Wadden zouden zomaar kunnen verdwijnen: dit staat Nederlandse klimaat te wachten
KLIMAATRAPPORT/VIDEOHet verontrustende rapport van het IPCC-klimaatpanel van de Verenigde Naties maakt veel los. Wat staat Nederland te wachten als drastische maatregelen uitblijven?
Bob van Huet 11 aug. 2021 Laatste update: 09:15
14 REACTIES
De Noordzee: ‘Doe niets en het water stijgt onverminderd snel’
Ze is een van de auteurs van het IPCC-rapport dat de wereld heeft geschokt. Aimée Slangen, die onderzoek doet naar zeespiegelstijging bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), is hoofdauteur van het hoofdstuk over oceanen, ijs en zeespiegelstijging. Na een stroom mediaoptredens rond de publicatie van het rapport is ze net weer boven water, zegt ze.
Lees ook
Diplomaat over klimaatrapport: ‘Steeds meer mensen realiseren zich dat dit ook over hen gaat’
Het zorgwekkende VN-klimaatrapport in zes vragen
Als we niets doen tegen broeikasgasemissies staat het zeewater over tachtig jaar ongeveer 80 centimeter hoger, berekende het IPCC. Dat betekent bijvoorbeeld dat een storm met hoogwater van 3 meter straks een watermuur van 4 meter zal veroorzaken. En van de frequentie word je ook niet vrolijk. Een extreme waterstand die ons nu eens in de honderd jaar overkomt, krijgen we straks iedere twee tot tien jaar.
Als we niets doen, staat de Noordzee over tachtig jaar ongeveer 80 centimeter hoger. © Niels de Vries
Nou zeg het maar, wat doen we daartegen? ,,Wij doen geen aanbevelingen. We laten de verschillende scenario’s zien, meer niet”, zegt de klimatoloog die vanaf haar werkplek in Yerseke uitkijkt op de Oosterschelde waarvan de zeekering straks waarschijnlijk vaker dicht zal moeten. Het IPCC wordt er volgens haar vaak ten onrechte van beschuldigd politiek te bedrijven, maar dat is juist niet zo. ,,Dit is puur de wetenschap die aan de politiek aangeeft hoe het ervoor staat. De signalen dat het de verkeerde kant opgaat, zijn sterk, maar het is aan de politiek om daar dan daadwerkelijk iets mee te doen.”
Ik hoop dat het rapport is opgepakt. We hebben nu drastische actie nodig om die broeikasgasemissie te reduceren tegen 2050
Aimée Slangen, NIOZ
Ook Slangen schrok af en toe bij het samenstellen van haar deelrapport. ,,Ik heb soms met kippenvel bij die vergaderingen gezeten, omdat het zo allesomvattend is en omdat de extremen zo toenemen, de hittegolven, de droogte. Als je dan samenwerkt met al die andere klimaatwetenschappers maakt dat nog meer indruk.” In het jaar 2050 wordt Slangen 65. Hoe denkt ze dat ze later zal terugkijken op deze toch bijzondere dagen? ,,Ik hoop dat het rapport is opgepakt. We hebben nu drastische actie nodig om die broeikasgasemissie te reduceren tegen 2050.”
En als we deze laatste kans onbenut laten? ,,Dan hebben we geblunderd en moeten we accepteren dat de zeespiegelstijging na 2100 onverminderd snel zal doorgaan en dat we uiteindelijk ergens gaan uitkomen tussen de 2 en 7 meter. Maar dan zitten we met zijn allen echt in een hele slechte rampenfilm.”
De Oosterscheldekering maakt deel uit van de Deltawerken. In de scenario's van het IPCC-rapport lijkt dit enorme project wel een opwarmertje voor het werk dat nog verzet moet worden. © Getty Images
Het land: ‘Innovatief denken en snel graag’
Oké, de zeespiegel gaat stijgen en via de achterdeur krijgen we te stellen met wassend rivierwater. Maar hé, wij zijn wel Nederland. Internationaal bewonderd om onze omgang met het water. Reden voor paniek is er (nog) niet want wij zijn best goed georganiseerd, we hebben geld en we hebben kennis. ,,Maar dan moet je wel de tijd die je ervoor hebt ook benutten. Dat is de balans waar we naar zoeken. We kunnen heel innovatief denken, maar dan moet je wel nu aan de slag”, zegt klimaatonderzoeker Marjolijn Haasnoot, verbonden aan kennisinstituut Deltares en de Universiteit Utrecht.
Als je de somberste scenario’s van het spraakmakende IPCC-rapport op een rij zet, lijken de Deltawerken (over ontwerp en uitvoering hebben we dertig jaar gedaan) en Ruimte voor de Rivieren (is recenter en al twintig jaar aan de gang) bijna wel opwarmertjes. Straks moet het allemaal nog veel groter, en in een kortere tijd gerealiseerd. Als we de opwarming tot 1,5 graden beperken dan gaat de zeespiegelstijging langzamer en heb je meer tijd.
Als er onvoldoende zand en slib wordt aangevoerd verdwijnen de wadplaten. Dan eindig je uiteindelijk met alleen zee
Ester Kuppen, Waddenvereniging
Maar het is waarschijnlijk dat we dat niet redden en de zeekeringen steeds vaker dicht zullen gaan, totdat ze uiteindelijk permanent sluiten. Via de achterdeur krijg je dan te maken met wassende rivieren. En dan moet je pompen zoals nog nooit iemand heeft gepompt in deze wereld. Alternatief is Maas, Rijn en andere rivieren te laten stijgen. Ook dat vraagt ongekende dijkverhogingen en hele grote maatregelen waarvoor veel ruimte nodig is. Je moet tegelijk meer zand dan ooit tevoren opspuiten op de kust om het strand te beschermen. Anders worden de duinen te zwak. Je kunt ook nieuwe Waddeneilanden opspuiten voor de Hollandse kust die dan verbonden zijn door nieuwe keringen. Nieuw land waar mensen ook kunnen wonen. Oceanograaf Sjoerd Groeskamp bedacht al van de hele Noordzee een soort IJsselmeer te maken. Dan bouw je gigantische dijken in het Kanaal (161 kilometer lang) en tussen Schotland en Noorwegen (in totaal 476 kilometer lang). Kosten: misschien wel 500 miljard euro.
Het is al lang geen sciencefiction meer. Het kán, maar het moet hand in hand gaan met het beperken van die uitstoot van broeikasgassen, benadrukt Haasnoot. ,,Dat zijn we ook verplicht naar andere delen van de wereld.”