CRISIS OEKRAÏNE
Productie vlees, tomaat, brood en ei rap duurder: ’Oekraïnecrisis raakt hele maatschappij’
Door THEO BESTEMAN EN GERT VAN HARSKAMP
Updated Gisteren, 19:47
Gisteren, 16:32
in FINANCIEEL
AMSTERDAM - Graan- en energieprijzen tot metalen schieten de lucht in na de Russische aanval op Oekraïne. In de agrarische sector en bij de voedingsindustrie komen die inkoopprijzen hard binnen. De teelt van groente en bloemen in de kas is zelfs in gevaar. „Met de huidige gasprijzen kunnen glastuinders geen nieuw gascontract tekenen”, zegt energiespecialist Alexander Formsma van Glastuinbouw Nederland.
Met te hoge prijzen kunnen kaskwekers straks geen nieuw gascontract afsluiten. ANP/HH
De gasprijs op de markt voor tuinders schoot donderdagochtend na de aanval van Rusland met 50% omhoog. Formsma: „De prijs ging van 80 cent naar 120 cent per kuub. Die 80 cent was al extreem hoog en verlieslatend voor tuinders. Daarom was de sector al in gesprek met de overheid. Die 120 cent is gewoon ondoenlijk. Als een tuinder voor die prijs een contract ondertekent, dan tekent die voor zijn eigen ondergang.”
BEKIJK OOK:
Oorlog drijft prijzen op: ’Inflatie naar 5,5%’
De olieprijs steeg na de invallen snel met 8% tot $105 per vat. Rusland levert veel gas, tarwe en olie, maar ook zo’n 43% van alle palladium, veel gebruikt in de autosector en batterijen. Kopers betalen dit jaar 40% meer. Het land levert ook veel aluminium, zo’n 14% van de wereldhandel, dat eveneens omhoog schiet in prijs.
„Al de grondstoffenprijzen stijgen zo hard nu, omdat veel bedrijven wel iets vermoedden maar de verrassingsaanval van donderdag niet hadden ingeschat”, zo verklaart marktanalist Klaas Dozeman bij handelshuis BCI. Zo’n 20 tot 30% stijging ineens, dat gebeurde in december en oktober ook al.
BEKIJK OOK:
Nederland bereidt zich met spoed voor op gascrisis: grote zorgen over energienota
Kwetsbaar Europa
„Deze inval krijgt grote gevolgen voor de markten. Nog onafhankelijk van wat Europa en de VS donderdagavond over sancties besluiten. Dit komt voorlopig niet meer goed: prijzen op de spotmarkt gaan hard omhoog, en zullen over een breed front structureel stijgen”, zegt Wouter Alblas van BCI. „De Russische aanvallen tonen hoe ongelooflijk kwetsbaar we in Europa met onze grondstoffen zijn.”
BEKIJK OOK:
Nederlandse boeren in Oekraïne vrezen exportblokkades door Poetin
Dat merken tuinders. Velen zullen een deel van hun kas of hun hele kas leeg laten staan, verwacht de Glastuinbouw Nederland. Volgens Fromsma is de situatie voor elke tuinder weer anders. Zo zijn er glastuinbouwers die een deel van hun gas op contract hebben en een deel op de vrije markt, maar er zijn er ook die alles onder contract hebben.
Dat glastuinders besluiten hun kas leeg te laten, betekent niet dat er geen sla, tomaten, komkommer of paprika in de winkel ligt. Formsma: „De voedselvoorziening is nog wel gegarandeerd, want er komt in de winter heel veel groente uit Zuid-Europa. Maar de prijs zal verder stijgen en we zagen bloemen en kasgroente met de oude gasprijzen al in prijs stijgen. Als dit conflict blijft aanhouden? Dan is het geen tuinbouwprobleem meer, maar een heel groot maatschappelijk probleem. Dan heeft de hele samenleving een gastekort.”
? BLOOMBERG
BEKIJK OOK:
Gasprijs sloopt ondernemers: ’Dit gaat helemaal verkeerd’
’Hogere prijzen’
De oorlog wordt in alle haarvaten van onze voedselvoorziening gevoeld. Ook de productiekosten van een stukje vlees, een eitje en een pak melk of stuk kaas exploderen door de impact van de Russische inval. „Als we weten dat Rusland en Oekraïne goed zijn voor 25% van de wereldmarkt voor graan, dan kun je je voorstellen dat de crisis veel hogere prijzen teweeg zullen brengen”, zegt ceo Yoram Knoop van veevoerreus ForFarmers, die afgelopen jaar al zag dat de grondstofkosten voor veevoer de pan uit rezen.
FrieslandCampina-topman Hein Schumacher kondigde woensdag tijdens de presentatie van de jaarresultaten over 2021 al aan dat het concern dit jaar verdere prijsverhogingen wil doorvoeren om snel stijgende grondstofkosten en energielasten te compenseren. Die prijsverhoging ligt minstens op het niveau van afgelopen jaar, belooft FrieslandCampina, toen het concern al een prijsstijging van 5% op zijn zuivelproducten doorvoerde. En dan moeten grondstof- en energiemarkten wel stabiliseren, want een Oekraïnecrisis zal de prijs nog verder opstuwen, waarschuwt Schumacher.
? BLOOMBERG
BEKIJK OOK:
’Graan nog veel duurder door oorlog in Oekraïne’
Voor de grote bakkerijen maakt het conflict in de Europese graanschuur de storm compleet. „De grondstof- en verpakkingenprijzen voor bakkerijen stijgen al langere tijd en het grensconflict in Oekraïne zal die prijsstijging voeden”, zegt Joost Rekker, voorzitter van de NVB, de brancheorganisatie van industriële bakkers, en financieel topman van Borgesius, de grootste broodbakker van Nederland die onder meer aan Albert Heijn levert.