Hier het hele artikel uit het FD!
Eva Rooijers
BANKEN
ING moet forse schadeclaim betalen aan webwinkel in fraudezaak
Foto: Roger Cremers voor het FD
In het kort:
ING moet een schadeclaim betalen van €32.000 aan webwinkel Tom, blijkt uit een recent vonnis.De bank heeft niet voldoende gedaan om te voorkomen dat Tom het slachtoffer werd van een frauderende klant.De uitspraak opent de deur voor meer schadeclaims tegen banken die niet tijdig zijn opgetreden tegen fraude.
ING heeft een pijnlijke nederlaag geleden bij de rechter omdat de bank niet voortvarend genoeg optrad tegen een frauderende klant. De klant boekte maandenlang voor tienduizenden euro's over van zijn werkgever, webwinkel Tom, naar zijn ING-rekening. ING moet €32.000 van de geleden schade vergoeden, ook al is webwinkel Tom geen klant van de bank. Dat oordeelt rechtbank Amsterdam in een recent vonnis.
De uitspraak opent de deur voor meer schadeclaims tegen banken die niet tijdig zijn opgetreden tegen fraude, verwachten advocaten. Zo velde het gerechtshof in Amsterdam een jaar eerder een vergelijkbaar oordeel in een zaak die schoenenwinkel Footlocker had aangespannen tegen ING.
'Na twee succesvolle claims, ligt het voor de hand dat er meer zullen volgen,' zegt advocaat en claimspecialist Jurjen Lemstra, die niet bij deze zaken betrokken is. 'Zeker nu er steeds meer aandacht is voor de verantwoordelijkheid die banken hebben om financieel-economische criminaliteit te bestrijden.'
Strafvervolging
Financiële instellingen hebben deze taak lange tijd te lichtvaardig opgepakt, blijkt keer op keer. Meest in het oog sprong de megaschikking van €775 mln die ING in 2018 trof met het Openbaar Ministerie (OM) vanwege structureel falend witwasbeleid. Maar ook ABN Amro is nu onderwerp van OM-onderzoek, en Rabobank voerde op last van toezichthouder De Nederlandsche Bank herstelprogramma's uit om klantdossiers beter op orde te krijgen.
Nu blijkt dat banken niet alleen moeten vrezen voor strafvervolging door het OM, of boetes van de toezichthouder, maar ook voor civiele schadeclaims omdat ze de zorgplicht schenden als ze niet voldoende actie ondernemen om fraude tegen te gaan. Die verantwoordelijkheid reikt ver. Ze moeten niet alleen eigen klanten beschermen maar ook die van andere banken, blijkt uit het vonnis. Het verhoogt de druk nog verder om de betrouwbaarheid van rekeninghouders te onderzoeken.
Zaak Tom
In de zaak die Tom, een uitbater van onder meer webwinkels met babyspullen en sportartikelen, aanspande tegen ING was de frauderende klant de financieel manager van Tom. Hij verduisterde in 2017 bijna €200.000, onder meer door fictieve facturen van leveranciers over te boeken van de ABN Amro-rekening van Tom naar zijn ING-rekening
Bij ING ging er al snel rood lampje branden. Maar pas toen het OM de fraude op het spoor kwam en ING om informatie vroeg, startte de bank zelf een onderzoek naar de transacties. De bank vroeg waarom de klant zulke hoge bedragen kreeg, maar nam genoegen met het schriftelijke antwoord van de financieel manager dat hij zich een tijd had bezig gehouden met kansspelen.
Vanaf dat moment had ING voortvarender moeten optreden en de rekening moeten blokkeren, oordeelt de rechter. De bedragen die de manager vanaf die datum nog overboekte kunnen daarom op ING worden verhaald. Omdat Tom zelf ook alerter had kunnen zijn op de fraude, hoeft ING maar 60% van de schade te betalen.
De bank voerde nog het verweer dat de betalingen, van soms wel tienduizenden euro's per maand, te verenigen waren met het salaris van een financieel manager en dus niet direct verdacht waren. Maar van die redenering maakte de rechter gehakt. Zo is bijvoorbeeld alleen al in de maand juli 2017 een bedrag van totaal €34.961,03 bijgeschreven van de bankrekening van Tom. Alleen bij een betaling van €2.654,95 stond in die maand de omschrijving salaris.
Uiteindelijk is de financieel manager in januari 2018 opgepakt door justitie. ING had inmiddels wel meer onderzoek gedaan, nadat het OM nog drie keer had aangeklopt voor informatie. Maar de rekening was nog niet geblokkeerd. 'Deze fraude was veel eerder ontdekt als de antiwitwasafdeling van ING juist had gehandeld,' zegt de advocaat van Tom, Jasper Hagers van Fennek advocaten. 'Tom was nu afhankelijk van het optreden van justitie.'
Grens opzoeken
In toekomstige zaken zal de grens opgezocht worden wanneer een bank wel verantwoordelijk is voor de geleden schade of niet, verwacht claimspecialist Lemstra. 'Dat is nu nog een grijs gebied.' Het is niet zo dat als een bank eventuele verdachte transacties niet opspoort, direct de zorgplicht wordt geschonden, duidt hij de uitspraak.
Deze rechter vond zelfs dat ING pas echt tot actie had moeten overgaan, nadat het OM was langs geweest en de klant met een summier antwoord kwam. 'Ik vind het oordeel daarin nog redelijk mild' zegt Lemstra. 'Die grens had ook gelegd kunnen worden bij het moment dat in de systemen van ING zelf de eerste alert opdook.' Advocaat Hagers is stelliger: 'Teleurstellend dat de rechter niet meeweegt dat ING juist voor gebrekkige systemen een megaboete heeft ontvangen.'
ING bestudeert de uitspraak. Het bedrijf kan nog niet melden of het in hoger beroep gaat.