdelijk uitstoten een drempelwaarde in te voeren, waardoor je als je onder die drempel blijft geen natuurvergunning hoeft aan te vragen”, aldus Jan Fokkema. Het kabinet onderzoekt deze zomer of er toch een drempelwaarde kan komen, waardoor bouwprojecten die relatief weinig stikstof uitstoten zonder natuurvergunning aan de slag kunnen. ,,Maar als die drempelwaarde niet hoog genoeg is, zie ik het toch somber in. En dan kunnen we die 90.000 huizen per jaar nooit halen”, aldus Jan Fokkema.
Minister Kajsa Ollongren benadrukte in een debat gistermiddag dat veel van de voorstellen en ook aansluitende wensen van de Tweede Kamer passen bij de begrotingsonderhandelingen voor Prinsjesdag.