nieuws
Vernietigend oordeel na instorting Eindhoven: ‘bouw niet klaar voor privatisering toezicht’
bouwbreed Premium 279
Vernietigend oordeel na instorting Eindhoven: ‘bouw niet klaar voor privatisering toezicht’
“Sommige mensen in de bouw moeten zich schamen.” “Instortingen zoals bij Eindhoven horen hier niet thuis.” En “de Nederlandse bouw is niet klaar voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen”. Zomaar drie uitspraken van Tjibbe Joustra, voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid die ‘weer eens’ een instorting onderzocht. “Te vaak hoor ik in de bouw: er gaat ook veel goed.”
De bouw lijk maar niet te willen leren van instortingen, valt uit jullie rapport op te maken. Best triest eigenlijk…
“Dat is ook triest gezien het grote aantal rapporten naar incidenten die we al gemaakt hebben. De basislijn is eigenlijk in alle rapporten hetzelfde; de bouw is zo gefragmenteerd dat er te weinig oog is voor veiligheid.”
Te weinig oog voor veiligheid? Hoe kan dat nou?
“Een paar jaar geleden voerde de bouw aan dat het penibele tijden waren en dat de veiligheid daardoor onder druk stond. Nu is het argument: het is te druk. Maar veiligheid is niet onderhandelbaar, het is een basisvoorwaarde. Het is ook vrij schokkend dat de parkeergarage in Eindhoven op het punt van opleveren stond, toen het instortte. Als dit drie weken later was gebeurd…. Daar moet je niet aan denken. Op tv zie je weleens dat dit in landen gebeurt ver weg van hier, maar het gebeurt ook gewoon in Nederland. Zo’n incident hoort hier gewoon niet thuis.”
Dat misschien niet, maar trekt iemand zich er eigenlijk wel iets van aan? Voor je het weet is het… op naar de volgende instorting…
“We hebben inderdaad al eerdere soortgelijke aanbevelingen gedaan (heldere verantwoordelijkheidsverdeling en coördinatie, etc), maar kennelijk is dat niet genoeg geweest om dit incident te voorkomen. Het is dus een moeizaam verhaal. Ook als ik naar alle reacties kijk op het conceptrapport (195, red)… Die zijn eerder juridisch van aard, of technisch, maar ze ademen niet uit dat dit nooit meer mag gebeuren. We zijn zelf ook teleurgesteld dat we met de vorige bouwrapporten nog niet erg veel hebben kunnen bewerkstelligen.”
Moet de bouw zich schamen?
“Sommige mensen mogen zich absoluut schamen. Dit valt niet recht te redeneren, zoals eerdere ongevallen ook niet. Nogmaals, je moet er niet aan denken dat dit op een ander moment gebeurd was. Te vaak hoor ik: er gaat ook veel goed. Voor de bouwsector is dat te weinig. Alles moet goed gaan.”
Kunt u dit ‘hardleerse’ gedrag in de bouw verklaren?
“Het is de opsplitsing van het bouwproces in steeds meer onderdelen en protocollen. Daardoor is het steeds ingewikkelder geworden. Een tweede punt is de wet die nu in de Eerste Kamer ligt (wet kwaliteitsborging voor het bouwen, red). Ook dat is een heikel thema in de sector, het afbouwen van het overheidstoezicht. Ik denk dat de bouw daar niet klaar voor is.”
Moet die wet heroverwogen worden?
“Als je naar alle onderzoeken kijkt, van ons en van anderen, leent de bouw zich niet voor de uitbreiding van de eigen verantwoordelijkheid. Iedereen worstelt daarmee.”
Even terug naar jullie rapport. Waarom liet het zo lang op zich wachten?
“We proberen altijd binnen een jaar na ongeval op te leveren, maar we moesten vrij veel uitzoeken. Het storten van beton bij lagere temperatuur bijvoorbeeld. We moesten ook delen van het ingestorte gebouw bergen. Dat was ook tijdrovend.”
Wat blijft bij u het meest hangen.
“Toch dat onze conclusies zo in lijn zijn met eerdere rapporten. Dat is teleurstellend. Dat de adviezen nauwelijks worden opgepikt.”
Zegt dat ook iets over jullie zelf? Heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid wel bestaansrecht? Of anders gezegd: wat heb je eraan, als niemand de adviezen lijkt op te volgen?
“Zo diep ben ik er filosofisch nog niet op ingegaan. We hebben nu wel bewust alle aanbevelingen (zie kader, red) op de sector gericht en niet bijvoorbeeld aan de minister. Anders zegt straks iedereen weer: zie je wel, het ligt aan de minister.”
Waarom gaat de bouwsector nu wel iets doen met jullie adviezen?
“Bij velen heeft de instorting in Eindhoven grote indruk gemaakt.”
Dat geeft toch geen enkele garantie?
“Nee, die heb je niet. Maar wij blijven optimistisch en zullen de sector wakker blijven houden als het misgaat. Laten we hopen dat het kwartje nu valt.”
Een van de belangrijkste aanbevelingen is misschien wel: creëer tegenspraak. Bent u fan van het Duitse model met prufingenieur, zoals eerder is bepleit in Cobouw? Een club van constructeurs kijkt daar bij grote projecten altijd mee…
“Een dergelijke aanpak is zeker goed. Je moet tegenspraak organiseren, dat doen wij ook in onze organisatie en is essentieel. Vreemde ogen dwingen.”