Onderzoek ING
Scheepvaart komt in zwaar weer: ’Schippers zien recessie naderen’
Gert van Harskamp
Aangepast: 1 uur geleden3 uur geledenin Financieel
Amsterdam - Schippers hebben het moeilijk. Scheepvaartbedrijven in zowel de binnenvaart als de zeevaart zien na historisch goede jaren hun omzetten instorten, blijkt uit sectoronderzoek van ING Research. „Er is geen aanbod van vracht en, vergeet niet, wij zijn de graadmeter van de economie.”
Lage vervoerstarieven, dalende vrachtvolumes en kelderende omzetten. De scheepvaart zit volgens economisch sectoronderzoek van ING dit jaar in uitermate onrustig vaarwater en de sector kan dat beeld alleen maar bevestigen. Geconfronteerd met de bevindingen van de economen van de bank, hoeft Sunniva Fluitsma, die zelf binnenvaartschipper en lid van de Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) is, alleen maar een appje te laten zien. ’Slakken van IJmuiden naar de Moerdijk en Amsterdam voor dumptarieven. Er liggen er nu dagelijks twee, drie of meer in IJmuiden te wachten’, luidt het appje.
„Dit soort berichten krijg ik dagelijks van schippers", zegt Fluitsma. „Die liggen in de havens stil te wachten op vracht, want er is gewoon geen aanbod. En de tarieven zijn vreselijk laag. Ik heb al een economische recessie voorspeld. Wij zijn de graadmeter van de economie, hè. Aan de hand van hoe het bij ons gaat, kun je de economie voorspellen.”
Zowel de Nederlandse binnenvaart als de zeevaart doet dit jaar een grote stap terug. Nadat hun omzetten in 2021 en 2022 door hoge tarieven een historische piek bereikten, zakken die nu weg.
Consumenten
De Nederlandse scheepvaart ziet een cocktail van nadelige ontwikkelingen op zich afkomen, die een negatieve impact hebben op de sector, aldus ING. De internationale handel staat door hoge rente en een moeilijke fase die de industrie doormaakt onder druk. Daarnaast belemmeren geopolitieke spanningen en protectionisme de handel. „Daar komt bij dat consumenten in de nasleep van de coronapandemie weer meer aan diensten hebben uitgeven en minder aan goederen", vult transporteconoom en -onderzoeker Rico Luman van ING aan.
Al met al betekent het dat de overslag in de drie grote West-Europese havens dit jaar stevig wegzakt. Er is niet alleen minder overslag van zeeschip naar zeeschip, ook het vervoer naar het achterland loopt grote averij op. Luman: „Met name in Duitsland zien we de economie haperen en dat raakt direct onze binnenvaart.”
In totaal verwacht het economisch bureau van ING dat het vrachtvolume voor de Nederlandse scheepvaart dit jaar met 5% afneemt. De containervaart en droge bulk als erts en kolen vallen het hardst terug.
Familiebedrijven
„Nu heeft de scheepvaart een paar goede jaren achter de rug met zeer hoge tarieven, waardoor de meeste bedrijven nu nog voldoende vet op de botten hebben", zegt sectoreconoom Luman. „En wij verwachten voor 2024 een licht herstel van het volume, met een groei van 1,5%. Daarnaast zijn er de afgelopen jaren niet veel schepen bijgekomen. Daardoor is er geen overcapaciteit, zoals in 2009. Maar de binnenvaart bestaat voor een groot deel uit kleine familiebedrijven en die zijn kwetsbaarder.”
Zo ziet ING voor deze bedrijven laag water door droge zomers als structureel risico. In 2018 en 2022 had de binnenvaart daarmee te maken. Luman: „Dan stijgen de tarieven fors, omdat er minder vracht op een schip kan en de vrachtcapaciteit dus afneemt. Voor de korte termijn goed, voor de lange termijn niet. Dan zoeken verladers alternatieven, zoals vervoer over de weg. Dat is juist wat we niet willen, want vervoer van grote hoeveelheden blijft over het water het meest efficiënt.”