'Greenwashing bedrijven dreigt door lage prijs CO2-compensatie'
16:05
Bij Shell kunnen klanten aan de pomp iets extra's betalen om 'CO2-neutraal' te rijden.
Bij Shell kunnen klanten aan de pomp iets extra's betalen om 'CO2-neutraal' te rijden. Foto: Rob Engelaar/ ANP
De prijs die bedrijven betalen voor het compenseren van een ton CO2-uitstoot is onhoudbaar laag en moet de komende jaren fors omhoog. Gebeurt dat niet dan dreigen bedrijven zich groener voor te doen dan ze in werkelijkheid zijn door heel goedkoop hun imago op te poetsen.
Dat zeggen onderzoekers van Trove Research en de Universiteit van Londen die onderzoek hebben gedaan naar het compenseren van CO2-uitstoot in een recent gepubliceerd rapport.
‘Als prijzen zo laag blijven als nu, lopen bedrijven die CO2-credits gebruiken om klimaatneutraal te worden het risico te worden beschuldigd van greenwashing’, aldus de onderzoekers. Echte CO2-reductie kost immers veel meer dan wat bedrijven nu betalen voor het compenseren van hun uitstoot.
Steeds meer bedrijven willen hun CO2-uitstoot reduceren of klimaatneutraal worden. Dat doen ze door de eigen uitstoot te verminderen, maar ook door hun moeilijk te verlagen CO2-emissies te compenseren met CO2-rechten voor duurzame projecten in ontwikkelingslanden. Door bomen te planten, of te beschermen, wordt er CO2 uit de atmosfeer gehaald. Die vermeden uitstoot kan worden gebruikt om eigen uitstoot, of die bij klanten, bijvoorbeeld bij het tanken, te compenseren. Dat is geen overheidsverplichting, maar een vrijwillig ingevoerde maatregel van de bedrijven zelf.
Overschot aan rechten
Gemiddeld schommelen prijzen voor het compenseren van een ton CO2-uitstoot tussen de $3 en $5. Investeringen in het daadwerkelijk terugdringen van de uitstoot van bedrijven kost vaak minimaal het twintigvoudige. De prijs voor compensatie is zo laag, omdat er op de markt een groot overaanbod is van oude CO2-credits.
Dat overschot is ontstaan doordat enkele grote landen, waaronder de Verenigde Staten, het Kyoto- uit 1997 niet hebben geratificeerd, waardoor de verwachte vraagtoename naar CO2-compensatierechten, voortvloeiend uit de afspraken in Kyoto, veel minder groot was dan verwacht. Zonder het overaanbod zouden de prijzen nu drie tot 5 keer zo hoog liggen, aldus de onderzoekers.
Ambitieuze reductieplannen
Ze verwachten wel dat als gevolg van de sterk toenemende vraag van bedrijven naar compensatierechten het overschot aan rechten de komende jaren uiteindelijk zal moeten verdwijnen, waardoor de prijzen in de komende tien jaar sterk zullen stijgen: tot wel vijf tot tien keer zo hoog in 2030 als nu. Prijzen van boven de $100 per ton achten de onderzoekers zelfs ook mogelijk, als overheden hun klimaatbeleid aanscherpen.
‘Maar als prijzen voor CO2-compensatie ver beneden de verwachte prijzen blijven, kunnen bedrijven kritiek verwachten over ‘greenwashing’, omdat ze dan goede sier maken met emissiereducties, die sowieso al hadden plaatsgevonden’, aldus de onderzoekers.
Onafhankelijk toezicht nodig
‘Iedereen wil een CO2-credit systeem dat betrouwbaar is en ook echt CO2 uit de atmosfeer haalt. Wat dit rapport laat zien is dat het aanzienlijk veel meer kost dan wat bedrijven nu betalen', aldus Mark Maslin van de Universiteit van Londen in het rapport. De onderzoekers stellen dat het pas bij een veel hogere prijs voor zo'n credit economisch aantrekkelijk wordt voor grondeigenaren om te stoppen met landbouw en hun grond te gebruiken voor bijvoorbeeld bosaanplant.
Volgens collega-professor Simon Lewis is de huidige markt voor compensatierechten het ‘wilde westen’. Er is volgens hem meer onafhankelijk toezicht nodig.
‘De huidige markt voor compensatierechten is het 'wilde westen'’
Simon Lewis, University College London
In 2020 werd wereldwijd voor bijna $400 mln aan zogenoemde vrijwillige CO2-rechten gekocht. Trove Research verwacht dat die markt het komende decennium tenminste gaat vertwintigvoudigen naar $10 mrd tot $25 mrd per jaar. Grote bedrijven als Shell, Google en Walt Disney gebruiken die rechten al en hebben plannen om er fors meer in te investeren.
Bosprojecten
Ook kondigde Shell eerder dit jaar aan de komende jaren honderden miljoenen dollars te willen investeren in bosprojecten in landen als Ghana, Indonesië en Peru. De rechten - of credits - die dat oplevert, wil Shell gebruiken om uitstoot bij zichzelf en klanten te compenseren. Shell maakt naar eigen zeggen geen gebruik van ‘oude’ credits, maar alleen van geverifieerde kwaliteitscredits.
Ondanks de toenemende belangstelling van bedrijven voor CO2-compensatie, blijft de vrijwillige markt voor compensatie van uitstoot relatief klein. Zelfs als de prijs naar $100 per ton gaat, zijn alle reducties van compensatieprojecten ‘slechts’ 4% van de totale wereldwijde emissies per jaar.