(Uit de Tijd) Vandaag om 02:51
De Belg Wouter Bleukx krijgt bij het chemiebedrijf INEOS de leiding over een nieuwe bedrijfstak rond waterstof. Het plan is waterstoffabrieken te bouwen in Europa, met Antwerpen als eerste grote kanshebber.
De eigenzinnige Britse zakenman Jim Ratcliffe wil de Europese waterstofgolf niet aan zich laten voorbijgaan. In zijn chemiegroep INEOS richt hij een aparte bedrijfstak op om op grote schaal waterstofprojecten te ontwikkelen in Europa. Hij heeft de Belgische bio-ingenieur Wouter Bleukx aangesteld om vanuit Londen de nieuwe waterstoftak te leiden en een stek te veroveren in een markt die gonst van de verwachtingen. ‘Onze ambitie is een of meer grote waterstoffabrieken te bouwen in Europa’, zegt Bleukx, de topman van de nieuwe divisie. ‘We mikken op installaties van 50 tot 100 megawatt om waterstof te maken van groene stroom.’
Antwerpen is een van de grote kanshebbers om een eerste investering binnen te halen. INEOS is al sterk aanwezig in België en wil 5 miljard euro investeren in Project One, een fabriek in Antwerpen die basisgrondstoffen voor de plasticproductie gaat leveren. Op de Inovyn-site in Lillo is INEOS ook al gastheer voor de bouw van een demofabriek om de brandstof methanol te maken van waterstof en CO2 die elders in de haven wordt gecapteerd.
We willen een of meer grote waterstoffabrieken bouwen in Europa. De kans dat we in Antwerpen belanden, is verschrikkelijk groot.
WOUTER BLEUKX
DIRECTEUR WATERSTOFDIVISIE INEOS
‘De kans dat we voor grote waterstofprojecten in Antwerpen belanden, is verschrikkelijk groot’, zegt Bleukx. ‘Het is belangrijk dicht bij de clusters te zitten waar veel vraag is. Ook Noorwegen, het Duitse Keulen, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk komen in aanmerking. Maar Antwerpen heeft als grote troef dat het door de sterk uitgebouwde chemische activiteit mogelijk voldoende afname voor waterstof kan garanderen. We zullen de komende maanden de eerste partners aankondigen, stroomopwaarts en stroomafwaarts in de keten.'
INEOS wil de waterstof zelf gebruiken, maar het energierijke gas ook verkopen aan industriële afnemers die het als duurzaam alternatief kunnen gebruiken voor fossiele grondstoffen. ‘Daarnaast kijken we ook naar vrachtwagentransport op waterstof en naar de mogelijkheid om groene waterstof in het aardgasnet te mengen en zo het gasverbruik groener te maken’, zegt Bleukx. ‘Verschillende landen zijn daar mee bezig. Duitsland bijvoorbeeld overweegt al tot 10 procent waterstof in het gasnet bij te mengen. Ook op infrastructuur willen we inzetten. In het VK bijvoorbeeld kijken we of we waterstof ondergronds kunnen opslaan in oude zoutmijnen.’
Bleukx, die zijn carrière begon bij het chemiebedrijf Tessenderlo, leidde de voorbije jaren verschillende takken van Inovyn, de chloor- en vinylproducent van de INEOS-groep. Zijn overstap naar de nieuwe waterstofdivisie van Inovyn is niet toevallig. De productie van waterstof en chloor is zeer gelijkaardig. Beide gebruiken elektrolyse, een proces waarbij met grote hoeveelheden stroom een molecule wordt opgesplitst. Voor chloor gebeurt dat met zout als grondstof. Hetzelfde procedé met water levert waterstof op.
‘We zijn al de grootste chloorproducent in Europa met industriële elektrolyse-installaties van 100 à 120 megawatt’, zegt Bleukx. ‘Die ervaring willen we gebruiken om ook de elektrolyse voor waterstof op te schalen. Die installaties zijn nu nog niet groter dan 20 megawatt.’
Zoektocht naar groene stroom
INEOS spreekt in een persbericht over ‘schone waterstof’, maar dat hoeft niet noodzakelijk groene waterstof op basis van wind- en zonne-energie te zijn. ‘De focus zal liggen op elektrolyse met groene stroom, maar we willen vooraf geen andere mogelijkheden uitsluiten’, zegt Bleukx. ‘Je kan schone waterstof ook maken van aardgas als je erin slaagt de vrijgekomen CO2 goed op te vangen. De financiële resultaten daarvan vallen nog wat tegen, maar als plots de grote doorbraak komt in CO2-afvang, -opslag en -gebruik willen we die optie openhouden.’
De meeste waterstofprojecten claimen hernieuwbare elektriciteit te zullen gebruiken, maar zullen in de praktijk ook draaien als er geen wind en zon is.
Het wordt een uitdaging voldoende groene stroom te vinden voor de elektrolyse. Critici wijzen erop dat de meeste waterstofprojecten wel claimen hernieuwbare elektriciteit te zullen gebruiken, maar in de praktijk ook zullen draaien als er geen wind en zon is. In feite gebruiken ze dan elektriciteit van bijvoorbeeld gascentrales. Het Federaal Planbureau becijferde onlangs dat de Belgische productie van waterstof tegen 2050 kan oplopen tot net geen 100 terawattuur. Daarmee zou de vraag naar elektriciteit in ons land verdrievoudigen. België is te klein om met wind- en zonne-energie al die extra stroom te kunnen leveren.
‘Waterstof maken via elektrolyse met hernieuwbare energie is nog niet rendabel’, geeft Bleukx toe. ‘Maar we geloven dat hernieuwbare energie goedkoper zal worden en dat we dankzij de nabijheid van afnemers op termijn een rendabel project kunnen uitbouwen.’
Nu de Europese Commissie met haar Green Deal sterk wil inzetten op waterstof duiken over heel Europa initiatieven op, het ene al concreter dan het andere. In België hebben de gasnetbeheerder Fluxys en de supermarktgroep Colruyt vergevorderde plannen om tegen 2023 een waterstoffabriek van 25 megawatt te bouwen in Zeebrugge. De baggeraar DEME en de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV hebben ambities voor een waterstoffabriek in Oostende. En de Antwerpse energieondernemer André Jurres toont interesse om in Gent of Antwerpen een project uit te werken.