Superbatterij kan duurzame energie in huis omzetten in warmte
Wetenschappers vinden steeds betere oplossingen voor het grootste probleem rond duurzame energie in huis. Wind- en zonne-energie bleken de laatste jaren erg moeilijk op te slaan voor momenten waarop de zon niet schijnt of het nauwelijks waait. In Nederland is nu een warmtebatterij op basis van zout ontwikkeld, waarin energie kan worden bewaard.
Stefan ten Teije 14-08-19, 11:45
De onderzoeksreactor van de TU Eindhoven en TNO. © Bart van Overbeeke
Professor Olaf Adan, leider van een team van twintig onderzoekers dat al tien jaar aan de batterij werkt, noemt het de eerste echte warmtebatterij voor in huis: compact, verliesvrij, stabiel en betaalbaar. ,,Met deze uitvinding lopen we internationaal voorop. Ik ben ervan overtuigd dat dit een van de doorbraken is waar Nederland en heel veel andere landen op zitten te wachten.”
De warmtebatterij is ontwikkeld door de Technische Universiteit Eindhoven en de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO). Ze maakt gebruik van een chemische reactie tussen zout en waterdamp. Met de ontwikkelde methode kun je per woning of huizenblok efficiënte warmteopslag mogelijk maken.
Energie-opslag is noodzakelijk als de opwekking over een aantal jaar volledig duurzaam is. Zo is er tijdelijk een groot aanbod (veel zon en wind) en tijdelijk een grote vraag (bijvoorbeeld de avondpiek). Opslag is nodig om die pieken op te vangen.
Lees ook
Met deze slimme tool zie je in één oogopslag hoe je je huis duurzaam maakt
Lees meer
Sywert van Lienden maakte zijn oude rijtjeshuis duurzaam: ‘Het is goedkoper dan je denkt’
Verwarmen en koelen
De meeste batterijen slaan elektriciteit op en geven ook weer elektriciteit af. De Eindhovense batterij houdt warmte vast en kan opgeladen worden met warmte (bijvoorbeeld restwarmte of bodemwarmte) óf via elektrische energie (van zon of wind).
Dat geeft een aantal voordelen, legt professor Adan uit. De Eindhovense batterij is tien tot vijftien keer zo goedkoop als die van vooraanstaande elektrische batterijproducenten als Tesla, LG en Samsung. Er kan in hetzelfde volume ook twee keer zoveel energie worden opgeslagen en de batterij houdt de energie beter vast. Als het uiteindelijke product de maat van een koelkast heeft, kan een gezin er twee weken warm van douchen. ,,Dat is precies de periode die we in Nederland moeten overbruggen omdat we soms een tekort aan zonne- en windenergie hebben”, aldus Adan.
Ze kan de prestaties verbeteren van een warmtepomp en als we haar verder doorontwikkelen, is het ook mogelijk dat ze woningen gaat koelen
Professor Olaf Odan, uitvinder warmtebatterij, TNO/TU Eindhoven
De batterij is dus bedoeld voor warm water en verwarmingen, niet om het licht aan en uit te doen. Ze zou wel op andere systemen kunnen worden aangesloten. Op de zonnecollectoren van het dak bijvoorbeeld, of aan het gewone stroomnet.
,,Ze kan de prestaties verbeteren van een warmtepomp en als we haar verder doorontwikkelen, is het ook mogelijk dat ze woningen gaat koelen. Zeker met het veranderende klimaat zorgt dat voor een enorme marktpotentie.”
Nog niet kiezen
Peeeks, het dochterbedrijf van energiereus Eneco dat zich onder meer bezighoudt met thuisbatterijen, kijkt met veel interesse naar de ontwikkelde warmtebatterij. Toch is het volgens Dirk-Jan Middelkoop van Peeeks nog maar de vraag of dit dé doorbraak is. ,,Er zijn ontzettend veel partijen bezig met het oplossen van het vraagstuk energie-opslag. Voor de opslag in zout zijn al verschillende producten op de markt. Volgens mij zijn we nog niet bij het moment gekomen dat we kunnen kiezen welke techniek voor het grote publiek het meest interessant is.”
Ook Wim Haije, onderzoeker bij de Technische Universiteit Delft en gespecialiseerd in warmteopslag, is voorzichtig positief. ,,Ik heb vijftien jaar geleden al eens onderzoek gedaan naar dit principe. Het lukte ons toen niet om het juiste zout te vinden, maar de belangrijkste reden dat we zijn gestopt met zoeken is omdat niemand interesse had in het concept omdat het te duur was. We konden toch gewoon gas gebruiken voor de verwarming? Je ziet dat die opinie is gekanteld en daardoor zou het nu wél kans kunnen maken.”
Er is in Nederland nu nog maar een groep van zo’n vierhonderd huishoudens die een elektrische batterij in huis heeft om stroom in op te slaan
Dirk-Jan Middelkoop, Peeeks
© foto: Bart van Overbeeke
Dat de thuisbatterij nog geen bekend fenomeen is, heeft met Nederlandse regels te maken, weet Dirk-Jan Middelkoop van Peeeks. ,,Er is in Nederland nu nog maar een groep van zo’n vierhonderd huishoudens die een elektrische batterij in huis heeft om stroom in op te slaan. Dat heeft met onze salderingsregeling te maken. Die is uniek in Europa. Wie in Nederland te veel energie produceert, bijvoorbeeld met zonnepanelen, levert die hoeveelheid terug aan het net. Het net is dus de batterij, zou je kunnen zeggen. Daar krijg je geld voor, nog tot 2023, en dan wordt het geleidelijk afgebouwd. Het zelf opslaan van stroom is daardoor nog niet aantrekkelijk. In andere landen komt het veel vaker voor.”