Hoe kan dat met zoveel vacatures?
Bijna half miljoen mensen zitten uitzichtloos op de bank
author avatar
Door MARTIN VISSER
06 nov. 2021
in FINANCIEEL
Ondernemers schreeuwen om personeel. Maar ondertussen schrijft de Nederlandse samenleving honderdduizenden mensen af die langdurig in de bijstand zitten. „Bijna een half miljoen mensen zitten al jarenlang, dag in dag uit, uitzichtloos op de bank.” Wie langer dan een jaar in de bijstand zit, maakt nauwelijks kans op een nieuwe baan: dat geldt voor 8 op de 10 bijstandsontvangers. (Deel 1 van de serie ’Langs de zijlijn’)
EIGEN FOTO
’Ik denk dat het aantal mensen in de bijstand de komende tijd niet enorm zal afnemen, met het huidige rijksbeleid maximaal met enkele tienduizenden”, stelt Peter Heijkoop, CDA-wethouder in Dordrecht. „Ik zie het in bijna geen enkele gemeente hard teruglopen, ondanks dat de arbeidsmarkt heel gespannen is.” Het is geen vrolijke conclusie, bevestigt Heijkoop, die in het bestuur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de bijstand in zijn portefeuille heeft: „Inderdaad, het is een treurig beeld. In het huidige gesternte hoef je echt niet te verwachten dat de bijstand hard omlaag gaat, ook niet bij deze economie en bij deze arbeidsmarkt.”
Hoge nood
Wat zijn de cijfers? Werkgevers schreeuwen om personeel: er zijn inmiddels maar liefst 327.000 vacatures. De nood is het allerhoogst in de horeca, de ict en de bouw, maar ook ondernemers in tal van andere sectoren komen handen tekort. Ondertussen ontvangen 430.210 mensen een bijstandsuitkering van hun gemeente. Voor een alleenstaande is dat ongeveer duizend euro in de maand, voor samenwonenden circa 1500 euro.
Hoe kan het dat er én zoveel vacatures zijn én er honderdduizenden mensen in de bijstand zitten? Is dit niet de tijd om mensen die langdurig langs de zijlijn staan aan een baan te helpen? De praktijk blijkt weerbarstig. Twee grote problemen spelen een rol zeggen experts: veel mensen in de bijstand hebben veel meer sores dan alleen werkloosheid én gemeenten zetten hun geld het liefst in voor de kansrijkste groep. De facto schrijven we een paar honderdduizend mensen af.
De kansen op werk zijn niet groot voor veel mensen in de bijstand, stelt Monique Kremer, hoogleraar Actief Burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam. „Je hebt in Nederland al heel snel een afstand tot de arbeidsmarkt. Als je een jaar niet gewerkt hebt, is dat voor werkgevers een signaal dat er iets met je is.”
BEKIJK OOK:
’Honderdduizenden met arbeidsbeperking staan onnodig aan de kant’
Dat geldt voor een heel groot deel van de bijstandspopulatie: 82 procent ontvangt al langer dan een jaar bijstand, 44 procent zelfs langer dan vijf jaar. „Wie langer dan een jaar bijstand krijgt, heeft een heel groot risico op langdurige afhankelijkheid”, zegt Paul van der Aa, lector Inclusieve Arbeid aan de Hogeschool Rotterdam. „Sommige mensen hebben na hun baanverlies eerst nog WW gekregen. Wie drie jaar in de bijstand zit, is misschien al vijf jaar werkloos.”
Nog nooit gewerkt
Vooral in de grote steden zitten nog relatief veel mensen in de bijstand. Bijna 6 procent van de Rotterdammers zit in de bijstand, 4,9 procent van de inwoners van Heerlen en van Arnhem. Dan volgen Amsterdam, Leeuwarden, Groningen, Den Haag en Enschede (4,3 tot 4,7 procent). Landelijk is het percentage bijstandsgerechtigden 2,4. Sinds eind 2017 nam het aantal bijstandsgerechtigden iets af, de coronacrisis zorgde ervoor dat er weer meer mensen in deze uitkering terechtkwamen.
BEKIJK OOK:
Kaartenbakken uitzenders raken leeg: ’Stel minder grenzen migranten’