Hoe Kamala Harris in het Witte Huis terechtkwam, volgens zichzelf en haar biograaf
De autobiografie van vicepresident Kamala Harris laat zich lezen als een aanklacht tegen de misstanden die zij om zich heen ziet. Haar biograaf Dan Morain schetst een rijker geschakeerd beeld in Kamala’s pad.
Bert Lanting5 maart 2021, 10:34 uit de VK
‘Kunt u ook maar enige wet bedenken die de overheid het gezag geeft besluiten te nemen over het lichaam van de vrouw?’ Met die vraag overviel Kamala Harris Trumps omstreden kandidaat Brett Kavanaugh tijdens de hoorzitting in de Amerikaanse Senaat in 2018 over zijn benoeming in het Hooggerechtshof. ‘Ik… eh… eh, op dit moment kan ik me die niet voor de geest halen’, antwoordde Kavanaugh, een verklaard tegenstander van abortus.
Harris zat nog maar ruim een jaar in de Senaat, maar haar vlijmscherpe ondervraging van Kavanaugh werd een sensatie. Hier zat iemand die misschien in staat was ook Trump op maat te snijden. Het werd de brandstof voor haar campagne als presidentskandidaat. Uiteindelijk leed haar poging het Witte Huis te veroveren schipbreuk, maar haar levensverhaal duidt erop dat ze ook als vicepresident onder president Biden niet in de schaduw zal blijven staan.
In haar autobiografie The Truths We Hold beschrijft Harris hoe ze als dochter van een Indiaas-Jamaicaans immigrantenkoppel al van jongs af aan kennismaakte met de tweedeling in de Amerikaanse maatschappij tussen zwart en wit, arm en rijk. Maar ze werd ook al jong ondergedompeld in de protestbeweging waarvan haar ouders deel uitmaakten. Die traditie zette ze voort op de overwegend zwarte Howard University in Washington D.C., waar ze rechten studeerde. ‘We dansten op vrijdag, we protesteerden op zaterdag.’
Haar vrienden keken vreemd op toen ze na terugkeer in haar thuisstaat Californië bij de ‘vijand’ ging werken: als assistent-aanklager bij het Openbaar Ministerie. Een simplificatie, volgens Harris: ‘Je kunt willen dat de politie de misdaad in jouw buurt een halt toeroept én je kunt willen dat ze ophouden met etnisch profileren.’ Toch was het een verwijt dat haar tot aan haar campagne voor het Witte Huis zou achtervolgen. Haar werd verweten dat ze met haar strenge optreden als openbaar aanklager in San Francisco en haar harde optreden tegen de drugshandel in zwarte wijken had bijgedragen aan het onevenredig grote aantal zwarte Amerikanen in de gevangenissen.
Hard optreden
Inderdaad viel er iets af te dingen op haar beleid, zoals haar campagne om spijbelen tegen te gaan door de (in de praktijk vooral zwarte) ouders een boete of zelfs celstraf op te leggen, schrijft Dan Morain in zijn biografie van Harris, Kamala’s pad. Maar al trad ze soms hard op, ze aarzelde ook niet haar nek uit te steken met de belofte dat ze nooit de doodstraf zou eisen.
Dat zou haar de kop kosten, voorspelden velen toen ze zich kandidaat stelde als procureur-generaal van Californië. Maar Harris versloeg haar rivalen en maakte zich tijdens de hypotheekcrisis populair door de banken aan te pakken, toen talloze mensen uit hun huis werden gezet omdat ze de hypotheek niet meer konden betalen. Samen met Bidens zoon Beau, destijds procureur-generaal in Delaware, wees ze een miljardenschikking met de banken af. Ze belde zelf met Jamie Dimon, de hoogste baas van JPMorgan Chase – een gesprek dat uitliep op een schreeuwpartij. Maar het resultaat was dat Harris er 20 miljard dollar uit sleepte voor de getroffen huiseigenaren, in plaats van 4 miljard.
Harris’ autobiografie, die uitkwam toen ze zich begin 2019 in de race om het Witte Huis wierp, laat zich vooral lezen als een politiek pamflet, een aanklacht tegen de misstanden die ze om zich heen ziet: het racisme, de oneerlijke welvaartsverdeling, het gebrekkige gezondheidsstelsel in de VS waardoor arme mensen veel moeilijker toegang hebben tot medische zorg. ‘Zwarte baby’s hebben een twee keer zo grote kans in hun eerste levensjaar te sterven als witte baby’s, een schokkend verschil, dat groter is dan in 1850, toen de slavernij nog legaal was’, constateert Harris bijvoorbeeld. Wie belangstelling heeft voor haar beleidsprogramma komt in The Truths We Hold wel aan zijn trekken: Harris spreekt met kennis en gaat gedegen te werk in haar pleidooi voor een rechtvaardiger maatschappij.
Geschakeerd beeld
Kamala’s pad van Dan Morain, die een lange ervaring heeft als politiek verslaggever in Californië, geeft een geschakeerder beeld van Harris. Net als andere politici hield ze zich bij controversiële onderwerpen soms zorgvuldig op de vlakte, als het niet strikt noodzakelijk was haar mond open te trekken. En op beslissende momenten kan ze snoeihard zijn. Zo lanceerde ze tijdens een verkiezingsdebat onverwacht een aanval op Biden, omdat hij er ooit tegen was om kinderen uit achterstandswijken per bus naar witte scholen te vervoeren, ter bevordering van integratie. ‘Ik was zo’n meisje’, hield ze Biden voor. Die was uit het veld geslagen. Hij had Harris geholpen bij haar campagne voor de Senaat, en was Harris niet bevriend met zijn inmiddels overleden zoon Beau?
Uiteindelijk stapte Biden eroverheen en vroeg hij haar toch als running mate. Daarbij speelde het oordeel van zijn overleden zoon over Harris een belangrijke rol. Maar volgens Morain waren er ook praktische motieven: Harris was gepokt en gemazeld door de harde politieke strijd in Californië én ze sprak het zwarte deel van het electoraat meer aan.