Waarom België niet warm loopt voor de coronapil van Pfizer De morgen 2/03/2022
België heeft bij Pfizer veel minder ‘coronapillen’ besteld dan sommige buurlanden. Dat botst op kritiek vanuit de medische wereld. ‘Een groep kwetsbare mensen dreigt in de kou te blijven staan.’
MICHIEL MARTIN1 maart 2022, 03:00
Nu de coronacijfers in ons land in vrije val zijn, is er heel wat optimisme over het verdere verloop van de pandemie. Heel wat Belgen kunnen code geel al ruiken, maar dat is buiten een groep risicopatiënten gerekend voor wie de barometer “rood uitslaat”, klinkt het in een open brief die deze week in La Libre verscheen. “De aandacht moet nu uitgaan naar degenen die, ondanks drie of zelfs vier vaccinaties, het risico blijven lopen om ernstig ziek te worden als gevolg van een extreem zwak immuunsysteem.”
De tekst, ondertekend door zo’n 35 medische experts die voornamelijk uit de Franstalige universitaire ziekenhuizen komen, hekelt dat ons land slechts 10.000 behandelingen van Paxlovid, de zogenaamde ‘coronapil’ van Pfizer die dient om snel na infectie op te starten, bestelde. Uit onderzoek van het farmabedrijf blijkt dat bijna 90 procent van de ziekenhuisopnames vermeden wordt bij risicopatiënten. Voor de coronapil van Merck – Molnupiravir – is dat slechts 30 procent.
Eind januari zette het Europees Geneesmiddelenagentschap het licht op groen voor Paxlovid. In vergelijking met bijvoorbeeld Duitsland (1 miljoen behandelingen) of Frankrijk (500.000), valt het Belgische orderboek relatief gezien licht uit. Zelfs Luxemburg verwacht het dubbele van België, voor bijna twintig keer minder inwoners.
KOPIEERMACHINE
Waar een land als Frankrijk de eerste behandelingen deze week is beginnen toe te dienen, zit België nog in de wachtzaal. De eerste leveringen zouden voor “volgende week of de week nadien zijn”, zegt Dirk Ramaekers, hoofd van de taskforce COVID Therapeutics.
Hematoloog Tessa Kerre (UZ Gent), een van de ondertekenaars van de open brief, ziet dat er de voorbije weken nog steeds erg veel risicopatiënten een infectie oplopen. “Steeds meer zelfs, heb ik het gevoel, mogelijk doordat overal de maatregelen gelost worden.” Ze wijst erop dat de omikrongolf zich vooral mild heeft getoond door de optelsom van vaccinaties of eerdere infecties. “Een kleine groep mensen heeft echter een immuunsysteem dat niet functioneert zoals het hoort, omdat ze geen vaccin kunnen krijgen of geen antistoffen opbouwen. Die mensen dreigen nu in de kou te blijven staan.”
Op dit moment kunnen artsen enkel rekenen op Sotrovimab, een synthetisch gemaakte antistof die compenseert voor de gebrekkige of afwezige immuunrespons bij risicopatiënten. “Daarmee hebben we echt al het leven van mensen kunnen redden die misschien een vogel voor de kat waren geweest”, zegt Kerre. De werking tegen omikron zou echter niet optimaal zijn.
Volgens viroloog Johan Neyts (KU Leuven) kan Paxlovid een belangrijk “extra wapen in ons arsenaal” zijn. Dat de initiële bestelling wat terughoudend was, begrijpt hij – het advies van de taskforce, die 10.000 behandelingen adviseerde, dateert van eind december. “Maar we moeten die cijfers echt opschroeven.”
Daar zijn een aantal belangrijke argumenten voor. In tegenstelling tot de antistoffen, die binden aan het spike-eiwit van het coronavirus, blokkeert Paxlovid de ‘kopieermachine’ van het virus. Die is veel minder onderhevig aan mutaties, waardoor de kans kleiner is dat een nieuwe variant de werking omzeilt. Uit de labtests van het team van Neyts bij hamsters is bovendien gebleken dat Paxlovid transmissie tegengaat.
“Bij een preventieve behandeling zien we bovendien dat sommige hamsters geen infectie oplopen”, zegt Neyts over de laatste resultaten. Dat is volgens hem niet onbelangrijk, met het oog op mogelijke nieuwe varianten. “Zoiets kan heel nuttig zijn bij bijvoorbeeld uitbraken in een woon-zorgcentrum. Dan geraak je met 10.000 behandelingen niet ver. We rekenen ons best niet te vroeg rijk.”
GEEN WONDERMIDDEL
De vrees is dus vooral dat ons land in de toekomst achter de feiten aanholt. Maar Dirk Ramaekers ziet nog een ander mogelijk scenario: “Dat we met een stock komen te zitten die we niet moeten aanwenden, maar ons wel miljoenen heeft gekost. Het gaat hier niet over goedkope snoepjes.” Eén medicatiekuur – in totaal moeten vijf dagen lang dertig pillen worden geslikt – kost in de Verenigde Staten 470 euro, in Europa is de prijs niet gekend.
Volgens Ramaekers is voorzichtigheid geboden. Pfizer testte zijn coronapil vooral bij de deltavariant en enkel bij niet-gevaccineerden, onder wie slechts een klein deel 65-plussers. Niet erg representatief dus. Concreet moeten 18 patiënten behandeld worden om één bijkomende ziekenhuisopname te vermijden, een kostenplaatje dat nog slechter kan uitvallen bij omikron. Ook wat veiligheid betreft zijn er nog vraagtekens. Er zijn meerdere interacties met andere geneesmiddelen, wat tot gevaarlijke situaties kan leiden.
Volgens Neyts hoeft dat laatste geen euvel te zijn, als het therapieschema van patiënten goed bekeken wordt. Maar net daar beroept Ramaekers zich op het tweede advies van de taskforce: een studie in een beperkt aantal huisartsenpraktijken, om de werking te evalueren en te kijken hoe de coronapil snel tot bij de juiste patiënten kan komen.
Een gunstige evaluatie zou kunnen leiden tot bijkomende aankopen, zegt Ramaekers, die benadrukt dat er met Evusheld binnenkort sowieso nog een andere antistof ter beschikking is. “Maar dit zijn sowieso geen wondermiddelen. Dat mogen we mensen echt niet wijsmaken.”