Overall verhaal. Realiteit momenteel.
Groene illusie?
Door Martine Hafkamp op 24 november 2023 08:30 | Views: 311
In 2015 werd het klimaatakkoord gepresenteerd op de klimaatconferentie van Parijs. Daarin werd onder meer het streven vastgelegd om de opwarming van de aarde beperkt te houden.
Er moest snel een eind komen aan het gebruik van fossiele brandstoffen, omdat deze als een belangrijke oorzaak werden gezien van de hoge CO2-uitstoot. Ieder deelnemend land kon vervolgens zelf de eigen klimaatdoelstellingen bepalen. Zo streeft Nederland naar een reductie van broeikasgassen met 49 procent ten opzichte van 1990.
De transitie van een wereld die afhankelijk is van fossiele brandstoffen naar een die gebruik maakt van hernieuwbare energiebronnen kreeg nog meer momentum. De investeringen in windturbines, zonnepanelen en elektrische auto’s werden verder opgevoerd. Met deze investeringen waren duizenden miljarden gemoeid. Men was het er wel over eens dat er geen weg terug meer was. De aan fossiele brandstoffen verslaafde wereld moest in enkele tientallen jaren een volledig ander aanzien krijgen.
Vraag valt tegen
Tot zover de theorie en de grootse vergezichten. De realiteit laat een heel ander beeld zien. Autoproducenten stellen plannen om elektrische modellen op de markt te brengen uit. Elon Musk vindt de huidige marktomgeving de moeilijkste in jaren. Tesla moet met prijzen stunten om de volume-doelstellingen te kunnen halen. De operationele marges zijn inmiddels gehalveerd.
De lagere prijzen maken andere merken relatief duurder. Dealers zitten met grote voorraden elektrische auto’s. Toyota, een producent die stug auto’s met een verbrandingsmotor is blijven produceren, rapporteerde daarentegen recent een winsttoename van 100 procent.
Producenten van zonnepanelen treft een soortgelijk lot. Steeds minder huiseigenaren in Californië, de meest klimaatbewuste staat van de Verenigde Staten, plaatsen dergelijke panelen op hun dak. De vergoedingen voor de teruggeleverde energie dalen. Komt het u bekend voor? Producenten als Sunrun, Sunnova Energy en SunPower zijn hier hard door geraakt. Zij stelden hun outlook fors naar beneden bij als gevolg van de uitdagende marktcondities. In Europa is de situatie niet veel anders. De vraag neemt sterk af, terwijl de markt gedestabiliseerd raakt door de overvloed aan goedkope zonnepanelen uit China.
Gestegen rente
Ook windmolenparken blijken minder rendabel dan eerder werd aangenomen. Geplande windmolenprojecten worden uitgesteld of zelfs afgeblazen. Bedrijven als Ørsted en Siemens Energy proberen onder bestaande contracten uit te komen. Waarom? Ze zijn niet winstgevend. Zo moest Ørsted recent 4 miljard euro afboeken op de Amerikaanse windenergieprojecten. De gestegen kosten en de hogere rente zijn hiervoor de belangrijkste redenen.
De droom van een transitie naar schone energie kan mede door de fors opgelopen rente eindigen in een illusie. Voor nieuwe projecten in wind- en zonne-energie zijn grote investeringen nodig, net als voor de bouw van nieuwe autofabrieken. De rentekosten zijn inmiddels veel hoger, terwijl het idee van een schone industrie feitelijk gebaseerd was op een historisch lage rente. Het verdienvermogen van bedrijven is daardoor onder druk komen te staan.
De gestegen rente maakt het ook voor particuliere huiseigenaren minder interessant om flink te investeren in zonnepanelen. Zelfs een belastingkorting van 30 procent in het kader van de Inflation Reduction Act maakt het voor Amerikanen niet opeens aantrekkelijk om zonnepanelen op hun dak te plaatsten.
Gestegen kosten
Naast hogere personeelskosten zijn noodzakelijke grondstoffen voor auto’s, zonnepanelen en windmolens ten opzichte van een jaar of tien geleden duurder geworden. De benodigde grondstoffen (lithium, kobalt, koper) zijn bovendien afkomstig zijn uit landen waar wij in het Westen een minder goede relatie mee hebben.
Ook de infrastructuur schiet schromelijk tekort. Zo hebben bedrijven in Nederland nu al grote moeite om een aansluiting op het elektriciteitsnetwerk te krijgen. Kunt u nagaan staan wat er gebeurt als iedere Nederlander een laadpaal voor zijn deur wil.
Kernenergie
Dit is zeker geen pleidooi om maar te stoppen met de ingezette transitie naar een schonere wereld. Wat echter even over het hoofd gezien lijkt te zijn, is het feit dat we leven in een wereld die volledig draait op fossiele brandstoffen. Alles wat we in het dagelijks leven nodig hebben of om ons heen zien is direct of indirect het resultaat van het gebruik ervan. Grote energieconcerns als Shell en BP hebben ons er jaren geleden al voor gewaarschuwd.
De omschakeling naar een minder fossiele wereld vergt meer tijd dan veel mensen dachten. Dat is vast koren op de molen van Geert Wilders. Intussen doen ‘groene’ aandelen het dit jaar veel minder dan oude ‘fossiele’. Nog opvallender is het koersverloop van ’s werelds grootste producent van uranium, het Canadese Cameco. Uranium is de grondstof voor kernenergie. De markt lijkt zo zijn eigen idee te hebben over de energietransitie.