deel 2
Expats
Het technologiebedrijf kon in de eerste maanden van de coronacrisis een beroep doen op overheidssteun, de omzetdaling was daar groot genoeg voor. De raad van bestuur besloot dat niet te doen. “Dat leek ons niet correct. We beschouwen deze crisis als ondernemersrisico en dat willen we niet afwentelen op de belastingbetaler.” Waarmee Goddijn niet wil zeggen dat andere bedrijven ook geen gebruik hadden moeten maken van de regelingen. “Kappers en cafés moesten van de ene op de andere dag dicht, dus dan is het logisch dat zij bij de overheid aankloppen. Voor een beursgenoteerd technologiebedrijf ligt dat toch anders.”
TomTom is een Amsterdams bedrijf, met een Amsterdamse bestuursvoorzitter, dat is opgericht door voormalige studenten van de Universiteit van Amsterdam. Goddijn ziet om zich heen hoe de coronacrisis de stad treft. De hoofdstedelijke economie is vorig kwartaal 12 tot 14 procent gekrompen, de werkloosheid stijgt snel en de bevolking krimpt. Dat laatste komt vooral doordat expats niet meer naar Amsterdam komen. Immigratie was de afgelopen jaren de belangrijkste motor achter de groei van de bevolking. Ook TomTom telt veel buitenlandse kenniswerkers en het bedrijf is op zoek naar nieuwe expats. “Wij werven alweer nieuwe mensen. Het talent dat wij zoeken, komt overal en nergens vandaan.”
Is de stad in deze tijd nog wel aantrekkelijk? Amsterdam is een belangrijke virushaard en in coronatijd vertrekken meer bewoners naar andere, rustiger plekken in het land. “Ik denk dat Amsterdam nog altijd veel te bieden heeft,” zegt Goddijn. “Deze stad is en blijft een aantrekkelijke plek. Natuurlijk, we kunnen minder vaak uit eten, maar dat komt allemaal wel weer terug, net als het kosmopolitische karakter van Amsterdam.” Goddijn beschouwt de coronacrisis wel als een goed moment om Amsterdam te herijken: wat is de functie van de stad? “Corona heeft laten zien hoe mooi Amsterdam is zonder al die drukte. Want dat liep wel uit de hand. De Wallen, de Oude Kerk: de binnenstad is een prachtig deel van Amsterdam, maar was door de drukte uitgegroeid tot een krankzinnige kermis.”
Ook de grote toestroom van expats leidde de afgelopen jaren tot discussie: moet Amsterdam wel zo kosmopolitisch zijn? De ergernis over de stijgende huizenprijzen, dure koffietentjes, groeiende ongelijkheid en de onstuitbare opmars van het Engels in de horeca was hier en daar groot. “Dat is een kwestie van smaak,” reageert Goddijn. “Ik vind het prettig om in een kosmopolitische stad te wonen. Het internationale karakter is belangrijk voor het vestigingsklimaat. Steden concurreren met elkaar in de strijd om talent. Amsterdam heeft veel profijt van bedrijven die internationaal georiënteerd zijn. Die zorgen voor reuring, innovatie en creativiteit.”
Blijvende veranderingen
De ceo van TomTom erkent dat de komst van expats, ook bij TomTom, de Amsterdamse huizenmarkt onder druk heeft gezet, met prijsstijgingen tot gevolg. Voor veel Amsterdammers is de stad onbetaalbaar. “Wij dragen daaraan bij, inderdaad. TomTom zoekt goede mensen en daar kunnen we niet ineens mee stoppen, omdat de stad onder druk staat. Maar vergeet niet dat expats ook een belangrijke bijdrage leveren aan onze economie: ze geven veel uit. Als ik burgemeester Femke Halsema zou mogen adviseren, zou ik zeggen dat Amsterdam veel meer woningen moet bouwen, ook voor de middenklasse.”
Goddijn is optimistisch over de toekomst van de stad. “Amsterdam lag er mooi bij voordat corona uitbrak. Kijk naar de ontwikkelingen in Noord, het havengebied, Zeeburg. De infrastructuur en het openbaar vervoer zijn goed, we hebben prachtige musea. Het is een plezierige plek, al is het in sommige delen erg druk. Nu zijn veel van onze faciliteiten gesloten, maar dat komt wel weer goed. Het lukt ons steeds beter om met corona om te gaan. De kaalslag gaat echt wel weer voorbij.”
Hij verwacht wel blijvende veranderingen door corona, maar die waren eigenlijk al in gang gezet voordat de crisis uitbrak. Het virus geeft het beslissende zetje. “De Amsterdamse winkelstraten stonden al onder druk. Die druk zal alleen maar toenemen, dat komt ook naar voren in de recente cijfers, waaruit blijkt dat winkelen via internet tijdens corona enorm is toegenomen. Het midden- en kleinbedrijf in Amsterdam heeft het erg moeilijk; daar vallen de grootste klappen. We hebben de volle omvang nog niet gezien, 60 procent van de bedrijven valt weg, geloof me. Dat zal zorgen voor een kentering. Traditionele bedrijven hebben het zwaar, maar techbedrijven doen het over het algemeen beter. Kijk naar fintechbedrijf Adyen, dat naar het Rokin verhuist: zij gaan fantastisch. De Nederlandse economie moet zich aanpassen aan deze kentering. Meer ruimte voor technologie en softwareontwikkeling. Ik hoop echt dat dit gebeurt.”
Programmeeropleiding
De overheid moet serieus werk maken van omscholing, vooral van mensen die nu hun baan kwijtraken en niet klaar zijn voor werk in een sector die wel goed draait. Is het mogelijk om een kok om te scholen tot softwareontwikkelaar bij TomTom? “Ja,” zegt Goddijn. “Dat doen we ook.” Zijn vrouw Corinne Vigreux, een van de oprichters van TomTom, zette Codam op, een programmeeropleiding op het Marineterrein, die veel Amsterdammers omschoolt. “Taxichauffeurs, antropologen, iedereen met een beetje talent voor programmeren is welkom.”
Goddijn rekent op het aanpassingsvermogen van de stad, zegt hij, waardoor we voorkomen dat de coronacrisis tot nog meer ongelijkheid leidt tussen de kansrijken en kansarmen. “Amsterdam moet geen stad voor de rijken worden. Ik kom veel in Londen, een stad voor rijke en gezonde mensen. Dat is een schrikbeeld voor Amsterdam, maar ook voor bedrijven als TomTom. Wij hebben baat bij een betaalbare, leefbare en daarmee aantrekkelijke stad voor onze werknemers. Kijk, TomTom redt zich wel, maar ook wij willen in een stad zitten die er goed en eerlijk bij staat.”