DFT Avond
door Kieran Kaal
SÃO PAULO - De aanstaande president Michel Temer heeft grote hervormingsplannen voor de ingestorte Braziliaanse economie. Beleggers en ondernemers zien licht aan het einde van de tunnel.
De Braziliaanse beurs en munt stegen afgelopen weken door de groeiende kans op afzetting van president Dilma Rousseff. Alles beter dan de leider van de linkse Arbeiderspartij die de economie in de soep heeft gedraaid, lijkt het idee.
KREDIETWAARDIGHEID
Het uit de gratie geraakte BRIC-land beleeft de zwaarste recessie sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Rousseff verspeelde bovendien de Braziliaanse kredietwaardigheid door het snel oplopende begrotingstekort (9% in 2015).
Bij de machtige ondernemersbond van São Paulo (Fiesp) ging zondagavond de vlag uit toen Rousseff een cruciale stemming in het lagerhuis verloor. Het bedrijfsleven heeft meer vertrouwen in vicepresident Temer, die het stokje waarschijnlijk binnen een maand overneemt.
PRIVATE ROL
Zijn centrumpartij PMDB kwam onlangs met het zogeheten Temerplan (Plano Temer), een liberale visie op de Braziliaanse toekomst. Het voorziet onder meer in versoepeling van de complexe arbeids- en belastingwetgeving en een grotere private rol bij het verbeteren van de gebrekkige infrastructuur.
Essentieel is dat het plan erkent dat de volgevreten Braziliaanse staat te groot is geworden voor de economie. Om dit signaal af te geven, wil Temer om te beginnen het mes zetten in het aantal ministeries (van 31 naar 20) en de 22.000 vertrouwensposities in het federale ambtenarenapparaat.
,,Temer moet snel laten zien dat de huidige puinhoop niet zijn schuld is maar uitsluitend van de Arbeiderspartij", zegt financieel adviseur Tom Waslander van BrasilPar in São Paulo.
De Braziliaanse vice-president Michel Temer.
De Braziliaanse vice-president Michel Temer.Foto: Jin Lee/Bloomberg
'NIET ZIJN SCHULD'
Wat de Nederlandse Brazilië-kenner daarbij optimistisch maakt, is dat Temer naar verwachting een zware kabinetspost inruimt voor oud-presidentskandidaat José Serra. ,,Iemand die zich al een paar keer heeft bewezen als een capabele bestuurder", weet Waslander.
De PMDB steunt een wetsvoorstel van huidig senator Serra om de Braziliaanse olie-industrie te openen. Het door corruptie en megaschulden geplaagde staatsbedrijf Petrobras wordt daarmee niet langer verplicht tot een 30%-aandeel in de enorme diepzeevelden voor de Braziliaanse kust.
Ook in de toeleveringsindustrie zou meer ruimte komen voor buitenlandse productie, prettig voor Nederlandse offshorebedrijven. Serra en Temer willen daarnaast haast maken met een handelsverdag met de EU.
BEGROTINGSMAATREGELEN
Volgens ondernemer Pieter Lekkerkerk uit São Paulo kan Temers beoogde eenheidsregering de economie alleen maar ten goede komen. ,,Niet langer lijdzaam toezien en niets doen is al gauw een verbetering. Er is onder Rousseff helemaal geen communicatie met het parlement. Temer kan de impasse doorbreken en tenminste enkele begrotingsmaatregelen doorvoeren."
Volgens het plan wordt het tekort teruggedrongen en de staatsschuld (nu 74% van het BNP) in hooguit drie jaar gestabiliseerd. De inflatie (7,5%) moet omlaag naar 4,5% zodat de wurgende rente (14,25%) omlaag kan.
PENSIOENHERVORMING
Heetste hangijzer is Temers voorgestelde pensioenhervorming. Het relatief jonge Brazilië geeft al net zo veel uit aan pensioenen (12% van het BNP) als oude rijke landen. Veel ambtenaren gaan vroeg in de vijftig te ruste. Temer wil een minimumleeftijd instellen (65 voor mannen, 60 voor vrouwen) en een einde maken aan de indexering van pensioenen. Omstreden maatregelen die op veel weerstand stuiten in het parlement.
De jonge econoom Joel Pinheiro rekent op een 'Macri-effect' als Temer het roer overneemt. De Braziliaan doelt op de liberale president van buurland Argentinië die door hernieuwd vertrouwen broodnodige maar impopulaire maatregelen weet te nemen.
VERKIEZINGEN
Verschil is echter dat Macri via verkiezingen aan de macht kwam en Temer niet. Het motief voor de afzetting van Rousseff, boekhoudtrucs die in mindere mate ook door voorgangers zijn gebruikt, is omstreden. Zo spreekt de Organisatie van Amerikaanse Staten van een 'illegaal proces'. ,,Slecht bestuur alleen rechtvaardigt geen afzetting", meldt secretaris Luis Almagro vanuit Washington.
Een vertrouweling van Temer begint deze week een charmeoffensief in de VS. ,,Brazilië is geen bananenrepubliek. Onze instituties werken normaal," aldus de politicus.
Meld u hier gratis aan voor de nieuwsbrief van DFT Avond.