Terecht:
ABP doet helft bedrijven van de hand na aanscherpen beleggingsstrategie
Pensioenfonds ABP neemt zijn beleggingsbeleid op de schop en verbindt voortaan consequenties aan de klimaatambities en -prestaties van bedrijven. Het verwacht in de nabije toekomst uit circa 50% van de bedrijven te stappen waar het nu nog een belang in heeft. ABP bezit een mix aan beleggingen, zoals bedrijfsobligaties, aandelen in 5000 bedrijven en ook private equity. Het is, met een vermogen van €461 mrd, het grootste pensioenfonds van Nederland.
'Iedereen heeft heel lang naar elkaar gewezen: overheid, consumenten, bedrijven, pensioenfondsen', zegt Dominique Dijkhuis, sinds 2022 uitvoerend bestuurder beleggingen, in het nieuwe klimaatneutrale kantoor van ABP nabij station Amsterdam-Sloterdijk. 'Wij zetten nu een stap naar voren.'
ABP baarde vorig jaar wereldwijd opzien door zijn besluit uit Shell te stappen. Het fonds geloofde niet langer in gesprekken over de energietransitie bij het olieconcern. Ook koos het ervoor zijn belangen in andere fossiele energieproducenten te verkopen.
Dat was geen bevlieging, maar de voorbode van een aangescherpt beleid dat voorkomt uit een nieuwe beleggingsvisie. ABP wil een goed pensioen voor huidige en toekomstige generaties in een leefbare wereld. Voor die laatste woorden is een duurzame economie nodig en dat betekent dat ABP anders naar zijn beleggingen gaat kijken.
'We kunnen niet alleen maar terugkijken om te zien hoe de beleggingen het gaan doen,' zegt Dijkhuis. 'We moeten heel duidelijk kijken welke bedrijven in de nieuwe visie passen en dus bijdragen aan een waardevast pensioen. Bedrijven die niet mee kunnen en willen in de transitie, zijn te risicovol voor ons. We zullen in minder bedrijven beleggen, en daar een groter belang in nemen.'
'Geschrokken'
Bedrijven en sectoren waarvan het verdienmodel onlosmakelijk verbonden is met klimaatschade, passen niet meer in de portefeuille. Namen kan Dijkhuis nog niet geven, en ze kan ook niets zeggen over een specifiek tijdpad, omdat de markt op deze informatie kan voorsorteren.
'Wat ik wel kan zeggen, is dat ik geschrokken ben', zegt de bestuurder. 'Als wij de lat volgens de nieuwe criteria hanteren, blijft er weinig over om in te beleggen. Maar we hebben ook echt heel veel namen in portefeuille. Waarom, vroeg ik mij af. Met grotere belangen in minder bedrijven zijn we effectiever.'
ABP gaat de komende jaren in gesprek met de bedrijven die een eerste testronde passeren. 'We stellen duidelijke doelstellingen op waar zij aan moeten voldoen. We gaan monitoren en duidelijke tijdslijnen opstellen. Onze criteria worden in de tijd steeds scherper. We willen dat bedrijven zich vastleggen op het doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn, maar vragen ook naar hun tussentijdse plannen.'
De lat komt de komende tijd steeds hoger te liggen. 'We denken er nu aan om steeds twee à drie jaar te nemen waarin een bedrijf naar onze volgende set duurzaamheidscriteria gaat. Maar dat is nog in ontwikkeling.' Ook de financiële sector kan rekenen op een bezoekje van ABP-bestuurders. 'Zij geven leningen uit en kunnen daar direct convenanten aan verbinden, zoals vragen om niet langer in fossiel te investeren.'
Zelf ontwikkelen
Het nieuwe beleggingsbeleid betekent ook dat ABP gaat stoppen met beleggen in bepaalde infrastructurele projecten. Denk aan een pijpleiding die wordt gebouwd om vloeibaar gas te transporteren. Het fonds wil zelf investeren in nog te bouwen windparken op zee. 'We gaan niet alleen maar beleggen, maar ook zelf ontwikkelen, om bij te dragen aan de energietransitie.'
Via het speciaal voor ABP opgezette Energietransitiefonds van pensioenuitvoerder APG wordt belegd in start-ups voor innovatieve oplossingen, zoals warmtenetten. In 2030 mikt ABP op €30 mrd aan beleggingen in de klimaattransitie.
Ook APG-fondsmanagers ontkomen niet aan de verandering. Traditioneel worden deze beleggers extra beloond voor het verslaan van bijvoorbeeld de MSCI World Index. 'Ze worden nu ook al beloond op duurzaamheidscriteria', stelt Dijkhuis. 'Maar het verslaan van een index is eigenlijk een kortetermijnstrategie en wij zijn een langetermijnbelegger. Door te kijken in welke bedrijven we wel en niet willen zitten bepalen we samen met APG een duurzaam universum. Dat wordt de basis en we gaan dan niet sturen op het verslaan van een benchmark.'
Daarnaast vroeg het pensioenfonds aan APG om al zijn beleggingen los te knippen van die van de andere klanten van de uitvoerder, die bijvoorbeeld ook bpfBouw, het pensioenfonds voor de bouwnijverheid, bedient. APG belegde een deel van het pensioengeld in een soort gezamenlijke beleggingsfondsen. 'We willen ons eigen beleid kunnen voeren en ons niet meer laten belemmeren door de andere klanten van APG.'
'Too little, too late'
Het besluit van ABP om uit de fossiele sector te stappen leidde tot veel onbegrip. Symboolpolitiek, zeiden critici. En onverstandig om de communicatie met deze energiegigant te stoppen, nog los van het rendement. Dijkhuis heeft geen spijt. 'We hoeven niet in alle bedrijven te beleggen. Als je naar de winkel gaat, koop je ook niet alles wat er beschikbaar is. Focus dus niet op alle bedrijven, want dat heeft geen zin. Natuurlijk hebben we wel dingen bereikt, ook in de fossiele sector. Maar te weinig om daar ons geld en onze researchcapaciteit aan te besteden. We hebben geleerd dat je moet inzetten daar waar je wel impact kunt hebben: bij bedrijfsmodellen die kunnen en willen veranderen. Ga daar mee in gesprek.'
Maar Shell heeft wel de mensen, het geld en de kennis om de energietransitie mee mogelijk te maken. En het bedrijf heeft recent de aanbesteding voor een windpark in de Noordzee gewonnen. 'Too little, too late', reageert Dijkhuis, die verwijst naar recente klimaatrapporten van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties.
'We hebben lang met Shell gepraat en we zien wel dat het binnen de fossiele sector misschien nog wel één van de betere bedrijven is. Je kunt ook voor een strategie best in class kiezen. Dat doen wij niet. Als bedrijfsmodellen inherent schadelijk zijn voor het klimaat, belegt ABP er niet in. Bij Shell zien we onvoldoende voortgang richting de energietransitie. Dan kun je jaren met ze praten, maar het heeft geen effect. We besteden onze tijd en energie liever aan bedrijven die wel willen. En ik ga niet voor de korte termijn beleggen omdat fossiel het nu goed doet.'