FD:
'Luchtbel nog lang niet leeg'
De financiële markten worden in het hart getroffen door de recente turbulentie op de aandelenbeurzen. Volgens analisten en strategen is het denkbaar dat de herschikking op de kredietmarkt voor een stevige correctie gaat zorgen.
Jim Rogers, de oprichter van de Rogers Raw Material Index, hebben al die spelers gezorgd voor de 'grootste luchtbel op de kredietmarkt uit de geschiedenis'. Een luchtbel die groter en groter werd, en krediet zeer goedkoop maakte. Dit strekte zich uit tot alle uithoeken zoals opkomende markten en kredietvormen zoals leveraged buy-outs door private equity-huizen.
In het weekblad Fortune zegt Rogers dat het leeglopen van van de luchtbel nog lang niet ten einde is. 'Men mag niet verwachten dat een luchtbel van deze omvang in zes maanden of een jaar verdwijnt.' Volgens Rogers is het bij een crisis van deze omvang normaal dat er eerst een aantal bedrijven en banken omvalt en hypotheekbanken met verliezen zullen draaien. Huizenbezitters krijgen bovendien te maken met hogere rentes op hun hypotheken, iets wat ze geleidelijk in hun portemonnee zullen voelen. 'Tot op heden lijken de gevolgen beperkt. Daarom is het aannemelijk dat er nog veel meer verliezen aan zitten te komen.' Pas hierna kan de markt zijn evenwicht hervinden.
Topstrateeg Albert Edwards van Dresdner Kleinwort ziet het beste bewijs voor de luchtbel in de mate waarin speculanten met goedkoop krediet in alle uithoeken van de markt aankopen konden doen. Dat geldt vooral voor hedge funds die soms tien keer meer aan beleggingen doen dan het oorspronkelijk ingelegde eigen vermogen. En voor private equity-fondsen die met enorme hoeveelheden goedkoop krediet steeds grotere overnames plegen.
Edwards verwacht dat eigenlijk iedereen die geld leent te maken gaat krijgen met hogere tarieven. De herprijzing van kredietrisico's die sinds een maand op gang is gekomen, leidt tot wat hij The Great Unwind noemt - het moeten terugdraaien van speculatieve posities. Dit geeft druk op allerlei effecten, waarop de hefboom nog weer verder moet worden teruggebracht. Deze ontrafeling is volgens Edwards nog maar net begonnen.
Edwards verbaast zich erover dat de aandelenmarkt zich tot op heden redelijk goed houdt. Naast de gedwongen verkopen van aandelen door speculanten zullen bedrijven met hogere leenkosten te maken krijgen, komt de overnamegolf die de koersen zo stimuleert voorlopig tot stilstand en zullen de bedrijfswinsten door de economische neergang gaan dalen.
Edwards voorziet een dubbel negatief effect van lagere winsten en een lagere waardering van aandelen door beleggers. 'Als in de komende recessie, die wij spoedig verwachten, de bedrijfswinsten met 35% dalen en beleggers tegelijk de koers-winstverhoudingen terugschroeven van 15,5 nu naar 12, kunnen de koersen met wel 50% dalen.'
Rogers denkt er niet veel anders over. 'Er zit een reeks van marktcorrecties aan te komen. Mogelijk zien we een paar oplevingen op momenten dat de centrale bank de rente verlaagt. Maar in feite maakt dat alles alleen maar erger.' Volgens Rogers is het voor iedereen beter als de centrale banken de rente hoog houden en de financiële markten zichzelf verschonen van de excessen uit het verleden.