Europees gezien doen Nederlandse banken het helemaal niet zo slecht.
Europa wil graag een sterke Europese bancaire sector, een bankenunie. Maar wie naar de leenportefeuille van banken kijkt, ziet dat ze vooral geld wegzetten in hun thuismarkt.
'Banken hebben vaak nog nationale balansen', aldus Brosens.
'En de Nederlandse banken hebben daarop nu al veel spaargeld staan, tegenover hun kredietportefeuille.'
Dat was in het verleden wel anders. Toen sprak DNB vaak over 'het depositofinancieringsgat'. Nederlanders spaarden wel, maar het grootste deel daarvan ging via pensioenfondsen. Brosens: 'Europa is de laatste jaren, onder regie van de Europese Centrale Bank, overspoeld met geld. Banken zitten niet verlegen om hoge banktegoeden, ze vechten niet meer om die extra euro.'
In de kritiek op de banken worden de spaarrentes vaak afgezet tegen de hypotheekrentes. Die stijgen wel, wat de hoge winsten van de banken nog oneerlijker zou maken.
De hoge hypotheekrentes zouden — volgens de critici — een groot deel van de recente miljoenenwinsten van ABN Amro en ING verklaren.
'Toezichthouders, zoals DNB, richten zich traditioneel op de stabiliteit van de financiële sector, en niet op de concurrentie', zegt Schinkel. 'Sterker nog: centrale banken zien concurrentie tussen banken als een bedreiging van de stabiliteit, en daarom houden ze de markt graag gesloten.' Faillissementen in de bancaire sector brengen inderdaad ook maatschappelijke kosten met zich mee, aldus Schinkel. 'Maar beperkte concurrentie heeft ook maatschappelijke kosten: lage spaarrentes, hoge hypotheekrentes, stroeve financiering van het mkb — en hoge winsten voor de banken.'
‘De Nederlandse markt is een oligopolie en grootbanken kijken allemaal naar elkaar om de gemeenschappelijke winst zo hoog mogelijk te houden (...) Het zou pas misbruik zijn als de consument geen andere opties heeft’
Klanten maken een risicoafweging, denkt Mark de Jonge, partner bij financieel consultant Bain & Company. In een tijd van onrust op de financiële markten is groot en betrouwbaar voor bankklanten de meest aantrekkelijke optie.
De bankenconsultant wil ook niet spreken van misbruik van hun positie door banken.
De Jonge wijst op de klanttrouw van bankklanten.
Nog geen 5% van de rekeninghouders overweegt te switchen van bank.
Dat memoreerde ABN Amro-bestuursvoorzitter Robert Swaak afgelopen week ook nog kort tijdens de presentatie van de kwartaalcijfers.
'Vooralsnog gedraagt de klant zich heel voorspelbaar', zei de topman op vragen over de lage spaarrente bij ABN.