Er wordt flink wat gediscussieerd over de werkzaamheid van QE (‘quantitative easing’). De stelling dat monetaire verruiming de economie niet helpt, is een onzinnige. Dat kun je namelijk niet weten. Filosoferen hoe een alternatieve wereld zonder QE eruit had gezien is leuk, maar meer iets voor sciencefictionfilms. Ik vermoed dat de lage rente wel een positief effect op de Nederlandse huizenmarkt heeft gehad. En dat is goed voor de Nederlandse economie.
Centrale banken trekken werkelijk alles uit de kast om de rente superlaag te maken en investeringen en consumptie te stimuleren. Maar een ondernemer gaat pas investeren als zijn verwachtingen voor de toekomst positief zijn. En hetzelfde geldt voor een consument en zijn consumptie. De hoogte van de rente speelt daarbij slechts een beperkte rol. De ECB kan het paard dus wel naar de bron brengen, maar het niet dwingen te drinken. Maar het paard drinkt niet en de centrale banken lijken dat niet te kunnen accepteren. Ze blijven maar doorgaan met steeds meer monetaire truken uit de doos te halen.
Hoewel, er komen de afgelopen maand meer en meer signalen dat de monetaire mogelijkheden aan hun einde lijken te komen. In Japan steeg de rente in een paar dagen tijd van -0,3% naar net onder de 0,0% , omdat de Bank of Japan opmerkte dat het ruime monetaire beleid eigenlijk niet werkte. In het Verenigd Koninkrijk zijn ze net weer begonnen met QE om de brexitschade enigszins te beperken, maar daar loopt de centrale bank al tegen het probleem aan dat niemand zijn obligaties wil verkopen. De centrale banken hebben gedaan wat ze kunnen en dat is al meer dan menig econoom ooit voor mogelijk had gehouden. We zien ook dat in bepaalde delen van de economie de extreem lage rente leidt tot tegengesteld gedrag. Consumenten gaan soms juist meer sparen door de toegenomen onzekerheid. Het is wel goed voor de waardering van aandelen, want waar moet je anders heen met je geld.
Centrale bankiers roepen in de politieke woestijn dat het nu tijd is om hervormingen door te voeren. En dat gaat natuurlijk niet gebeuren. Ten eerste omdat hervormingen veranderingen betekenen en daar zijn kiezers over het algemeen tegen en ten tweede omdat hervormingen op korte termijn een negatief effect op de economie hebben. Arbeidshervormingen zorgen voor meer baanonzekerheid en hebben dus een drukkend effect op de consumentenbestedingen. Dat het op lange termijn beter is, tja dat weten de politici wel, maar de verkiezingen naderen altijd alweer snel.
Het zou dus zo maar eens zo kunnen zijn dat we het einde van de wereldwijde QE naderen. Dat zal even wennen zijn. Ik ben benieuwd hoe de beleggingswereld er dan uit gaat zien. Heel anders; dat denk ik zeker te weten.
Stukje uit fd voor degenen die geen toegang hebben