bron Volkskrant:
EU wil miljarden investeren om Europa leider op de chipmarkt te laten worden
De Europese Commissie wil 43 miljard euro investeren om de ontwikkeling van geavanceerde chips in de EU aan te jagen. Volgens Brussel is Europa nu te afhankelijk van de import van chips uit Azië. De beschikbaarheid van geavanceerde microprocessors is van geostrategisch belang, oordeelt de Commissie.
Marc Peeperkorn8 februari 2022, 12:10
Het Europese marktaandeel in de wereldwijde productie van deze voor de economie onmisbare halfgeleiders moet de komende jaren verviervoudigen. De nieuwe geldstroom van ruim 40 miljard euro (tot 2030) staat in de Chips Act die Commissievoorzitter Von der Leyen en de Commissarissen Breton (Interne Markt), Vestager (Concurrentie) en Gabriel (Onderzoek) vandaag presenteerden. ‘Dit maakt Europa een leider in een strategische sector’, aldus Von der Leyen.
Een deel van het geld (11 miljard euro) is vooral bedoeld voor reeds vermaarde technologische onderzoekscentra als IMEC (België), LETI (Frankrijk) en Fraunhofer (Duitsland). Verder gaat een deel naar een nieuw platform voor software-ontwerpers en -gebruikers (auto-industrie, telecom, zorg). Om in aanmerking te komen voor financiële steun moet het bedrijf (of cluster van bedrijven) aantonen dat het product echt vernieuwend is (nog kleinere en snellere chips) en de invoer-afhankelijkheid van de EU vermindert.
Green Deal
De digitale en groene omwenteling (Green Deal) zijn niet mogelijk zonder chips, aldus de Commissie. Zij rekent op bijna 30 miljard euro die de lidstaten al in hun nationale begrotingen hebben opgenomen voor deelname aan ‘belangrijke Europese projecten’. Daarbij gaat om de ontwikkeling van betere accu’s voor elektrische wagens en het gebruik van waterstof als schone energiebron, projecten waarin superkleine chips een belangrijke rol spelen.
Tot slot verwacht de Commissie enkele miljarden euro’s aan goedkope leningen via de Europese Investeringsbank. Alles bij elkaar zet de Chips Acts daarmee een financieel steunpakket van 43 miljard euro neer, ruwweg het bedrag dat de VS ook inzetten. Betrokken Commissie-ambtenaren benadrukken dat het om 15 miljard euro nieuwe investeringen gaat, de rest was al gepland. Verder komt ongeveer 6 miljard uit het bestaande EU-budget, dus elders wordt gesneden. ‘Zo groot is het allemaal niet’, zegt een van hen.
Staatssteun
Al te strikte staatssteunregels staan subsidies voor bedrijven voor de ontwikkeling en productie van chips in de weg. In de Commissie ontspon zich afgelopen weken een stevig debat hierover tussen de Commissarissen Breton (voor versoepeling van de regels) en Vestager (tegen). Volgens Von der Leyen worden de regels ‘onder strikte voorwaarden’ aangepast. Nederland staat kritisch tegenover zachtere regels om Europese industriële kampioenen te creëren.
Den Haag zal evenmin gecharmeerd zijn van het voorstel om in tijden van chip-schaarste de export ervan uit de EU nauwlettend in de gaten te houden en desnoods te verbieden. De EU had afgelopen jaar een soortgelijk controlemechanisme voor de export van coronavaccins, dit is maar één keer daadwerkelijk toegepast.
De Chips Act wordt komende maanden door de lidstaten en het Europees Parlement besproken, zij moeten ermee instemmen. De Commissie heeft haast, de eerste superkleine (minder dan 2 nanometer) Europese chips zouden uiterlijk in 2026 op grote schaal geproduceerd moeten worden.
Corona
Al maanden laat zich het tekort aan bestaande chips (door grote internationale vraag en productiebelemmeringen vanwege corona) voelen bij het maken van wagens, smartphones en medische apparatuur. Het EU-aandeel in de productie van chips daalde van 20 procent (jaren negentig) naar 9 procent nu. De Commissie voorziet een verdubbeling van de chipmarkt de komende 10 jaar (van 500 miljard naar 1.000 miljard euro) en de EU zou 20 procent daarvan moeten leveren.