Wat hebben AEX-bedrijven te verliezen in Rusland en Oekraïne?
Thieu Vaessen Pim Kakebeeke 17 mrt 15:51
Veertien bedrijven die in de AEX-index staan, doen zaken in Rusland en soms ook in Oekraïne. Wat staat er op het spel voor de bedrijven met de grootste belangen? Een overzicht.
Protest tegen de Russische inval in Oekraïne deze week in Londen. De demonstranten willen dat levensmiddelenconcern Unilever de zaken in Rusland staakt. Foto: Vuk Valcic/ANP
Lees ook: AEX-bedrijven halen €6,4 mrd omzet uit Rusland
Wat staat er voor deze veertien bedrijven op het spel? Opgeteld gaat het om circa €6,4 mrd aan omzet, zo blijkt uit een inventarisatie van Het Financieele Dagblad. In Rusland hebben de bedrijven samen meer dan 10.000 werknemers en in Oekraïne nog eens ruim 20.000 werknemers, vrijwel allemaal bij het staalbedrijf ArcelorMittal. Vijf van de veertien bedrijven hebben in Rusland ook eigen fabrieken of productielocaties.
Hieronder een overzicht van de belangrijkste activiteiten in Rusland en Oekraïne. Niet opgenomen zijn IMCD, Relx, Signify, UMG en Wolters Kluwer, die alleen bescheiden omzetten in beide landen boekten.
AkzoNobel
Omzet in Rusland: circa €200 mln
Dit is circa 2% van de groepsomzet
Vier fabrieken in Rusland; geen in Oekraïne
AkzoNobel heeft in Rusland vier fabrieken voor de productie van verf met circa 640 werknemers. De omzet daar bedroeg vorig jaar zo'n €200 mln, ongeveer 2% van de totale omzet van het Nederlandse concern. Een van de activiteiten: verkoop van antibacteriële verf voor ziekenhuizen.
Het verfbedrijf is al dertig jaar actief in Rusland en is na de invasie in Oekraïne zijn verf in Rusland blijven produceren en verkopen. ‘U heeft geen grote bekendmaking gezien dat we ons terugtrekken’, aldus ceo Thierry Vanlancker deze week tegen de Financial Times.
De realiteit is volgens Vanlancker niettemin duidelijk: de Russische activiteiten van AkzoNobel zullen vanzelf tot stilstand komen. ‘Omdat de grondstoffen niet meer beschikbaar zijn, ofwel omdat de belangrijkste klanten niet meer kunnen betalen’, aldus de topman van AkzoNobel.
ArcelorMittal
Omzet in Rusland en Oekraïne: ca. $2,2 mrd
Dat is 3,4% van de groepsomzet
Twee fabrieken in Oekraïne; alleen kantoren in Rusland
Van alle AEX-fondsen heeft ArcelorMittal het meeste te verliezen. Rusland is een belangrijke afnemer van het staalconcern, dat daar vorig jaar 2,1% van zijn omzet boekte. Oekraïne was goed voor 1,3% van de omzet en dus ook een belangrijke afzetmarkt.
Het staalconcern heeft nog meer te verliezen. Het bezit in Oekraïne twee fabrieken inclusief mijnen. Het complex in Kryvyi Rih is een van de grootste productielocaties voor staal in Europa en biedt werk aan 20.000 mensen. Deze fabrieken en mijnen staan voor $4,7 mrd in de boeken en waren goed voor een omzet van $4,0 mrd in 2021. Met een nettowinst van $0,9 mrd droeg dit complex bijna 6% bij aan de jaarwinst.
Kryvyi Rih ligt in het zuiden van Oekraïne, nabij gebied dat inmiddels door de Russen is bezet. ArcelorMittal legde het hele complex stil kort na de Russische invasie. Opmerkelijk genoeg stamt de oorspronkelijke fabriek al uit de jaren dertig, ten tijde van het Soviet-bewind. Het complex werd in 2005 verkocht aan ArcelorMittal, veertien jaar na de onafhankelijkheid van Oekraïne.
DSM
Omzetaandeel Rusland: minder dan 1%
Een fabriek in Rusland; joint venture is afgestoten
DSM boekte vorig jaar minder dan 1% van zijn omzet in Rusland. Het bedrijf had twee belangen in het land: een fabriek en een joint venture. Samen hadden de activiteiten 220 mensen in dienst. Het aandeel in de joint venture op het gebied van hoogwaardige plastics, met zeventig werknemers, is intussen overgedragen aan de Russische partner. DSM gaat wel door met het leveren van voedingsstoffen (micronutriënten) voor de lokale markt van voeding en veevoer. Daar werken ruim 150 mensen.
Heineken
Omzet Rusland: ca. €440 mln
Dat is circa 2% van de groepsomzet
Zeven brouwerijen in Rusland, waarvan er twee het Heineken-merk brouwen
Heineken zag Rusland lange tijd als een groeimarkt, net als zijn concurrenten Carlsberg en AB Inbev. Ook de Russische president dronk minstens één keer een glas Heineken. Dat was in gezelschap van de koning Willem-Alexander en koningin Máxima, tijdens de Olympische Winterspelen in 2014.
Het Nederlandse bierconcern nam in 2017 nog twee Russische brouwerijen over en heeft nu in totaal zeven brouwerijen in het land, waarvan er twee ook het Heineken-merk brouwen.
Na de Russische inval in Oekraïne is Heineken gestopt met de verkoop van zijn Heineken-bier. Het concern gaat vooralsnog wel door met de verkoop van bier van andere merken, waaronder Amstel en Affligem, maar accepteert geen dividenden en royalty-inkomsten meer uit zijn Russische activiteiten.