Emotie vs Ratio
Beleggen is een constant gevecht tussen emotie en ratio. Van het menselijk brein weten we dat we de linker hersenhelft gebruiken voor analytische- en rekenprocessen. Bij beleggen erg belangrijk.
In de rechterhelft vinden de creatieve processen plaats. Nu is het zo dat bij ieder mens een van de helften meer ontwikkeld is. Dit onderscheidt zich in berekenende, planmatige personen en fantasierijke gevoelige personen. Maar wat het meest interessant is zijn de prefrontale cortexen aan de voorkant. De een regelt de cognitieve verwerking en de andere de emotionele verwerking.
Stel je wilt een aandeel kopen van een bedrijf. Maar omdat je niet in de toekomst kan kijken en niet alles van dat bedrijf weet; blijft het dus een gok. Gevoel en verstand zijn dan constant met elkaar in gevecht.
Aankopen op basis van gevoel
Veel beleggers kopen hun aandelen voornamelijk op basis van gevoel. En zo weten een heleboel beleggers niet wat ze moeten doen op het moment dat ze geld verliezen. In geval van verlies beginnen emoties een grote rol te spelen. Beleggers zijn over het algemeen slechte verliezers. Ze houden slecht renderende aandelen in hun portefeuille en hopen, tegen beter weten in, dat de boel weer recht trekt.
Paniek = verliezen
En zo hebben dus veel beleggers geld verloren in de afgelopen jaren. Denk maar eens terug aan eind jaren negentig. Iedereen in Nederland was aan het beleggen. Internet was booming. Wie niet mee deed, miste de boot en was een dief van zijn eigen portemonnee, zo werd er gezegd. Massaal werden er aandelen gekocht. Zo stond de belangrijkste Nederlandse beursgraadmeter, de AEX-index in 2000 (in euro’s gemeten) boven 700 punten . Maar aan alle pret komt een einde. Zo ook op de beurs: de koersen begonnen te dalen. En beleggers raakten in paniek.
En paniek is een slechte raadgever. Beleggers kwamen met enorme verliezen te zitten, in plaats van wat logisch zou zijn de aandelen te verkopen, bleven ze maar hopen dat het goed kwam, de verliezen werden almaar groter en beleggers hielden er slapeloze nachten aan over. Een emotionele reactie dus. Eigenlijk een strijd tussen die linker en die rechter hersenhelft.
Behavioral finance
Het is zo dat gedrag binnen de economische wetenschap een steeds belangrijkere rol speelt. De behavioral finance is er namelijk van overtuigd dat we namelijk helemaal niet rationeel handelen, maar juist emotioneel. Neem bijvoorbeeld de keuze: liever 80% kans op €1000 verlies of 100% kans op €700 verlies? Dan kiezen de meeste mensen voor 80% kans op €1000 verlies natuurlijk. Dan heb je nog 20% kans op minder verlies of zelfs winst.
Maar toch is dat rationeel gezien de verkeerde keuze. Het kan ook zijn dat in die 20% een nog hoger verlies schuilt. 700 euro is een lager bedrag en je weet zeker dat je verlies nooit hoger zal oplopen.
Angst is een slechte raadgever
Terug naar die koersval van 2000, de dotcom-crash. Ineens wilde niemand meer beleggen, want het was levensgevaarlijk. Beleggers waren geschrokken van de koersdalingen en bang om geld te verliezen. Maar met zulke lage koersniveaus is de kans op een stijging veel groter dan op een verdere daling. En nu staat de AEX-index weer op een hoog niveau en beginnen mensen weer interesse krijgen in beleggen. En diezelfde mensen zouden al flink hebben verdiend als ze rationeel hadden gedacht.
Beleggingsstrategie
Daarom is het als belegger belangrijk om emoties zo veel mogelijk onder controle te hebben. De kenmerken van een succesvol belegger zijn dan ook dat hij rationeel denkt, berekenend is, zich richt op het risico in plaats van de winst, dat hij zijn verlies neemt om een groter verlies te voorkomen en vooral dat hij een eigen beleggingsstrategie heeft. Alleen dan heeft hij kans van slagen.