AFM kan misbruik in markten niet bestraffen
‘Europees toezicht is versnipperd’
Gijs den Brinker en Martine Wolzak
Brussel
De aanpak van marktmisbruik strandt vaak door gebrek aan Europese samenwerking. Dat zegt Hans Hoogervorst, bestuursvoorzitter van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Onderzoek naar onregelmatigheden rond recente overnames van Nederlandse bedrijven is erop stukgelopen. ‘Er zijn zeer duidelijke aanwijzingen dat er marktmisbruik heeft plaatsgevonden bij enkele grote overnames vlak voor de crisis’, aldus Hoogervorst gisteren tijdens een congres van de Europese beurzenfederatie Fese. De toezichthouder wil niet zeggen om welke acquisities het gaat.
De afgelopen jaren zijn onder meer ABN Amro, VNU en Stork overgenomen. In mei 2007 maakte de AFM bekend een onderzoek te starten naar marktmisbruik bij de overnamestrijd rond ABN Amro. De toezichthouder heeft nooit bekendgemaakt hoe het met dit onderzoek is afgelopen. Voor zover bekend, zijn er geen beleggers beboet. De AFM en de Belgische toezichthouder CBFA zijn vorig jaar beide een onderzoek begonnen naar de handel in het aandeel Fortis, dat vorig jaar oktober ten onder ging. Voor zover bekend lopen die onderzoeken nog.
Het probleem waar de AFM bij haar onderzoeken naar marktmisbruik tegenaan loopt, is dat betrokken beleggers vaak niet in Nederland gevestigd zijn. De toezichthouder ontbeert dan de bevoegdheden om bewijzen te verzamelen, zelfs als de verdachten in andere Europese landen zitten. ‘Wij hebben een grote achterstand ten opzichte van de Amerikaanse toezichthouders’, aldus Hoogervorst. Het Europese toezicht is volgens hem veel te gefragmenteerd. De 27 EU-lidstaten hebben elk hun eigen toezichthouders en eigen openbaar ministerie, die onderling niet altijd op één lijn zitten. ‘Wat we nodig hebben is harmonisering. En ik betwijfel of dat gaat lukken.’
Gisteren bereikten de Europese ministers van financiën een akkoord over het opzetten van nieuw toezicht op banken, verzekeraars en financiële markten. Daarbij wordt de huidige koepel van toezichthouders, de Committee of European Securities Regulators (Cesr), waartoe ook de AFM behoort, omgevormd tot een Europese toezichthouder.
Maar volgens Hoogervorst krijgt de nieuwe Europese toezichthouder te weinig bevoegdheden. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat het nieuwe orgaan geen uniform shortselling-regime kan afdwingen in Europa. Dat betekent dat niet overal dezelfde regels hoeven te gelden voor beleggers die willen speculeren op koersdalingen. De huidige voorzitter van Cesr, Eddy Wijmeersch erkent het probleem. ‘Dit is een politiek compromis. Een eerste stap in een lange weg die we nog te gaan hebben.’
Volgens bronnen rond de AFM wil de toezichthouder het komend jaar meer middelen vrijmaken om marktmisbruik aan te pakken. De plannen worden binnenkort bij de presentatie van het budget van de AFM voor 2010 uit de doeken gedaan. De maximale boetes die de AFM kan uitdelen voor marktmisbruik, zoals handelen met voorkennis, zijn sinds augustus fors opgetrokken.