China grijpt in: welvaart in het land nam toe, maar is niet eerlijk verdeeld
China wordt rijker, maar de welvaart is er erg scheef verdeeld. Daarom grijpt de Chinese overheid resoluut in. Buitenlandse investeerders hebben veelal het nakijken.
Peet Vogels 07-09-21, 11:59
Het ‘socialisme met Chinese karakteristieken’ begint wel erg kapitalistisch te worden. En dat is niet hoe Xi Jinping, de machtige man van China, het graag ziet. Integendeel, de laatste maanden ligt in China de nadruk op ‘gedeelde welvaart’. De inkomensverdeling is in China inmiddels even scheef als in de VS. De armoede is officieel uitgebannen, maar de kloof tussen rijk en arm is enorm gegroeid.
,,De huidige en de vorige generatie hebben absoluut het gevoel dat de welvaart is toegenomen’’, zegt Haico Ebbers, hoogleraar internationale economie aan de Nyenrode Business University en China-kenner. ,,Daar krijgt de overheid een pluim voor. Maar ook is de inkomensongelijkheid toegenomen, en dat leidt tot sociale onvrede. Daarom wordt nu de nadruk gelegd op het aanpakken van de ongelijkheid.’’
Geen commerciële bijles meer
En dat gaat niet zachtzinnig. Een rigoureuze stap was het verbieden van commerciële bijlessen voor scholieren. In China zijn de toelatingsexamens voor prestigieuze universiteiten erg streng. Om de kansen van hun kinderen te vergroten, zorgen ouders er massaal voor dat die bijles krijgen. ,,Die bijlessen kunnen rijke ouders zich veroorloven, arme ouders niet’’, zegt Ebbers. Rijke kinderen hebben dus meer kans op een plek op zo’n universiteit en daarmee meer kans op een goedbetaalde baan. ,,Dat houdt de ongelijkheid in stand.’’
De aanpak strekt zich ook uit tot de grote techbedrijven. De Chinese overheid pakt die de laatste tijd keihard aan. ,,Ze zijn groot, rijk en machtig. De autoriteiten vinden dat bedrijven als Tencent en Alibaba te veel naar hun eigen belang kijken en te weinig naar het maatschappelijk belang. Ze groeien hard en komen gemakkelijk aan geld. Kleine bedrijven delven het onderspit en dat leidt tot maatschappelijke tweedeling. Daartegen treedt de overheid op’’, aldus Ebbers.
Dat laatste is duidelijk. Het begon met de afgeblazen beursgang in november vorig jaar van de Ant Groep, het betaalbedrijf van internetgigant Alibaba. Met een verwachte opbrengst van 34 miljard dollar zou het de grootste beursgang ooit geworden zijn en zou die van miljardair Jack Ma, de baas en grootaandeelhouder, de rijkste man van China hebben gemaakt. Twee dagen voor de beursgang kwamen de Chinese autoriteiten met een verbod. Kort daarvoor had Ma kritiek geuit op de Chinese toezichthouders. Jack Ma verdween daarna enkele maanden uit de openbaarheid en nadat hij was teruggekeerd, bleek hij de partijlijn volledig te volgen.
Terug in hun hok
Ook andere techbedrijven zijn terug hun hok in. Ze hebben inmiddels ‘vrijwillig’ miljarden in een fonds gestopt voor maatschappelijke projecten. Maar de bemoeizucht van de overheid is daarmee nog niet voorbij. De ongezonde werkcultuur van ‘996’ - per week zes werkdagen van 9 uur ’s ochtends tot 9 uur ’s avonds - die de techbedrijven promoten, is per direct verboden.