Johan Van Overtveldt is hoofdredacteur van Trends
Het Stabiliteitsfonds dreigt het Instabiliteitsfonds te worden
Terwijl het gedoe rond de regeringsvorming weer even alle aandacht opeist in België, blijft de crisis in en rond de euro op de achtergrond acuut aanwezig. Portugal kon enkel maar geld ontlenen tegen een hallucinant hoge rente en Ierland krijgt een vergiftigd geschenk van de Europese vrienden.
Het Stabiliteitsfonds werd in het leven geroepen om noodlijdende eurolidstaten financieel bij te staan. Europa draagt daar 500 miljard aan bij, het IMF heeft nog eens 250 miljard euro toegezegd. Concreet komt het er echter op neer dat dit fonds met de garantie van de betrokken autoriteiten op de markten geld ophaalt.
Zo mobiliseerde het Stabiliteitsfonds recent 5 miljard euro via een obligatie-uitgifte op vijf jaar. Tegen 2,59 procent kon het fonds zonder problemen dit bedrag bijeen halen. Dat is afgerond 0,75 procentpunt meer dan wat topdebiteur Duitsland voor zo’n uitgifte zou moeten betalen. Het is de bedoeling deze 5 miljard door te schuiven naar Ierland in het kader van de 85 miljard euro hulp voor dat land.
Ierland zal voor deze lening een vaste rente van 5,51 procent moeten betalen. Het Stabiliteitsfonds rekent dus een marge van 2,92 procent aan, ruim het dubbele van de basisrentevoet in de markten. Als Ierland zelf zou moeten lenen _ gesteld dat het land überhaupt nog een stuiver bij elkaar gereven krijgt _ zou het zeker en vast tegen een nog eel grotere marge aankijken. Het neemt niet weg dat de logica van deze beslissing van het Stabilisatiefonds ver te zoeken is.
Ierland sloot 2010 af met een begrotingstekort van ruim 30 procent van het bbp, vooral als gevolg van massale interventies om de Ierse banken boven water te houden. Een val van de Ierse banken zou een ramp zijn voor, onder meer, Duitse en bepaalde Belgische banken. Ondanks doorgedreven saneringsinspanningen blijft het land ook de komende jaren met grote deficits zitten. Naarmate de intrestlast op de schulden hoger ligt, nemen die deficits verder toe. Dit leidt ofwel tot nieuwe spanningen voor heel het eurogebied ofwel tot verhoogde saneringsverplichtingen voor Ierland.
Houdt het Stabiliteitsfonds de logica van de hoge marges aan, dan komt ook Griekenland in deze situatie, net zoals andere landen die om hulp komen vragen. Het heeft geen zin zondaars te belonen, maar het heeft vandaag nog minder zin om die zondaars extra veel boetedoening op te leggen. De maatschappelijke spanning veroorzaakt door de intense saneringsinspanningen zou wel eens kunnen ontploffen. Het Stabiliteitsfonds dreigt het Instabiliteitsfonds te worden.